تشویق کودکان به درس خواندن، چگونه؟

این روزها بعضی پدر و مادرها کارنامه فرزندشان را گرفته اند و بعضی ها هم در آستانه دریافت آن هستند. هرچند کارنامه سال های ابتدایی کیفی شده است اما باز هم صفات عالی، خوب و ... در کارنامه ها نشان دهنده سطح علمی دانش آموزان است.ماهنامه «سپیده دانایی» می نویسد: در این میان واکنش و بازخوردی که والدین در مقابل کارنامه فرزندشان بروز می دهند، تاثیر بسیار زیادی بر احساس و عملکرد بعدی دانش آموز خواهد داشت. در ادامه نکاتی مطرح می شود که والدین باید در مواجهه با کارنامه دانش آموز رعایت کنند.

برای کارنامه ارزش قائل شوید
وقتی کارنامه دانش آموز را می بینید به اهمیت و ارزش آن واقف باشید. این فقط یک کاغذ و چند نمره کمی یا کیفی نیست، بلکه نشان دهنده عملکرد و تلاش، نقاط قوت و ضعف فرزند شماست. یادتان باشد کارنامه حرف های زیادی برای گفتن دارد. متاسفانه برخی والدین نگاهی با بی تفاوتی به کارنامه می اندازند یا حتی ممکن است اصلا از فرزندشان نپرسند کارنامه را چه زمانی باید دریافت کنند.

این شیوه واکنش بدترین و مخرب ترین حالت ممکن است زیرا دانش آموز ناراحت می شود و فکر می کند به او بی توجهی شده است. بعضی هم برعکس این عمل می کنند و بیشتر و شدیدتر از فرزندشان نسبت به کارنامه واکنش نشان می دهند، این شیوه برخورد هیجانی بسیار نامناسب است و مانع تصمیم گیری درست و اقدام متناسب والدین در برابر موقعیت پیش آمده، می شود؛ بنابراین سعی کنید بر خودتان و احساسات تان مسلط باشید. وقتی کارنامه را دیدید با دقت و تامل به آن نگاه کنید. اگر مشغول انجام کاری هستید، آن را به طور موقت تعطیل کنید. بنشینید و با دقت به تک تک نمرات نگاه کنید. می توانید کارنامه را در حضور خود دانش آموز و با همراهی همسرتان بررسی کنید. نباید فقط به معدلش نگاه کنید و تمام کارنامه را در یک نمره خلاصه کنید، بلکه باید با دقت و درس به درس جلو بروید و تمام نمرات را با دقت و تامل نگاه کنید. این کار شما باعث می شود فرزندتان احساس کند درس خواندن و نمره آوردن برای شما مهم است و شما نسبت به او و نتیجه کارش تامل نشان می دهید.


مقایسه ممنوع
یک کارنامه با نمرات خوب همیشه حس غرور را در والدین به وجود می آورد. این حس کاملا طبیعی و قابل قبول است، اما گاهی در جمع فامیل و آشنایان، والدین کارنامه فرزندشان را با افتخار به دیگران نشان می دهند و از آن ها در مورد کارنامه فرزندانشان می پرسند. اینجا دیگر کارنامه ماهیت اصلی خود را از دست می دهد و به ابزاری برای فخرفروشی و ارضای نیاز به جلب توجه و برتری جویی والدین در میان اقوام و دوستان تبدیل می شود. از سوی دیگر، یک کارنامه با نمرات بد به پتکی تبدیل می شود که مدام بر سر دانش آموز کوبیده می شود. برخی والدین با الفاظی مانند «بی عرضه»، «بی خاصیت»، «مگه تو چی از پسر فلانی کم داری؟» شروع می کنند به مقایسه کردن فرزندشان با دیگران اما آیا واقعا این نوع برخورد و مقایسه کردن تا به حال باعث بهبود عملکرد دانش آموزی شده است؟ این نوع برخورد و مقایسه تنها سبب به وجود آمدن احساس خشم و حسادت در فرزند نسبت به کسی می شود که با او مقایسه شده است.


دنبال مقصر نگردید
از آنجا که ما یاد گرفته ایم همیشه از زیر بار مسئولیت هایمان شانه خالی کنیم، یک کارنامه با نمرات بد دلیل خوبی می شود برای مقصر دانستن دیگران. دانش آموز می گوید «معلم خوب درس را توضیح نداده» یا «کتاب ها خیلی سخت است» یا «وقتی امتحان داشتم خواهر یا برادر کوچک ترم مزاحم درس خواندنم شد.» والدین هم هرکدام سعی می کنند طرف مقابل را مقصر بدانند. مثلا مادران، بی توجهی پدر را عامل ضعف تحصیلی و نمره های پایین فرزندشان می دانند و پدران، محبت و توجه افراطی مادر و به قول معروف لوس کردن را عامل شکست دانش آموز تلقی می کنند. گاهی هم در مدرسه و معلم و امکانات و.. دنبال مقصر می گردند. این بهانه تراشی ها فایده ای ندارد و دردی را درمان نخواهد کرد. به جای آن، سعی کنید ببینید علل واقعی نمرات پایین دانش آموز شما چیست؟ برای این کار می توانید با فرزندتان بنشینید و از او بخواهید علت و دلیل نمرات پایینش را برای شما بیان کند. ابتدا همه دلایلی که فرزندتان مطرح می کند و تمام چیزهایی را که به ذهن خودتان و همسرتان می رسد یادداشت کنید. سپس دلایل واقعی را پیدا کنید و دنبال راهکار مناسب برای آن باشید.

برای بعد از امتحانات برنامه ریزی کنید
بعد از این که دلایل پایین بودن نمرات را پیدا کردید، برای هر کدام برنامه مناسب داشته باشید. مثلا می توانید از یک مشاور متخصص برای برنامه ریزی تحصیلی کمک بگیرید، او را در کلاس تقویتی یک درس ثبت نام کنید، کتاب کمک درسی برایش تهیه کنید، خودتان در یک درس خاص به او کمک کنید یا ساعت استفاده از تلویزیون و اینترنت را محدود کنید. وقتی این تصمیم ها را گرفتید سعی کنید هم شما و هم دانش آموزتان با مسئولیت پذیری این مراحل را انجام دهید. تمام مراحل را پیگیری و از دانش آموزتان حمایت کنید تا در امتحانات بعدی موفق شود.

تشویق متناسب کنید
وقتی شما از نمره های دانش آموزتان بسیار راضی و خشنود هستید و کارنامه او را با نمرات درخشانش می پسندید، حتما باید او را به خاطر تلاشش تشویق و تایید کنید؛ اما باید حواستان را جمع کنید که تشویق و پاداشی که برای او در نظر می گیرید متناسب باشد و نباید اندازه تشویق بسیار بیشتر از حد کار او باشد. مثلا دلیل ندارد به خاطر خوب شدن نمرات دانش آموزتان یک هدیه بسیار گران قیمت به او بدهید زیرا باعث پرتوقعی فرزندتان می شود و در این صورت، برای تقویت رفتار خوب بعدی باید نرخ و میزان پاداش را بالا ببرید. نباید تشویق ها را تنها به تشویق های مادی محدود کنید، این حس را به او بدهید که افتخار می کنید او با تلاش و کوشش توانسته موفق شود. شک نداشته باشید این که شما دستتان را روی شانه او بگذارید یا او را در آغوش بگیرید و شادی و حس غرور و افتخار را به او منتقل کنید، تاثیر ماندگارتری بر او خواهد داشت تا این که تنها به دادن یک جایزه گران قیمت به او اکتفا کنید.

انتظارات معقول داشته باشید
در پایان به یاد داشته باشید هر دانش آموز توانایی و استعدادهای متفاوتی دارد و نمی توانیم از همه انتظار نمره ۲۰ یا عالی داشته باشیم. سعی کنید به شناخت واقع بینانه ای از توانایی ها و استعدادهای فرزندتان برسید و بیشتر از حد توانش از او انتظار نداشته باشید. اگر می بینید او واقعا تلاش می کند اما نمی تواند نمراتش را بیشتر از این بهبود ببخشد، او را با اصرار و فشار بیشتر دچار استرس و احساس ناتوانی نکنید، بلکه از او به خاطر تلاشی که انجام داده، تشکر کنید.