چرا بچه ها خجالتی می شوند؟

برای رفع احساس خجالت و کم رویی در فرزندمان از چه توصیه هایی می توانیم کمک بگیریم هنگامی که با شرمساری فرزندتان از حضور در جمع دوستان و همسن و سالان خود مواجه می شویم چه اقدامات و رفتارهایی باید در پیش بگیرید. توصیه های روانشناسان در این باره چیست؟

خجالتی بودن کودک

والدین در برهه‌های سنی مختلف فرزندشان با مسائل مختلف و متفاوتی روبه‌رو هستند و باید موقعیت‌ها و شرایط گوناگونی را پشت سر بگذرانند و به نکات مختلفی توجه کنند. کودکانی که در حال رشد هستند هر روز با نیازها و دغدغه‌های رشدی همراه هستند که ذهن والدین را درگیر خود می‌کند. شاید یکی از این مسائل مهم خجالتی بودن کودک باشد.

کدام کودکان خجالتی هستند؟

احتمالا هیچ پدر و مادری دوست ندارد که کودکش خجالتی باشد یا دیگران این برچسب را به او بزنند. اما کدام کودکان خجالتی هستند و چه موقع ما خجالتی بودن را با مسائل دیگر اشتباه می‌گیریم؟

دوری‌ گزینی و عدم تمایل به ایجاد ارتباط با دیگران

ندا شیخی، دکترای روانشناسی در ابتدا در تعریف خجالتی بودن می‌گوید: خجالت به معنی دوری‌گزینی و عدم تمایل به ایجاد ارتباط با دیگران، می‌تواند امری موقتی یا نسبتا دائمی باشد. خجالتی بودن کودک باید با توجه به شخصیت و ذات کودک، سن او و اینکه فرزند چندم خانواده است، و فرهنگی که کودک در آن پرورش می‌یابد، مورد بررسی قرار گیرد. ما در اینجا به توضیح چند مورد از این فاکتورها مانند سن و فرزند چندم خانواده می‌پردازیم.

این روانشناس در ادامه در بیان اینکه فرزند چندم خانواده بودن چه تاثیری بر خجالت کودک دارد، توضیح می‌دهد: معمولا فرزند اول خانواده نسبت به فرزند دوم حالت خجالت بیشتری دارد. این امر شاید به علت شیوه‌های تربیتی سختگیرانه‌ تر والدین درباره فرزند اول باشد. معمولا والدین قوانین سنگین تر و باید و نبایدهای بیشتری درباره فرزند اول وضع می‌کنند که این امر می‌تواند بر میزان و کیفیت عزت نفس کودک تاثیر بگذارد. زیرا که کودک به طور مداوم به قضاوت و کنترل خود می‌پردازد و به خاطر ترس از اشتباه یا تنبیه، سعی می‌کند تعاملش با دیگران را کاهش دهد. درحالی‌که فرزند دوم معمولا کمتر با قوانین و باید و نبایدهای سخت والدین مواجه می‌شود و بنابراین با فراغ بال و اعتماد به نفس بیشتری به ایجاد ارتباط و انجام امور می‌پردازد.

سن نیز از عوامل تاثیرگذار بر این حالت در کودکان است

شیخی همچنین به فاکتور سن اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که نباید خجالتی بودن را با مسائل دیگر اشتباه گرفت: سن نیز از عوامل تاثیرگذار بر این حالت در کودکان است. به عنوان مثال، پدر و مادری از این موضوع اظهار ناراحتی و تعجب می‌کنند که فرزند ۸ ماهه‌شان تا مدتی قبل در تعامل با دیگران هیچ مشکلی نداشته و به راحتی در آغوش دیگران قرار می‌گرفت، می‌خندید، و با آنها بازی می‌کرد. اما به تازگی حتی با مادربزرگش هم غریبگی می‌کند، با دیگران تعامل نمی‌کند، و در مواجهه با افراد تازه گریه می‌کند و . این رفتار مربوط به سن کودک است. از حدود ۸ ماهگی کودک دچار حالتی می‌شود که روانشناسان آن را اضطراب جدایی و اضطراب غریبه می‌نامند. یعنی در مواجهه با افراد جدید یا در هنگام غیبت پدر و مادر یا مراقب‌شان، دچار حالت اضطراب می‌شوند.

کودکان در سنین مختلف عادت‌های گوناگونی دارند. به عنوان مثال، کودکان در سن ۵ سالگی، تفریحات درون منزل را به بیرون رفتن ترجیح می‌دهند و معمولا دامنه تعامل آنها با بچه‌های دیگر محدود به گروه‌های کوچک ۳ الی ۴ نفره است و از کودکان بزرگ‌تر یا افراد بزرگسال فاصله می‌گیرند. بنابراین در بعضی سنین نمی‌توان بر شکل یا میل به تعامل کودک با دیگران نام خجالتی بودن گذاشت؛ بلکه این حالت به نوعی مقتضای سن آنان است.