کودکان کار در ایران، چقدر درآمد دارند؟

حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص میزان درآمد هر یک از کودکان کار و خیابان گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته کودکان کار و خیابان روزانه ۲۰ تا ۱۰۰ هزار تومان درآمد دارند و می‌توان میانگین درآمد روزانه کودکان کار را ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان اعلام کرد.

انقلاب صنعتی در کنار راحت کردن زندگی برای انسان ها پیامد های خطرناکی برای انسان داشت پیامد هایی اقتصادی، محیط زیستی و... یکی از این پیامد ها هم تولد معضل جدیدی بود؛ کودکان کار.

تعریف سازمان جهانی کار از کودکان کار کسانی است که به جای کودکی، کار می کنند و فعالیت به رشد جسمی و ذهنی آنها آسیب می زند.

با وجود این که هر کشوری برای پیشگیری از کار کردن کودکان قانونی دارد، اکنون بیش از 200 سال است که میلیون ها کودک در حال کار کردن هستند. این کودکان هم حقوق کمتری دریافت می کنند، هم ساعات بیشتری کار می کنند. در ایران هم 1.7 میلیون کودک کار زندگی می کنند. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور خبر داده که میزان درآمد هر یک از کودکان کار در ایرانه روزانه 30 تا 40 هزار تومان است.

بر اساس آمار سازمان جهانی کار هم اکنون 168 میلیون کودک کار در دنیا وجود دارد که 85 میلیون نفر از آنها در شرایط خطرناکی زندگی می کنند و بیشترین سهم از کودکان کار را هم قاره آسیا و اقیانوسیه دارند.

کودکان کار
البته شرایط در گذشته چنین نبوده است؛ در اواخر قرن هجدهم در شهرهای صنعتی بریتانیا مثل منچستر، بیرمنگام و ... کارخانه ها شروع به استخدام کودکان برای کار کردند و در اروپا و آمریکا هم کودکان کار زیادی زندگی می کردند.

اما با گذشته زمان، قوانین زیادی برای حل مسئله کودکان کار تصویب شد مثلا در سال ۱۹۹۰ سازمان ملل متحد کنوانسیون حقوق کودک را به تصویب رساند و این در ۱۹۳ کشور هم تصویب شد؛ در ماده سی و دوم این کنوانسیون آمده "کودک باید در برابر هر کاری که رشد و سلامت او را تهدید می‌کند حمایت شود و دولت‌ها باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کنند."

این قوانین، تاثیر مثبت هم داشت و باعث شد از سال ۲۰۰۰ تاکنون تعداد کودکان کار ۱۷۱ میلیون نفر کاهش پیدا کند، اما هنوز به دلایل مختلف کودکان کار در کشورهای مختلف زندگی می کنند.

بر اساس اطالاعات سازمان ملل اصلی ترین دلیل کار کردن کودکان فقر است اما دلایل دیگری هم می تواند از عوامل کار کردن کودکان باشد؛ موانع تحصیل نکردن دانش آموزان مثل پولی بودن تحصیل، سنت و فرهنگ، سیاست های ضعیف برای مراقبت از کودکان و...

البته شرایط کودکان کار در کشور های مختلف متفاوت است و یکی از شاخص‌هایی که وضعیت کودکان کار را نشان می دهد درآمد آنها است.

کودکان کار در ایران
ایران هم در سال 1990 کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد. ماد‏ه‏‌ 79 قانون کار ایران، اشتغال به کار کودکان زیر 15 سال را ممنوع دانسته است. البته کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرمای آن‌ها، همسر یا بستگان و خویشاوندان نسبی درجه‏ یک باشند، مشمول قانون کار نیستند در نتیجه حداقل سن کار در مورد چنین کارگرانی رعایت نمی‏‌شود؛ بر اساس قانون کار اگر یک کارفرما کودک زیر 15سال را به کار بگیرد، متخلف خواهد بود و برای نخستین بار مجازات نقدی، بار دوم مجازات نقدی و حبس و بار سوم علاوه بر این موارد، کارخانه یا کارگاه پلمپ و پروانه کار فرد متخلف ابطال خواهد شد.

از سوی دیگر ماد‏ه‏‌ 84 قانون کار پیش‌بینی کرده است که در مشاغل و کارهایی که ماهیت آن برای سلامتی یا اخلاق کارآموزان و نوجوانان زیان‏‌آور است، حداقل سن کار 18 سال تمام خواهد بود که تشخیص این امر با وزارت کار و امور اجتماعی است.

با وجود این قانون ها هنوز هم کودکان زیادی در ایران مشغول به کار هستند که هیچ آمار دقیقی از آنها وجود ندارد، هرچند که برخی منابع و سازمان‌ها از وجود دو میلیون کودک کار در ایران خبر می‌دهند ولی آمارهای غیررسمی تعداد کودکان کار ایرانی را 7 میلیون نفر تخمین می‌زند که گفته می‌شود 40 درصد این کودکان را مهاجران تشکیل می دهند.

دو روز پیش حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص میزان درآمد هر یک از کودکان کار و خیابان در طول شبانه روزگفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته کودکان کار و خیابان روزانه 20 تا 100 هزار تومان درآمد دارند و می‌توان میانگین درآمد روزانه کودکان کار را 30 تا 40 هزار تومان اعلام کرد.

مقایسه درآمد کودکان کار در ایران به میانگین و حداقل درآمد در ایران به این شکل است؛

کودکان کار در غنا
غنا کشور فقیری است که در آن کودکان کار زیادی زندگی می‌کنند، آمارهای سازمان جهانی کار نشان می‌دهد که میانگین سن کودکان کار در این کشور ۹ سال است و ۸۰ تا ۹۰ درصد این افراد در کارهای اقتصادی شرکت می‌کنند، درآمد کودکان کار در این کشور تقریبا یک ششم حداقل در آمد در غنا است و آنها ماهانه حقوقی حدود ۱.۲۵ دلار دارند.

کودکان کار در اندونزی
آمارهای مختلف نشان می دهد که از 57 میلیون کودکی که در این کشور زندگی می‌کنند 1.7 میلیون کودک کار هستند که البته با اقداماتی که در سال 2015 در این کشور انجام شد تعداد این افراد 65 هزار نفر کاهش پیدا کرد.

در این کشور حداقل حقوق افراد ماهانه حدود 90 دلار است و میانگین حقوق کودکان کار ماهیانه 25.8 دلار است.

کودکان کار در سنگال
در هنگام فصل های کار ۴۰ درصد کودکان در سنگال کار می کنند و بیشتر آن ها هم کار هایی مانند کشاورزی انجام می‌دهند و یکی از اصلی‌ترین دلایل کار کردن کودکان در این کشور قبول نشدن در مدارس است. میانگین حقوق کودکان کار در این کشور بر اساس گزارش سازمان جهانی کار به طور متوسط هر ماه ۹.۲۵ دلار است.

با این وجود حداقل حقوق در این کشور ماهانه ۱۲۵ دلار است.

کودکان کار در پاکستان
پاکستان یکی از فقیرترین کشورهای دنیا است و کودکان کار زیادی هم در این کشور زندگی می کنند، اما آمار درستی از تعداد کودکان کار در این کشور وجود ندارد و بر اساس آخرین آماری که مربوط به سال 1996 میلادی است تعداد کودکان کار در این کشور 3.3 میلیون نفر است.

همچنین بر اساس آمار سایت آتلانتیک حقوق کودکان کار در این کشور یک سوم میانگین حقوق این کشور است. میانگین حقوق در این کشور 100 دلار است.