شیاف استامینوفن در کودکان _ نحوه مصرف + مزایا، معایب و ۳ کاربرد مهم
تب بالا در کودکان میتواند عوارض خطرناکی داشته باشد.در حالی که روشهای مختلفی برای کنترل تب در کودکان وجود دارد در این میان استفاده از شیاف استامینوفن ۱۲۵ یک روش رایج و موثر است. استفاده صحیح از این شیاف میتواند والدین را در کنترل تب و درد کودک در شرایطی مانند سرماخوردگی، واکسیناسیون یا دردهای خفیف روزمره همراهی کند. در ادامه این مقاله، با نکات مهم درباره مصرف، دوز مناسب و عوارض احتمالی شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
- شیاف استامینوفن ۱۲۵ چیست؟
- مزایا و معایب شیاف نسبت به شربت یا قرص
- موارد مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵
- نحوه استفاده از شیاف استامینوفن ۱۲۵
- روش مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
- سن مجاز استفاده از شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
- نکات مهم در مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
- چقدر طول میکشد تا شیاف استامینوفن ۱۲۵ اثر کند؟
- چه کودکانی نباید شیاف استامینوف ۱۲۵ مصرف کنند؟
- استفاده همزمان شربت و شیاف استامینوفن برای کودکان
- عوارض جانبی مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
- شیاف دیفلوفناک بهتر است یا استامینوفن؟
- سوالات متداول
شیاف استامینوفن ۱۲۵ چیست؟
شیاف استامینوفن ۱۲۵ یک داروی مسکن و تب بر مخصوص کودکان است که برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار میگیرد. این شیاف بهویژه برای کودکانی مناسب است که قادر به خوردن شربت یا قرص نیستند، زیرا از طریق مقعد جذب میشود و نسبتاً سریع اثر میکند. دوز ۱۲۵ میلیگرم معمولاً برای کودکان با وزن پایین یا سن کمتر از ۲ سال مناسب است، اما دوز دقیق باید بر اساس وزن کودک تعیین شود.
شیاف استامینوفن ۱۲۵ میتواند در شرایطی مانند تب ناشی از سرماخوردگی، واکسیناسیون، دنداندرد یا دردهای عضلانی و خفیف روزمره مفید باشد و استفاده صحیح از آن، کاهش سریع تب و درد کودک را ممکن میسازد.
بیشتر بخوانید: پایین آوردن تب کودک، روشهای کارآمد
مزایا و معایب شیاف نسبت به شربت یا قرص
مصرف شیاف استامینوفن نسبت به انواع قرص و شربت این دارو مزایا و معایبی دارد:
مزایا:
- جذب سریعتر و اثرگذاری زودهنگام
- مناسب برای کودکانی که نمیتوانند داروی خوراکی بخورند
- کاهش احتمال استفراغ ناشی از مصرف دارو
معایب:
- احتمال تحریک مقعد یا ناراحتی در کودک
- دشواری در وارد کردن شیاف در برخی کودکان مقاوم
- امکان کمی دشوارتر بودن نگهداری و حمل نسبت به شربت
بیشتر بخوانید: قطره متوکلوپرامید برای کودکان _ ۴ کاربرد مهم + عوارض و نحوه صحیح مصرف
موارد مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵
شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان معمولاً در موارد زیر استفاده میشود:
۱. تب بالا: کاهش تب در کودکان مبتلا به سرماخوردگی، آنفلوانزا، عفونتهای ویروسی یا باکتریایی.
۲. دردهای خفیف تا متوسط: شامل سردرد، دنداندرد، دردهای عضلانی و دردهای ناشی از واکسنها.
۳. شرایطی که مصرف خوراکی دارو دشوار است: کودکانی که حالت تهوع دارند، نمیتوانند شربت بخورند یا قرص را نمیپذیرند.
بیشتر بخوانید: شربت ضدسرفه آیورامی کودکان ـ نحوه مصرف + ۳ عارضه و ممنوعیت مصرف

نحوه استفاده از شیاف استامینوفن ۱۲۵
مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ باید دقیقاً بر اساس وزن کودک و دستور پزشک انجام شود. به طور کلی:
- دوز معمولی: ۱۰ تا ۱۵ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر نوبت.
- فواصل مصرف: میتوان هر ۴ تا ۶ ساعت تکرار کرد.
حداکثر دوز روزانه:
- کودکان کمتر از ۲ سال: تا ۶۰۰ میلیگرم در ۲۴ ساعت
- کودکان بالای ۲ سال: تا ۴۰۰۰ میلیگرم در ۲۴ ساعت
زیادهروی در مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان میتواند خطرناک باشد.
به نقل از pmc.ncbi.nlm.nih.gov.
Acetaminophen overdose is a major cause of acute liver failure and is the most common identifiable cause of acute liver failure in children. Repeated supratherapeutic dosing, accidental overdose due to error and intentional ingestion can all result in acute liver failure and even death.
مصرف بیش از حد استامینوفن یکی از علل اصلی نارسایی حاد کبد و شایعترین علت قابل شناسایی نارسایی حاد کبد در کودکان است. تجویز مکرر دوز بالاتر از حد درمانی، مصرف بیش از حد تصادفی ناشی از خطا و بلع عمدی، همگی میتوانند منجر به نارسایی حاد کبد و حتی مرگ شوند.

روش مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
1. دستها را کاملاً بشویید.
2. شیاف را از بستهبندی خارج کرده و در صورت لزوم کمی مرطوب کنید تا وارد کردن آن راحتتر شود.
3. کودک را به پهلو یا به پشت بخوابانید و پاهای او را کمی خم کنید.
4. شیاف را به آرامی وارد مقعد کنید.
5. پس از قرار دادن شیاف، کودک را برای چند دقیقه در همان وضعیت نگه دارید تا شیاف جا بیفتد.
سن مجاز استفاده از شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
اغلب کودکان از نوزادی تا حدود ۲ سالگی میتوانند از این دارو استفاده کنند، اما برای سنین بالاتر و وزن بیشتر، دوز یا نوع دیگر استامینوفن (۲۵۰ میلیگرم یا شربت/قرص) ممکن است مناسبتر باشد. همیشه قبل از مصرف دارو، خصوصاً برای نوزادان کمتر از ۳ ماه یا کودکان بیمار، باید با پزشک مشورت شود.
نکات مهم در مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
- در صورت تب بالای ۳۹ درجه یا درد شدید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- از مصرف همزمان داروهای دیگر حاوی استامینوفن بدون نظر پزشک خودداری کنید.
- مصرف شیاف میتواند در شرایطی که کودک استفراغ دارد، جایگزین شربت باشد.
- اگر کودک پس از مصرف شیاف حالت ناراحتی یا درد مقعد پیدا کرد، نگران نباشید، این واکنش معمولاً گذرا است.
چقدر طول میکشد تا شیاف استامینوفن ۱۲۵ اثر کند؟
شیاف استامینوفن ۱۲۵ معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از مصرف اثر خود را نشان میدهد. این زمان کوتاهتر از داروهای خوراکی مانند شربت یا قرص است، زیرا دارو از طریق مقعد جذب میشود و وارد جریان خون میشود بدون اینکه مستقیماً از دستگاه گوارش عبور کند. به طور کلی:
- شروع اثر: کاهش تب و تسکین درد معمولاً بعد از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه احساس میشود.
- اثر کامل: اثر کامل دارو ممکن است تا ۱ ساعت طول بکشد.
- عوامل تاثیرگذار: سرعت اثرگذاری میتواند تحت تاثیر وزن کودک، دمای بدن، میزان تب، و شرایط معده یا روده قرار گیرد.
اگر پس از ۴ تا ۶ ساعت دوباره نیاز به کاهش تب یا تسکین درد بود، میتوان با رعایت دوز توصیه شده، شیاف را مجدداً استفاده کرد.
چه کودکانی نباید شیاف استامینوف ۱۲۵ مصرف کنند؟
برخی کودکان به دلایل پزشکی نباید از شیاف استامینوفن استفاده کنند یا باید با احتیاط مصرف شود. این موارد شامل:
۱. حساسیت به استامینوفن
اگر کودک قبلاً به استامینوفن یا هر یک از اجزای شیاف حساسیت داشته باشد، مصرف آن ممنوع است. علائم حساسیت ممکن است شامل: خارش، تورم صورت یا لبها، بثورات پوستی، یا مشکل در تنفس باشد.
۲. بیماریهای شدید کبدی
استامینوفن عمدتاً در کبد متابولیزه میشود، بنابراین کودکان مبتلا به بیماریهای شدید کبدی یا اختلالات عملکرد کبد باید از مصرف آن اجتناب کنند یا فقط زیر نظر پزشک مصرف شود.
۳. نارسایی کلیوی شدید
در موارد نادر که کودک مشکل شدید کلیوی دارد، مصرف استامینوفن باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود.
۴. مصرف همزمان داروهای حاوی استامینوفن
اگر کودک داروی دیگری مصرف میکند که حاوی استامینوفن است، مصرف شیاف بهطور همزمان میتواند خطر اوردوز و آسیب به کبد را افزایش دهد.
۵. مشکلات مقعد یا رکتوم
کودکانی که دچار بیماریهای مقعدی مانند شقاق شدید، التهاب یا انسداد مقعد هستند، ممکن است نتوانند شیاف را به راحتی تحمل کنند و بهتر است از شربت یا قرص استفاده شود.
در کل، قبل از مصرف شیاف استامینوفن برای هر کودک، به ویژه کودکانی که بیماری زمینهای دارند یا داروی دیگری مصرف میکنند، مشاوره با پزشک ضروری است.

استفاده همزمان شربت و شیاف استامینوفن برای کودکان
استفاده همزمان شیاف و شربت استامینوفن برای کودکان توصیه نمیشود، زیرا هر دو حاوی همان ماده فعال هستند و مصرف همزمان آنها میتواند به سرعت دوز کل استامینوفن بدن را افزایش دهد و خطر اوردوز و آسیب جدی به کبد را بالا ببرد. در مواقعی که نیاز به ادامه کاهش تب یا تسکین درد است، والدین باید فاصله مصرف هر نوبت را رعایت کنند و فقط یک فرم دارو در هر زمان مشخص به کودک بدهند. در صورت شک یا نیاز به تغییر فرم دارو، مشورت با پزشک یا داروساز ضروری است تا دوز ایمن و مناسب برای وزن و سن کودک تعیین شود.
عوارض جانبی مصرف شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان
شیاف استامینوفن معمولاً به خوبی تحمل میشود، اما برخی عوارض جزئی ممکن است رخ دهد:
- درد یا تحریک خفیف محل ورود شیاف
- اسهال یا ناراحتی معده
- در موارد بسیار نادر واکنشهای آلرژیک مانند بثورات جلدی، تورم لب یا صورت، یا خارش شدید
اگر هر گونه واکنش غیرمعمول مشاهده شد، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

شیاف دیفلوفناک بهتر است یا استامینوفن؟
شیاف استامینوفن و شیاف دیفلوفناک هر دو برای کاهش تب و تسکین درد در کودکان استفاده میشوند، اما تفاوتهایی در قدرت اثر و عوارض دارند. استامینوفن معمولاً برای دردهای خفیف تا متوسط و تب مناسب است و عوارض جدی نادر است، در حالی که دیفلوفناک به عنوان یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) اثر قویتری در کاهش درد و التهاب دارد و برای دردهای متوسط تا شدید، به ویژه پس از جراحی، کاربرد بیشتری دارد، اما احتمال تحریک معده، خونریزی و مشکلات کلیوی در آن بیشتر است. بنابراین انتخاب بین این دو دارو بستگی به شدت درد، وضعیت سلامت کودک و توصیه پزشک دارد.
|
شیاف استامینوفن ۱۲۵ |
شیاف دیفلوفناک |
ویژگی |
|
مسکن و تببَر |
ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) |
نوع دارو |
|
تب، درد خفیف تا متوسط |
درد متوسط تا شدید، تب، التهاب، درد پس از جراحی |
موارد مصرف |
|
متوسط |
قویتر از استامینوفن |
قدرت اثر |
|
۱۵–۳۰ دقیقه |
۲۰–۴۰ دقیقه |
شروع اثر |
|
نادر، ممکن است شامل ناراحتی معده یا واکنش آلرژیک جزئی |
احتمال تحریک معده، خونریزی، مشکلات کلیوی بیشتر |
عوارض جانبی |
|
بیماریهای کبدی، اوردوز، مصرف همزمان داروهای استامینوفن |
مشکلات گوارشی، کلیوی، حساسیت به NSAIDها |
محدودیتها |
|
تب و درد خفیف کودکان |
درد متوسط تا شدید و التهاب کودکان، شرایط پس از جراحی |
مناسب برای |
سخن پایانی
شیاف استامینوفن ۱۲۵ برای کودکان یک روش موثر و راحت برای کاهش تب و تسکین درد است. مصرف آن باید دقیقاً بر اساس وزن و سن کودک و طبق دستور پزشک انجام شود. با رعایت دوز مناسب و نکات مصرف، والدین میتوانند بدون نگرانی درمان تب و درد کودک خود را انجام دهند و از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.