مراقبت از دندان بچه ها، نکات ضروری

همانطور که بهداشت دهان و دندان برای داشتن یک تغذیه مناسب ضرورت دارد، تغذیه مناسب هم برای حفظ سلامت دندان لازم است. نوع و ترکیب رژیم غذایی، همچنین عادات تغذیه ای کودک مانند مقدار مصرف کربوهیدرات های تخمیر شدنی در غذاها، نوع غذاهای مصرفی و میزان چسبندگی آنها به دندان، دفعات تغذیه و ... عواملی مهم در بروز پوسیدگیهای دندان هستند. کربوهیدرات های تخمیر شدنی ( مونوساکاریدها و برخی انواع نشاسته های پخته یا فرآوری شده) همگی توسط باکتری های موجود در پلاک های دندانی، متابولیزه شده و تولید اسیدهای آلی می کنند. وقتی با این عملیات PH دهان به کمتر از ۷/۵ رسید، این اسیدهای ارگانیک قادر خواهند بود از سطح دندان به داخل آن نفوذ کرده، به سطوح آسیب پذیر دندان برسند و سبب حل شدن کلسیم موجود در آن شوند. با ادامه تخریب بخش معدنی دندان، مینای دندان آسیب می بیند، در این مرحله، تخریب دندان قابل رویت خواهد بود.

پلاک های دندانی:
توده هایی متشکل از باکتری ها، سلول ها و کربوهیدرات های قابل تخمیر هستند که به سطح مینای دندان می چسبند.پوسیدگی های دندان یکی از مشکلات شایع کودکان پیش دبستانی است به طوری که در یک مطالعه دیده شد، حدود17%از کودکان 5/1 تا5/4 ساله انگلیسی دچار درجاتی از این عارضه بودند.

روش های پیشگیری از بروز پوسیدگی دندان در کودکان:
۱) مسواک زدن حداقل دو بار در روز که حتماً یکی از دفعات آن قبل از خواب باشد تا تعداد باکتری های عامل پوسیدگی دندانCryogenic) ( در پلاک های دندانی کاهش یابد. در ابتدا این عمل باید با نظارت والدین صورت گیرد تا از پاک شدن دندانها اطمینان حاصل شود. مسواک زدن را باید از دوران نوپایی آموزش داد.

۲) کاهش دفعات مصرف غذاهای حاوی قند به خصوص غذاهایی که علاوه بر دارا بودن قند زیاد، چسبنده هستند.

۳) مصرف مواد غذایی پروتئینی مانند پنیر، آجیل ها و گوشت همراه با مواد غذایی حاوی قند، زیرا این مواد مانع کاهش بیش از حد PH دهان شده و به حفاظت دندان کمک می کنند.

۴) کاهش میزان کلی مصرف مواد قندی. در هر صورت بهتر است همراه با غذاهای اصلی باشند نه بین وعده های غذایی

۵) محدودیت مصرف نوشیدنی های اسیدی. نوشابه های رژیمی با وجودی که قند ندارند می توانند به همان اندازه نوشابه های غیر رژیمی برای سلامت دندان مضر باشند به جز نوشابه ها، آب میوه ها و یا نوشیدنی های با طعم میوه نیز بسیار اسیدی هستند به ویژه انواع نوشیدنی های مرکبات.

۶) تشویق به ترک استفاده از شیشه و پستانک بعد از سن یک سالگی (اگر قبلا استفاده می شده) به خصوص قبل از خواب، به این ترتیب از تجمع مواد قندی اطراف دندانهای پیشین و پسین در فک بالا و فساد و پوسیدگی آنها که به آن پوسیدگی آنها که به آن پوسیدگی دندانی ناشی از شیشه و پستانک ( Babybottle tooth decay) می گویند، پیشگیری می شود. در زمان خواب تولید و بلع بزاق کاهش می یابد در نتیجه پاک و خنثی شدن مواد اسیدی در بدن نیز با کارآیی کمتری انجام می شود.

۷) تشویق به استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید که به حفظ و سلامت دندان کمک می کنند. میزان خمیر دندان مورد نیاز به اندازه یک نخود کوچک است. یون فلوراید وقتی در سطح دندان قرار گیرد، مانع از دست رفتن مواد معدنی مینای دندان شده و سبب رسوب کلسیم و فسفر موجود در بزاق در دندان می گردد به علاوه وجود فلوراید بر روی سطح دندان از تشکیل پلاک دندانی نیز جلوگیری می کند.

۸) مصرف مکملهای فلوراید در صورتی که آب مصرفی، فلوراید کافی نداشته باشد. میزان مصرف مناسب فلوراید در کودکان ۱-۵/۰ میلی گرم در روز است که در صورت فلوراید کردن آب آشامیدنی به میزان ppm ۱ مقدار فوق تامین می شود.

۹) آغاز معاینات دندان پزشکی از ۲ یا ۳ سالگی.