به حرف آمدن کودک، مراحل مختلف

حرف زدن کودک یکی از دل نگرانی های والدین است.

دارای مراحل ۵ گانه ای است که عمومیت بیشتری دارد:

مرحله اول

آغاز زندگی هر کودکی - از بدو تولد - با فریاد و گریه توام است. فریاد نخستینی که کودک پس از تولد از خود بروز می دهد. علت آن تغییر نحوه تنفس کودک در دوره بعد از تولد با زمانی که در رحم مادر بود، میباشد و هیچگونه ارتباطی با وضعیت مزاجی کودک ندارد. در فاصله زمانی نسبتا کوتاهی، فریادهای کودک شکل و فرم گرفته و در طی ماههای دوم و سوم به صورت یک وسیله ارتباطی در می آید. گریه کودک در ماه اول بی شکلی اش را از دست می دهد و پس از ماههای سوم و چهارم گریه برای هدف های متفاوت یکسان صورت نمی گیرد و زیر و بم مناسبی نسبت به هدفهای مورد نظر کودک دارد. در حدود ۳ ماهگی، کودک متوجه صداهایی که خودش تولید می کند، می شود و از بازی با آن صداها شاد شده و لذت می برد.در این مرحله کودک صداهایی را تولید می کند که وابسته به زبان خاصی نیست و این نشان می دهد که کودک قادر است هر زبانی را که او در معرض آن قرار داشته باشد یاد بگیرد.

مرحله دوم

از حدود ۴،۵ ماهگی شروع می شود، صداهای کودک کم کم به صداهای ارادی، وسیله ای برای انعکاس حالات انفعالی و میل های او در می یابد. در این موقع است که برخی هجاهای مشابه گفتار بزرگسالان را می توان در تکلم کودکان دید. در این مرحله کودک کم کم با احساس هر گونه ناراحتی، با فریاد و گریه های آگاهانه خود امیال خود را بروز می دهد. کودک بتدریج اصوات و الفاظی را که از دهانش خارج می کند شنیده و آن الفاظ را مرتبا تکرار می کند و از این کار لذت می برد. با تحقیقات "پری یر" و "لویس" مشخص شد که صداهای اولیه کودک، به حروف متحرک مربوط بوده و حروف ساکن پس از اینکه انقباض اعضای دستگاه تکلم محدودتر شد، ظاهر می شوند که این مسئله خود به رشد بدنی کودک وابسته است.

مرحله سوم

بتدریج که کودک رشد می کند برخی صداها را که می شنود مورد تقلید قرار می دهد. برای تقلید درست کودک در این مرحله مجبور است به اصواتی که می شنود، گوش فرا دهد تا جایی که رفته رفته به عمل تقلید مهارت پیدا می کند. تقلید صداها معمولا از نه ماهگی به خوبی قابل تشخیص است. کودک آنچه را می شنود تکرار می کند، بدون اینکه به معانی و مفهوم آن توجهی داشته باشد. کودک یاد می گیرد که بعضی کلمات را به موقعیت های معینی ارتباط داده و بعدها در همان وضعیت معین آن را تکرار کند. کودک پس از یکسالگی، واکنش های روشن هیجانی و عاطفی ظاهر می کند. اساس تکلم کودک در واقع در این مرحله شکل می گیرد. شنوایی کودک و فراوانی لغاتی که در محیط زندگی کودک استفاده می شوند، عامل بسیار موثر و تعیین کننده ای برای رشد تکلم کودک می باشد.

مرحله چهارم

مرحله یادگیری و مهارت در سخن گفتن و درک و فهم کلمات است. از یکسالگی شروع و تا ۱۸ ماهگی ادامه دارد، کودک کم کم قادر است مفهوم کلمات و موقعیت ها را درک کند. در این مرحله کودک قادر می شود جملات یک کلمه ای بسازد و مفهوم مورد نظر خود را نشان دهد. دانایی و قوه تشخیص کودک در بکار بردن کلمات، بیشتر می شود و رفته رفته هر کلمه را به جا و به موقع بکار می برد.اکثر مواقع در این مرحله جملات یک کلمه ای که کودک به زبان میاور مبین احتباج، میل یا انجام دادم دستوری است. در همین مرحله کودک از نظر تلفظ کلمات و یا بیان درست قسمت های مختلف کلمه پیشرفت می کند. در این مرحله اگر چه جملاتی که کودک به کار می برد از نظر دستوری ممکن است نواقص و اشکالاتی داشته باشد، اما کاملا می توانند منظور او را برسانند.

مرحله پنجم

این مرحله که مرحله تکلم نامیده می شود، مرحله ای است که کودک قادر می شود ضمایر شخصی را بکار برده و نسبت به نکات دستوری دقیق تر باشد. تصویر ذهنی در کودک به سطح بالاتری ارتقا پیدا می کند و او قادر می شود در نبودن اشیاء و یا موقعیت ها مطالبی را بیان کند و با تصاویر ذهنی خود کلنجار رود و بازی کند. هر کودک دارای روند رشد تکلم و زبان خاص خود است که احتمال دارد با دیگر کودکان تفاوت داشته باشد. برای رشد طبیعی تکلم و زبان در کودکان بایستی عوامل متعددی از قبیل:

- شنوایی طبیعی

- هوش کافی

- سلامت دستگاه گویایی

- داشتن دقت طبیعی

- داشتن حافظه شنوایی

- محیط عادی

- محبت

- پذیرش

- نداشتن بیماری مزمن

- انضباط، نظم و ترتیب متعادل

- عادت نیکوی سخن گویی

- سلامت زمینه های ارثی و خانوادگی