تغذیه نامناسب کودکان، چه چاره ای می توان اندیشید؟

شیوه های برخورد با فرزند بدغذا

کسانی که فرزند بدغذا در خانه دارند، به خوبی می‌دانند این موضوع چه‌ قدر آزاردهنده است؛ بعد از صرف وقت زیاد، غذایی را که کودک تان اعلام کرده دوست دارد، می‌پزید، آن را به شکلی زیبا تزیین می‌کنید اما او تا سر سفره می‌نشیند، کمی صورتش را جمع می‌کند، سرش را حرکت می‌دهد و از زوایای مختلف ظرف غذای خود را نگاه می‌کند و در ‌‌نهایت کمتر از نیمی از غذایی را آماده کرده‌اید همراه با کلی بهانه‌گیری و چانه زدن می‌خورد و بعد هم بدون هیچ تشکری به سراغ اسباب‌بازی‌هایش می‌رود. اگر شما هم کودکی بدغذا در خانه دارید، شاید بد نباشد برای مدت حداقل یک ماه و به شکل روزانه نکاتی را که در ادامه می‌آید، در نظر داشته و اجرا کنید. بعد از این مدت زمان می‌توانید اطمینان داشته باشید که مشکل فرزندتان کاهش پیدا کرده و شاید هم حل شده باشد.

آن‌چه می‌خورد را در جایی یادداشت کنید

داشتن این لیست می‌تواند به شما کمک کند تا قضاوتی درست از میزان غذای او داشته باشید. بسیاری از مادرانی که از بدغذایی فرزندان خود شکایت دارند تنها می‌دانند که فرزندشان چه چیزهایی را نخورده و در عمل تصور دقیقی از میزان غذایی که فرزندشان هر روز می‌خورد، ندارند. از سویی برخی مادران در بسیاری از اوقات تنها به وعده‌های غذایی فرزند خود توجه داشته و به عنوان مثال توجهی به آب‌میوه‌ای که او نیم ساعت قبل از ناهار خورده، ندارند؛ غافل از اینکه‌‌ همان آبمیوه اشتهای فرزندشان را از بین برده است. پس حتماً هم وعده‌های غذایی و هم میان وعده‌ها را در جایی یادداشت کنید تا بتوانید دید درست‌تری از آنچه فرزندتان واقعا می‌خورد داشته باشید. در قدم‌های بعدی این یادداشت‌ها می‌تواند کمکی مهم برای برنامه‌ریزی غذایی برای فرزندتان باشد.

متوسط خوردن بچه را در نظر بگیرید

برآیند خورد و خوراک فرزندتان را طی دو یا سه روز در نظر داشته باشید. در بچه‌ها اشتها نداشتن برای یک یا دو روز کاملاً طبیعی است. در نظر داشتن این بازه‌ی زمانی می‌تواند به شما کمک کند تا بی‌جهت نگران نشده و واکنش نشان ندهید. در طول این زمان نیز علاوه بر حجم غذا، میزان مواد غذایی مختلف را نیز در نظر داشته باشید. به عنوان مثال اینکه طی این سه روز، فرزند شما پروتئین کافی از طریق گوشت، حبوبات و یا تخم مرغ دریافت کرده باشد. در نظر داشتن چنین روندی می‌تواند هم به شما اطمینان دهد که فرزندتان مواد غذایی لازم برای بدنش را به دست می‌آورد و هم اینکه با غذا نخوردن برای یک یا دو وعده توسط او شما برآشفته و مضطرب نخواهید شد.

مطلع باشید

اطلاعات درست و علمی از میزان غذای واقعی که فرزند شما در این سن نیاز دارد، کسب کنید. بسیاری از مادران می‌گویند که فرزندشان در مقایسه با پسرخاله و یا دوست خود کمتر می‌خورد، در حالی‌که گاهی نیاز غذایی این دو کودک که با هم مقایسه شده‌اند، متفاوت است. توجه داشته باشید که گاهی یک سال تفاوت و یا حتی چند ماه تفاوت سنی می‌تواند به طور قابل توجهی در نیاز غذایی بچه‌ها تمایز ایجاد کند. علاوه بر سن، جنسیت، ویژگی‌های فردی و فعالیت‌های بچه‌ها نیز باعث ایجاد تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها می‌شود.

هله هوله نداشته باشید

چند مدل خوراکی برای میان وعده‌ی فرزند خود در کابینت‌های آشپزخانه و یخچال دارید؟ اگر تعداد این خوراکی‌ها بیش از چهار و یا پنج مدل است، می‌توانید مطمئن باشید که یکی از دلایل بدغذایی فرزندتان را پیدا کرده‌اید! سعی کنید میان‌وعده‌های غذایی فرزند خود را بیشتر بر مبنای میوه و سبزیجات قرار دهید و تعداد سایر خوراکی‌ها را کم کنید. یادتان باشد صرف بودن آن خوراکی‌ها در خانه، می‌تواند باعث افزایش کشمکش بین شما و فرزندتان شود؛ چون همین که کودکان خبر داشته باشند که در کابینت خانه یک بسته چیپس، پفک و یا شکلات هست، چانه‌زنی برای دستیابی به آن را آغاز خواهند کرد و البته اینکه کودکان توانایی خاصی در چانه زدن برای عملی کردن خواسته‌های خود دارند، توانایی‌ای که مقابله با آن هیچ برنده‌ای نخواهد داشت.

تا گرسنه نشده غذا ندهید

برای غذا دادن به فرزندتان برنامه زمانی مشخصی در ذهن داشته باشید. اگر صبحانه‌اش را نتوانسته در محدوده زمانی مشخص شده تمام کند و به خاطر جمع شدن صبحانه هنوز گرسنه است، لازم است ناهار او را زود‌تر بدهید تا بیش از حد گرسنه نشود. اگر صبح دیر از خواب بیدار شده و دیر صبحانه خورده، بهتر است ناهار را کمی دیر‌تر به او بدهید تا نیاز به چانه‌زدن کمتری برای غذا خوردن باشد و البته به صورت کلی نیز حداقل یک ساعت پیش از زمان غذا، از دادن هر نوع خوراکی به فرزندتان اجتناب کنید. یادتان باشد اگر چند هفته پشت سر هم فرزندتان زمانی که ظرف غذا را جلوی رویش می‌بیند، احساس گرسنگی را نیز تجربه کند، مشکل غذا خوردن او تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد. در واقع مشکل بسیاری از بچه‌ها این است که زمانی باید غذا بخورند که چندان احساس نیاز نمی‌کنند. شاید بگویید اما اگر به فرزند من باشد او روزی بیش از یک وعده غذا نخواهد خورد، اگر چنین باوری دارید، پس بهتر است نکته‌ی اول را دوباره مرور کنید.

با هم غذا را آماده کنید

مشارکت دادن بچه‌ها در آماده‌سازی غذا یکی از کارهایی است که می‌تواند علاقه‌ی آن‌ها را به غذا خوردن تقویت کرده و از سویی احتمال شکایت آن‌ها از اینکه غذا را دوست ندارند، کاهش دهد. از طرفی این مشارکت خود می‌تواند رابطه‌ی شما را با فرزندتان تقویت کند.

همیشه از بچه‌ها نظر نخواهید

تزیین غذا یکی از راهکارهایی است که بسیاری از مادران از آن بهره می‌گیرند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا با جذاب کردن شکل غذا بچه‌ها را تشویق به خوردن کنند. این ایده هر چند خوب و در برخی مواقع کارآمد است اما توجه داشته باشید که استفاده‌ی زیاد از آن می‌تواند خود باعث سوءبرداشت توسط کودک شود. ما غذا می‌خوریم تا نیازهای بدنمان را برطرف کنیم و البته در کنار آن از غذا خوردن نیز لذت می‌ بریم، اما این که بخواهیم اولویت زیادی به لذت بردن از شکل غذا بدهیم، می‌تواند هم باعث دردسر باشد و هم خود باعث ایجاد مشکلات دیگر شود. یکی دیگر از رفتارهایی که استفاده‌ی زیاد از آن باعث دردسر خواهد بود، نظرخواهی از کودکان برای آماده کردن غذاست. اگر قرار باشد غذاهای خانه همیشه و یا اکثر مواقع مطابق میل کودک شما آماده شود، می‌توانید مطمئن باشید که با این کار نه‌تنها مشکل بدغذایی او حل نخواهد شد که مشکلات دیگری نیز به رابطه‌ی شما وارد خواهد شد.

غذا خوردن را ساده کنید

گاهی بهانه‌گیری در غذا خوردن به خاطر دشواری در خوردن غذاست. به عنوان مثال بسیاری از بچه‌ها ماکارونی ‌و به‌ویژه انواع شکل‌دار آن را بهتر از برنج می‌خورند. یکی از دلایل این موضوع می‌تواند راحتی بیشتر در خوردن ماکارونی در مقایسه با برنج باشد. بسیاری از بچه‌ها هم پلوهای مخلوط را راحت‌تر از پلو و خورش می‌خورند، چراکه باز هم برای آن‌ها خوردن پلوی مخلوط ساده‌تر است. همین موضوع در ارتباط با غذاهای انگشتی و چیزهایی که بتوان با دست آن‌ها را برداشت -مانند پیتزا- وجود دارد. اگر شما نیز متوجه این نکات در فرزند خود شدید، در عوض زدن برچسب بدغذایی به او تلاش کنید در کنار بالا بردن مهارت او در استفاده از قاشق و چنگال، در کوتاه مدت غذا خوردن را برای او ساده‌تر کنید و اگر هم در زمان غذا کمی بریز و بپاش دارد با او مدارای بیشتری کنید. هرچه بچه‌ها بتوانند خودشان راحت‌تر غذا بخورند و خود را در این زمینه توانا‌تر ببینند، شما نیز کشمکش کمتری با آن‌ها در مورد غذا خواهید داشت.

سفره را در زمان مشخص جمع کنید

حتماً در زمان غذا دادن به فرزندتان محدودیت زمانی را در نظر بگیرید. بچه‌ها پیش از دبستان باید یاد بگیرند که زیر چهل و پنج دقیقه غذای خود را به اتمام برسانند. البته ممکن است در ابتدای اجرای محدودیت زمانی لازم باشد کمی انعطاف داشته باشید و به عنوان مثال غذای کمتری برای او بکشید. اشتباهی که برخی از مادران مرتکب می‌شوند این است که بعد از اتمام ساعت غذا و تا یک یا دو ساعت بعد از آن کماکان در تلاش برای دادن گوشت غذا و یا بخش‌هایی از غذا هستند که تصور می‌کنند مقوی بوده است. این کار مشکلی اساسی ایجاد می‌کند. خوردن خرد خرد مواد غذایی باعث می‌شود بچه‌ها اشتهای کافی برای وعده‌های غذایی بعدی نداشته باشند و این یعنی ادامه‌ی کشمکش برای خوردن غذا در وعده‌های بعدی. بنابراین بعد از اتمام زمان غذا بدون سرزنش و تهدید ظرف غذا را جمع کنید و فرزندتان را تشویق به بازی کنید.

وارد بازی توجه طلبی نشوید

واکنش خودتان را در مقابل غذا نخوردن فرزندتان به ویژه اگر او بلندبلند این موضوع را اعلام می‌کند، کنترل کنید. گاهی بچه‌ها از موضوع غذا نخوردن برای جلب توجه استفاده می‌کنند. یکی از نشانه‌های این موضوع هم اعلام آن به مادر و به صورت کلی نشان دادن رفتارهایی است که می‌دانند موجب واکنش مادر می‌شود. می‌توانید مطمئن باشید که اگر شما بتوانید برای حداقل یک ماه نسبت به غذا نخوردن فرزندتان واکنش نشان ندهید، او نیز آرام‌آرام متناسب با نیازهای بدنش غذا خواهد خورد و نیاز روانی خود برای جلب توجه شما را به شکل بهتری بیان خواهد کرد.

پای حرفتان بمانید

اگر با فرزندتان در مورد حجم غذا قول و قراری گذاشته‌اید، به عنوان مثال اینکه سه قاشق دیگر می‌خوری و بعد می‌توانی از سر سفره بلند شوی، حتماً سر حرف خود بایستید. می‌توانید حجم هر قاشق را کمی کمتر از حالت معمول در نظر بگیرید اما سر تعداد آن‌ها تا حد امکان مصالحه نکنید. این پایداری در حرف می‌تواند از چانه‌زدن‌های بعدی فرزندتان جلوگیری کند. یادتان باشد که اگر یک بار حرف شما عوض شود، می‌تواند باز هم این اتفاق بیافتد و این کاری است که تمامی بچه‌ها به دنبال اجرا کردن آن هستند.

خوبی‌های بد‌غذایی را هم ببینید

در آخر آن که هرچند بدغذایی در مواقع افراطی می‌تواند باعث ایجاد خطر برای سلامتی کودک و اختلال در رشد او شود، اما یادتان باشد گاهی اوقات بهانه‌گیری‌های سر غذا می‌تواند فوایدی نیز داشته باشد، مثل اینکه به ما یادآوری کند که باید زمان بیشتری را به بازی با فرزندمان اختصاص داده و خارج از زمان غذا به او توجه بیشتری کنیم و البته اینکه برخی از رفتار‌ها خود می‌تواند مانع اضافه وزن در بچه‌ها شود، به عنوان مثال دوست نداشتن شیرینی.