ارتباط والدین با کودکان، دوستی بهتر از هر روشی است

والدین باید با فرزندان خود دوست و رفیق باشند و با اصول برقراری رابطه انسانی به عنوان مهم ترین قدم در فرایند تعلیم نوجوانان آشنا باشند. رعایت این اصول به والدین کمک می کند تا میان خود و فرزندان رابطه ای مطلوب و انسانی برقرار نمایند.

اصل دانایی

هیچ پدر و مادری خود به خود نمی تواند پدر و مادر موفق و توانایی بشود و فرزندش را آن طور که هست بشناسد و او را درک کند، مگر این که دانایی های ضروری را کسب کند چرا که توانایی در دانایی است. باید پذیرفت که یک مادر یا یک پدر آگاه و مسئول بودن مشکل است و احتیاج به مطالعه و کسب دانش های لازم دارد. بنابر این توصیه می شود با مطالعه کتاب های روان شناسی و تعلیم و تربیت نسبت به شناخت رفتار فرزندتان دانا و آگاه شوید زیرا لازمه کار با فرزندان آگاهی داشتن از احوال آنان است.

اصل اعتدال

با فرزندان باید براساس اصل اعتدال رفتار کرد ضمن آن که اصول انضباطی و مقررات و انتظارات خود را به فرزندتان یاد می دهید و از او می خواهید در عمل آنها را رعایت کند، اعتدال را نیزدر نظر داشته باشید. از این اصل می توان تحت عنوان اصل پرهیز از افراط و تفریط نیز یاد کرد. برای مثال افراط در محبت کردن بیش از حد به فرزند به وابستگی شدید و تفریط در محبت کردن به وی به ناامنی روانی او منجر می شود. پس باید در تعلیم و تربیت کودک و نوجوان از افراط و تفریط پرهیز کرده و براساس اصل اعتدال با او رفتار کنید.

اصل آشناسازی با واقعیت ها

برای این که فرزندمان با واقعیت ها آشنا شود باید در دنیای واقعی و در محیط طبیعی آموزش ببیند و تربیت شود. در ارتباط با این اصل جمله معروفی است که می گوید «گل هایی که در گلخانه پرورش می یابند زود پرپر می شوند» منظور این است که تعلیم و تربیت باید در دنیای واقعی و طبیعی صورت گیرد نه در دنیای قرنطینه و غیرواقعی. زمانی که فرزندتان را در یک محیط قرنطینه تربیت کنید و به اصطلاح او را لای زرورق بزرگ کنید، او را از واقعیت ها دور می سازید.

اصل الگوپذیری و تقلید

آگاه باشید که فرزندان همیشه مراقب رفتار و گفتار بزرگسالان هستند و از طریق تقلید کردن و الگو قرار دادن رفتار و گفتار آنان یاد می گیرند و رفتار می کنند. بیایید هر چه را که انتظار داریم نوجوانمان انجام دهد یا ندهد، خودمان آن رفتار یا عمل را انجام دهیم یا ندهیم. اگر می خواهیم به فرزندمان «سلام کردن»، «خواهش کردن»، «تشکر کردن»، «مودب بودن» را یاد بدهیم خودمان باید این رفتارها را در عمل نشان دهیم و پیش قدم باشیم.

اصل ایجاد امنیت روانی

از نظر روان شناسی، نخستین شرط تامین سلامت روانی کودک یا نوجوان، احساس امنیت روانی است. تربیت فرزندان باید در یک محیط امن صورت پذیرد؛ مثلا هیچ گاه نباید به فرزندتان بگویید «دوستت ندارم یا «تو دیگر پسر یا دختر من نیستی» این گونه برخوردها و بیان این گونه جملات نه تنها هیچ کمکی به اصلاح رفتار کودک نمی کند بلکه موجب سرخوردگی او شده و امنیت روانی او را مختل می کند.

اصل برخورد مثبت

هنگامی که با فرزندتان روبه رو می شوید، سعی کنید با او برخورد مثبت داشته باشید و به دنبال نقاط مثبت او باشید، نه عیب جویی و ایراد گرفتن از او. اگر از وی رفتار نا مطلوبی سر می زند دلیل آن را جویا شوید و مثلا از او بپرسید «پسرم می توانی بگویی چرا آن کار را کردی» یا «چطور شد که آن رفتار را انجام دادی؟». سعی کنید از خجالت دادن، سرزنش کردن و توهین کردن به او بپرهیزید تا دیدار شما برای فرزندتان «آرامش بخش» باشد.

اصل برقراری ارتباط عاطفی و کلامی

تحقیقات نشان داده است که هر چه بین اعضای خانواده ارتباط کلامی و پیوند عاطفی بیشتر باشد، روابط اعضا سالم تر و مستحکم تر است تلاش کنید فضایی ایجاد کنید که فرزندتان به شما اعتماد کند و بتواند از علاقه ها، نگرانی ها، خواسته ها، احساسات و مشکلاتش با شما صحبت کند. گاهی اوقات فرزندتان را در آغوش بگیرید و به خودتان بچسبانید تا گرمای بدن شما را احساس کند، یا این که قبل از خواب در کنار او در بسترش دراز بکشید یا دست او را در دست خود نگهدارید. مجموعه این رفتارها موجب می شود فرزندتان احساس آرامش و امنیت روانی کند.

اصل توجه به نیازهای همه جانبه

نسبت به خواست ها، نیازها و علاقه مندی های فرزندتان حساس باشید و واکنش درست نشان دهید. به عنوان مثال از او بپرسید «امروز کلاس ها چه طور بود؟» یا «موفق شدی با معلمت صحبت کنی؟». معمولا مادرانی که مدت کوتاهی در کنار فرزندشان هستند در واقع به نیازهای فرزندشان توجه نمی کنند و با دست خود هسته های مقاومت منفی و اضطراب را در او ایجاد می کنند.

اصل ثبات عاطفی

لازمه برقراری یک رابطه انسانی با کودک و نوجوان این است که والدین همواره عواطف و احساسات خود را کنترل کنند و به قول معروف «حالی به حالی نباشند». برای مثال اگر فرزندتان در یک زمان رفتاری را از خود نشان داد به او لبخند بزنید و در زمان دیگر اگر همان رفتار را انجام داد عصبانی شوید و سر او داد بکشید. در این وضع او دچار سردرگمی می شود و نمی داند آیا رفتارش درست است یا نادرست؟

اصل قاطع وجدی بودن

در کنار تمام اصول برقراری رابطه انسانی با کودک و نوجوان اصل قاطع بودن و در عین حال جدی بودن بسیار مهم است. شما باید به عنوان والد هم مهربان باشید و در عین حال هم قاطع و جدی. هرگز قاطع بودن را با خشونت و سختگیری اشتباه نگیرید. در ارتباط با فرزندتان اصول خود را مشخص کنید، قاطع باشید و با جدیت به فرزندتان بفهمانید که چه انتظارهایی از او دارید.

اصل مستقل سازی

یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت، مستقل بار آوردن فرزندان است و هدف از آن آماده سازی فرزندان برای زندگی در دنیای واقعی است. بر این اساس مثلا زمانی که کودک می تواند راه برود مادر نباید او را بغل بگیرد یا در سنی که کودک باید خودش غذا بخورد مادر غذا را در دهانش بگذارد. باید اجازه دهیم فرزندمان رشد کرده و پرواز کند و بال و پرش را نبندیم.

منبع: کودک پرس