برای آبسه دندان کودکان چه کنیم؟

با این‌که بسیاری از والدین نسبت به پاکیزگی دندان‌های کودکان خود توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند، باز هم آمار پوسیدگی دندان در بین کودکان بسیار بالاست. طبق آمارهای اعلام شده یک سوم مراجعات کودکان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به دلیل دندان‌درد و پوسیدگی دندان‌ آن‌هاست، این موضوع باعث شد محققان به دنبال عوامل دیگری غیر از رعایت‌نکردن بهداشت برای توضیح علت خرابی دندان‌های کودکان بیافتند. بعد از انجام تحقیقات گسترده مشخص شد، درصد زیادی از پوسیدگی‌های دندان در بین کودکان به‌دلیل اشتباهات پدر و مادرها و باورهای غلط آن‌هاست. امروز در این ارتباط گفتگویی را با دکتر مهدی جعفرزاده - متخصص دندانپزشکی کودکان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام داده ایم که در ادامه می‌خوانید:

دندان‌های کودکان از چه سنی می‌رویند؟

دندان کودکان از سن شش ماهگی احتمال رویش دارد، اما در کودکان ایرانی در هشت ماهگی اولین دندان شیری جوانه می‌زند و بعد از آن تا پایان سن دو و نیم سالگی ۲۰ دندان شیری به طور کامل رویش پیدا می‌کند. بسیاری از والدین دغدغه دارند که چه زمانی به دندانپزشکی مراجعه کنند و مشاوره‌ها آغاز شود، بنابراین والدین باید آگاه باشند از لحظه بیرون آمدن اولین دندان شیری، وظیفه آنها برای مراقبت از دندان‌های کودکان آغاز می‌شود؛ یعنی همان اولین دندان را می‌توانند با تمیز کردن با پنبه خیس از خطر پوسیدگی محافظت کنند.

در گذشته بسیاری از افراد بر این باور بودند که دندان‌های شیری اهمیت زیادی ندارند چون دندان‌های دایمی جایگزین آنها می‌شود، نظر شما چیست؟

رعایت بهداشت و نگهداری دندان‌های شیری ضامن سلامتی کودک است، چرا که یک دندان دومینو وار سایر دندان‌های انسان را نیز دچار مشکل می‌کند.

اینگونه نیست که والدین به اشتباه گمان کنند باید همه دندان‌های کودک رویش پیدا کند و بعد مسواک زدن را برای او آغاز کنند یا آموزش دهند؛ اگر دندان از همان ابتدا تمیز نگه داشته شود کودک تا پایان عمر دندان‌هایی سالم خواهد داشت. در نیم قرن اخیر دیدگاه‌های مردم تغییر کرده و کیفیت زندگی دگرگون شده است؛ ذکر این نکته قابل توجه است که دندان شیری برای تغذیه و رشد کودک بسیار مهم است و اگر دچار پوسیدگی شود برای دندان‌های دایمی هم ایجاد مشکل خواهد کرد.

آیا رعایت نکات تغذیه‌ای در رشد دندان مهم است؟

قطعاً، نوع تغذیه در سلامت دندان‌ها بسیار مهم است. برای کودک چهار ساله‌ای که همه دندان‌های شیری خود را درآورده، نوع تغذیه زیاد مهم نیست؛ بلکه برای دندان‌های دایمی در حال شکل گیری در فک کودک مهم است. دندان‌های دایمی از سن شش سالگی به مرور رویش پیدا می‌کند تا در نهایت دندان‌ های عقل در سن ۲۰ سالگی بروید. در نتیجه تغذیه سالم در سلامت دهان و دندان بسیار تاثیرگذار است؛ تغذیه غلط می‌تواند باعث تخریب و آسیب دندان‌ها شود.

والدین باید توجه داشته باشند که اگر دندان شیری خراب شد، بلافاصله باید ترمیم شود و اگر نمی‌توان آن را ترمیم کرد، کشیده شود تا عفونت ناشی از آن سایر دندان‌های کودک از جمله دندان‌های دایمی را دچار مشکل پوسیدگی نکند.

یعنی ممکن است دندان دایمی از همان ابتدا دچار پوسیدگی شود؟

بله، وقتی دندان شیری خراب شود و ما از ترمیم آن اجتناب کنیم، دندان عفونت میکند و عفونت در ریشه دندان شیری بالای سر جوانه دندان دایمی قرار می‌گیرد. این عفونت ماهیت اسیدی دارد و دندان دایمی را دچار خوردگی می‌کند، از این رو رسیدگی به دندان‌های شیری بسیار مهم است.

در صورت عفونت دندان شیری چه باید کرد؟

یکی از راهکارهای کاهش عفونت دندان شیری، استفاده از آنتی بیوتیک است. در زمانی که آنتی بیوتیک مصرف می‌شود، تشخیص اینکه آیا دندان شیری باید کشیده شود یا عصب کشی صورت گیرد، بستگی به شرایطی و نظر دندانپزشک دارد.

مسواک زدن دندان‌ها چگونه باید باشد؟

متأسفانه در شبکه‌های مجازی گاهی اطلاعاتی منتشر می‌شود که موثق نیست؛ به عنوان مثال در کلیپی که در فضای مجازی منتشر شده بود، عنوان شد که نیازی به مسواک زدن نیست، در حالی که این اقدام بسیار لازم و ضروری است. مسواک زدن در یک شبانه روز سه مرتبه لازم و ضروری است، اما برای اینکه در کودکان بی‌میلی اتفاق نیافتد، به همان یک مرتبه شب‌ها قبل از خواب هم می‌توان بسنده کرد. باید برای کودکان از مسواک‌های سایز کوچک استفاده کرد، بهترین زمان برای مسواک زدن کودک این است که هر شب قبل از خواب انجام شود. بهترین زمان مسواک زدن، شب‌ها قبل از خواب است، چون وقتی شب می‌خوابیم بزاق دهان کم می‌شود و این کم شدن ترشح بزاق محیط دهان را اسیدی می‌کند که پوسیدگی دندان در محیط اسیدی اتفاق می‌افتد.

با توجه به اینکه کودکان تا سن سه یا حتی چهارسالگی نمی‌توانند به تنهایی مسواک بزنند، باید والدین این کار را برای کودک انجام دهند و از آن سن به بعد خود کودک مسواک می‌زند.

خصوصیات مسواک خوب چیست؟

یک مسواک خوب خصوصیات پیچیده ای ندارد، اما توصیه می‌کنیم که از مسواک‌های نرم استفاده شود. تفاوت مسواک کودکان با مسواک بزرگسالان در این است که مسواک کودکان با ابعاد کوچکتر و رنگ‌هایی کودکانه تولید می‌شود تا باعث جلب کودکان شود. برای انتخاب مسواک باید به گونه‌ای اقدام کرد که مسواک مورد علاقه فرزند باشد تا انگیزه‌های لازم برای مسواک زدن را در کودکان به وجود آورد.

خمیرندان خوب چه ویژگی دارد؟

برای کودکان زیر سه و نیم سال نباید خمیر دندان هنگام مسواک زدن استفاده شود، توصیه می‌شود زمانی که بچه می‌تواند آب دهان را بیرون دهد، برای او خمیر دندان استفاده شود. کودکان زیر سه سال می‌توانند خود مسواک بزنند، می‌توان مسواک را مرطوب و از خمیردندان مخصوص کودکان به اندازه بسیار کم استفاده کرد، چرا که این خمیر دندان‌ها دارای فلوراید است و اگر کودک آن را بخورد در آینده با مشکلاتی رو به رو خواهد شد.

آیا فلوراید از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند؟

البته بسیار تاثیر گذار است، فلوراید یکی از موارد بسیار مهم در رعایت بهداشت و پیشگیری از پوسیدگی دندان است. فلوراید ترکیب خوب و مؤثری برای دندان‌ها است، اما باید رعایت حد اعتدال استفاده از آن رعایت شود.

آیا برای پیشگیری از پوسیدگی دندان روش‌های دیگری هم وجود دارد؟

اصل کار مسواک زدن است، اما استفاده از نخ دندان نیز بسیار مهم است. نخ دندان موجب می‌شود مواد باقی مانده در نقاط چسبندگی دندان‌ها خارج شود. علیرغم سختی‌های مسواک زدن و کشیدن نخ دندان برای کودکان توسط والدین، اما با توجه به اهمیت این اقدامات برای سلامتی دندان‌ها توصیه می‌شود والدین حتما این اقدامات را انجام دهند.

همانطور که قبلا گفتیم، تغذیه نیز بسیار مهم است؛ باید بدانیم کودکان ما چه چیزهایی را نباید بخورند. از شکلات، کلوچه، آدامس‌ و نوشابه‌های گازدار شیرین که مصرف آن بسیار بالا است گرفته تا سایر خوراکی‌هایی که برای سلامت دندان ها مضر هستند. متأسفانه در حال حاضر میانگین مصرف نوشابه در بین کودکان افزایش یافته و این نگران کننده است چرا که آمار پوسیدگی دندان‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

چه اتفاقی باعث می‌شود با خوردن شیرینی دندان دچار پوسیدگی شود؟

مصرف قند و شیرینی باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان را تغذیه می‌کند. به همین دلیل بهتر است بعد از مصرف شیرینی و شکلات مسواک زده شود.