نحوه صحبت با کودک، رعایت این اصول مهم

یکی از آن روزهای وحشتناکی را در نظر بگیرید که ترفندهایتان که به طور معمول مؤثر واقع می شد ، اکنون اثری ندارد . برای مثال اتاق نشیمن را زیر و رو کرده و هر چه می گویید : « بسه دیگه ! نکن ! دست نزن ! مگه نگفتم نکن ! مگه نمی شنوی !» گوشش بدهکار نیست . در نهایت از کوره در خواهید رفت و صدایتان را بلند می کنید . از دید کودک، او با شیطنت خود موفق شده توجه والدینش را جلب کند و برای وی راه جلب توجه ( مثبت یا منفی ) مهم نیست ، توجه توجه است و داد و فریاد شما هم تغییری در رفتار او نمی دهد .

بدون تردید برقراری نظم و انضباط بسیار راحت تر و لذت بخش تر از چنین شرایطی است که در آن دمای عاطفی رابطه شما و فرزندتان به نقطه جوش می رسد !

به نظرتان وقتی کار به اینجا کشیده می شود، کنترل اوضاع از دست چه کسی در رفته است؟ شما یا فرزندتان؟

راه هایی برای برخورد و صحبت

برای برخورد و صحبت کردن با بچه ها باید به این نکات توجه کرد:

گیرنده های بچه ها بسیار قوی است

فراگیری برخورد و صحبت صحیح، با بچه ها خیلی مهم است. هنگامی که قصد دارید با کودک تان صحبت کنید، فقط در اندیشه گفته های خود نباشید، بلکه به نوع و چگونگی حرف زدن تان هم بیندیشید. زیرا بچه ها فقط به صحبت های شما توجه نمی کنند بلکه وضعیت ، حرکات بدن ، اضطراب ، نگرانی ، لحن و بلندی صدای تان را هم می بیند و می شنوند. گیرنده های آنان بسیار قوی است .

نقش بازی کنید

هنگام گفتگو با کودکان باید نقش بازی کرده، همه چیز را بزرگ جلوه داده و در مورد آنها اغراق کنید. بعضی از والدین به طور غریزی این کار را می کنند، گرچه برخی دیگر با انجام این کار احساس حماقت کرده یا اینکه حواس شان به طور کامل معطوف به خودشان می شود . هنگام حرف زدن با بچه ها محدودیت ها را کنار گذاشته و با اعتماد به نفس با وی سخن بگویید یا به صحبت های او گوش کنید و این کارها را به شکل بازی انجام دهید . گاهی اوقات که خواسته شما و کودک تان با هم متفاوت است، خود را سوم شخص خطاب نمایید تا بتوانید مانع جنگی تمام عیار شوید برای مثال بگویید : « مامان می خواد دست هاتو بشوره».

لحن قاطع اما نه خشن

هنگام صحبت کردن با فرزندمان می توانیم از چند لحن استفاده کنیم، که یکی از آنها لحن قاطع است.

وقتی کودک مرتکب خطایی شد ، باید با لحنی قاطعانه با او صحبت کنید :

-به سمت او بروید و از همان جا که ایستاده اید بر سرش فریاد نزنید .

-نباید در لحن صدا و حرکات شما اثری از خشونت و تهدید وجود داشته باشد .

-اگرکودک خواست رویش را برگرداند و برود ، دست های او را بگیرید تا مستقیم به شما نگاه کند . برای این منظور به او بگویید : لطفا به من نگاه کن .

-خم شوید به اندازه ای که هم قد او شده و بلندی قامت شما ، بچه را نترساند و مستقیم به چشم هایش نگاه کنید ( برقراری ارتباط چشمی ) چرا که اگر از بالا به او دستور بدهید ، حرف تان را نادیده می گیرد .

-با لحنی آرام ، قاطع و محکم صحبت کنید . بهتر است این لحن را با عصبانیت ، تهدید و معامله اشتباه نگیرید . وقتی با این لحن با فرزندتان صحبت کنید ، کوچک ترین تردیدی برایش باقی نمی ماند که راهی جز اطاعت ندارد زیرا آنان به سرعت متوجه نارضایتی شما می شوند .

-به آرامی ، روشنی و با لحنی آمرانه به او بگویید چه کار خطایی انجام داده است : « اجازه نداری کسی رو بزنی و ازت می خوام که دیگه این کار رو تکرار نکنی ». حرف زدن با لحنی قاطع به طرز معجزه آسایی مؤثر واقع می شود زیرا بچه های کوچک متخصص درک کوچک ترین علایم هستند . گاهی صدای آرام ، قاطع و حرکات مطمئن شما برای انتقال پیام به کودک کافی است .

در تمجید از کودک، حدی قائل نشوید

یکی از لحن های صحبت ما با کودک لحن تایید است.

آخرین باری که از فرزند خود تعریف و تمجید کرده اید چه زمانی بوده است ؟ وقتی که دست از سر برادر کوچکترش برداشت ؟ یا ناهارش را خورد ؟ او در این شرایط فکر می کند تا حد امکان بچه خوبی بوده است اما شما حتی یک کلمه هم از او تعریف نکرده اید. پس باید چه کار کند تا توجه شما را جلب نماید ؟ مثل اینکه بهتر است گریه برادر کوچکش را درآورد تا مادر یا پدر به او توجه کند . همین اتفاق هم می افتد و به محض اینکه صدای گریه برادر کوچک بلند می شود ، شما به فرزند بزرگتر توجه می کنید . بنابراین اگر نتواند توجه مثبت یعنی تعریف و تمجید والدین را جلب کند، به دنبال جلب توجه منفی یعنی داد و فریاد آنان خواهد بود . اگر بمرور زمان بچه احساس کند، در جلب توجه منفی موفق تر از جلب توجه مثبت است بطور حتم شیوه ای را که نتیجه بهتری در پی دارد ، انتخاب خواهد نمود .

در تعریف و تمجید از کودک ، حد و مرزی قائل نشوید . تعریف از فرزندتان بخاطر رفتار خوب، او را پر رو یا لوس نمی کند. در نتیجه با تعریف و تمجید می تواند کودک را به سمت رفتار مناسب سوق داده و با عدم تعریف ( نه تنبیه ) او را از رفتار نادرست، دور نگاه دارید. به عبارت دیگر با تشویق به وی کمک کنید ، حد و حدودو خط قرمزها را رعایت کند تا نظم و انضباط نیز برقرار شود . در لحن قاطع ، صدای شما آرام ، محکم و کنترل شده است اما لحن تعریف و تایید برعکس آن است . وقتی از کودک تان تعریف می کنید، صدایتان باید بلند ، پرهیجان و حاکی از لذت و خرسندی باشد . حتی می توانید دست بزنید ، آرام به پشت فرزندتان زده و یا دستی به سرش بکشید . به او بگویید که کار خوبی انجام داده است و احساس خود را نیز بیان کنید :

« آفرین دختر خوب همه ناهارت رو خوردی ، من خیلی خوشحالم » یا « آفرین پسر خوب خیلی کارت رو خوب انجام دادی ».

نه بحث کنید، نه خواهش

گاهی هم باید با لحن قانع کننده با کودک تان صحبت کنید.

اگر هنگام صحبت کردن با بچه، کلمات را با درایت و اندیشه انتخاب کرده و به کار ببرید ، خود و کودک تان را از دردسرهای بی مورد نجات داده اید. بنابراین پیش از آنکه با او حرف بزنید ، در مورد گفته هایتان فکر کنید. اگر با فرزندتان جرو بحث و مجادله کنید، او نیز در مقابل با شما بحث خواهد کرد . هرگز از کودک خواهش نکنید، فقط درخواست نمایید. در صورتی که این کار را به درستی انجام ندهید، بچه ها نیز درخواست شما را اجابت نخواهند کرد. برای دستیابی به این هدف، سعی کنید همواره از کلماتی نظیر « امکان داره » یا « لطفا » استفاده نمایید زیرا این کلمات نقش بسیار مؤثری خواهند داشت . بسیاری از والدین مایل نیستند به کودکان خود امر و نهی نمایند چرا که تصور می کنند ، در این صورت رفتارشان مستبدانه بوده، مانع برآورده شدن خواسته های فرزندانشان می شوند یا آنکه از علاقه کودک نسبت به آنان کاسته خواهد شد . در نتیجه برای اینکه میزان علاقه خود را به فرزندتان نشان دهید، چند گزینه را پیش روی آنان قرار دهید تا کودک از بین آنها یکی را انتخاب کند . گاهی نیز ارائه پیشنهاد و حق انتخاب به بچه ها به عنوان آخرین راه حل برای جلوگیری از شروع یک جنگ جدی به کار می رود . برای مثال کودک از پوشیدن شلوار خودداری می کند ، شما با خود می اندیشید که شاید دوست ندارد این شلوار آبی را بپوشد پس به او می گویید : « دلت می خواد شلوار سبزت را بپوشی ؟ شلوار قرمزه رو که خیلی قشنگه چطور؟» اما مطمئن باشید که اگر تمام شلوارهایش را نیز پیشنهاد بدهید ، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و او باز هم از پوشیدن شلوار خودداری خواهد کرد . بچه دو و نیم ساله قدرت انتخاب از بین سه ، چهار ، شش یا ۱۰گزینه را ندارد. کودکان چهار تا پنج ساله نیز فقط می توانند از بین چند گزینه محدود یکی را انتخاب و تصمیم گیری کنند .

اصول مهم برای صحبت با کودک

در صحبت کردن با بچه ها این کارها را بکنید و نکنید:

-وقتی کودک خوش رفتار است ، از او تعریف و تمجید نمایید .

-داد و فریاد نکنید ولی در قبال رفتار بد با لحنی محکم صحبت کنید .

-دستورهای ناگهانی و پشت سر هم صادر نکنید چرا که خانه پادگان نیست .

-هنگام بداخلاقی کردن با کودک معامله نکرده ، رشوه نداده و چانه هم نزنید .

-هرگز از گزینه های متعدد در اختیار فرزند خردسال خود قرار ندهید زیرا او توانایی انتخاب از بین چند گزینه را ندارد .

-از مقایسه کودک با خواهر و برادرها یا بچه های دیگر پرهیز نمایید . شاید به نظر شما او به این مقایسه ها اهمیتی نمی دهد ولی کلمه به کلمه حرف هایتان را گوش داده ، به آنها دقت می کند و آنان را به خاطر می سپارد .

-مؤدب باشید . اگر بچه در پاسخ به شما سرتان فریاد کشید ، شما با صدای بلند جواب ندهید . در این مسابقه هر دوی شما بازنده می شوید بنابراین فقط از کودک تان خواهش کنید که با شما این گونه صحبت نکند .

-استفاده از کلمات ناپسند و نادرست در توصیف فرزندتان ممنوع است . روی آنان اسم نگذارید و صفت ناخوشایندی را به آنان نسبت ندهید . تاکید کنید ؛ آنچه از نظر شما ناپسند می باشد ، رفتار اوست نه خودش .

-تا حد امکان با کودکان از مسائل مثبت صحبت کنید یعنی به جای اینکه دائم رفتارهای نادرست را به وی گوشزد نمایید ، بگویید که دوست دارید چگونه حرف بزند یا چه کاری را انجام دهد . برای مثال به جای « دست های آلودت رو به همه جا نمال »، بگویید :« دستات کثیف شده ، بیا همین الان بریم بشورمشون تا اگه خواستی بازی کنی ، اسباب بازی هات کثیف نشن .»