حوادث دوران کودکی، مواردی که جانشان را تهدید می کند

فاطمه تاج الدینی کارشناس کودکان معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه سوانح، پنجمین علت مرگ و میر در دنیا است، گفت: سوانح عمده ترین علت مرگ و میر و بستری شدن در بیمارستانها و همچنین علت اصلی مرگ در سنین ۱ تا ۱۸ سالگی است.

در تمامی جوامع، کودکان از آسیب‌پذیرترین افراد در برابر حوادث هستند و حوادث کودکان علاوه بر مرگ و میر با میزان بالای ناتوانی نیز همراه است و هزاران کودک ناچارند بدلیل آسیبهای ناشی از سوانح، مابقی عمر خود را با معلولیت و ناتوانی سپری کنند. ارتقا سلامت کودکان از مهمترین شاخصهای سلامت یک جامعه بوده و پیشگیری از وقوع حادثه در کودکان مستلزم رعایت نکات ایمنی است. کودکان قادر به درک خطرات پیرامون خود نبوده و در برابر بسیاری از خطرها آسیب پذیری بیشتری دارند. والدین و مراقبان کودک نقش مهمی در تامین، حفظ و ارتقا سلامت و ایمنی کودکان دارند و برای ایفای چنین نقشی باید از دانش و مهارت کافی برخوردار شوند.

پیشگیری از حوادث یکی از مسئولیتهای اصلی والدین و سایر مراقبان کودک است. با شناخت نحوه وقوع حوادث و نیز با برخی برنامه ریزی ها و اقدامات اولیه، بیشتر حوادث قابل پیشگیری هستند.

عدم ارایه آموزشهای لازم در حد فهم کودکان به آنان، رها کردن کودکان به حال خود، عدم حذف عوامل خطرآفرین از محیط زندگی کودک، عدم استفاده از وسایل ایمنی (از قبیل نصب حفاظ برای وسایل گرمایشی، جعبه های محکم مخصوص دارو، نصب حفاظ برای پله ها و پنجره ها و حوض حیاط و ...) سلامتی کودکان را شدیدا تهدید می کند .

طبق تحقیقات انجام یافته بهترین و مهم ترین روش پیشگیری از آسیب ها و سوانح در مرحله اول کسب اطلاعات در خصوص علل آسیبها و در مرحله دوم چگونگی پیشگیری از آنهاست که بایستی والدین و مسوولان مراکز آموزشی و تربیتی کودکان در موارد مذکور همت به خرج دهند تا بتوانند آموزشهای لازم را در اختیار کودکان با روشی مثبت و با زبان ساده قرار دهند.

خفگی

مهمترین و فوری ترین عامل تهدید کننده سلامت انسان است که اگر در عرض چند دقیقه عامل خفگی از بین نرود مرگ اتفاق می افتد. علایم : تنگی نفس ، کبودی لبها و نوک انگشتان ، کندی و نامنظمی نبض و از دست دادن حواس

راههای پیشگیری :

-هر گونه طناب ( طناب بازی ، بند پرده و ... ) وحتی کمر بند لباس را از دسترس کودکان دور نگه دارید .

-پاکتهای پلاستیکی یا بادکنک بزرگ را در دسترس کودکان قرار ندهید.

-از خواباندن کودکان در بالشهای خیلی نرم خو داری کنید.

-از غذا دادن به کودک در حال درازکش خود داری کنید .

-از قرار دادن اشیاء کوچک مانند سکه و تکمه در دسترس کودک خودداری کنید .

-هنگام غذا خوردن کودک را تنها رها نکنید.

-از خنداندن بچه ها هنگام غذا خوردن خودداری کنید .

-محیط زندگی کودکانتان را عاری از دود (سماور، والر، منقل و ...) نگه دارید.

-از اسباب بازیهای نرم و یا حلق دار برای کودکان استفاده نکنید.

بریدگی

انواع بریدگیها ممکن است باعث قطع شریان، ورید و مویرگ و درنتیجه خونریزی و علائم ناشی از آن ( تندی ضربان قلب ، کاهش درجه حرارت بدن ، اختلال بینایی ، عرق سرد پیشانی ، تنفس عمیق ، تهوع و سرگیجه ، ضعف عمومی و رنگ پریدگی ) شود.

راههای پیشگیری

-متناسب با فهم کودکان نکته های مهم در رابطه با خطرناک بودن وسائل برنده را به آنها آموزش دهید.

-جلوی شیشه پنجره سیم توری محکم نصب کنید .

-با چسباندن ورقه های پلاستیکی شفاف ، خطر شکستن و پخش شدن شیشه شکسته شده را کاهش دهید .

-از نرده های محافظ استفاده کنید.

-در صورت شکستن شیشه و پخش شدن آن ، به بچه ها توصیه کنید همان جایی که هستند بایستند و سپس در حداقل زمان با خونسردی تمام پس از پوشاندن کفش مناسب کودک را از محل خارج کنید .

-اجسام تیز و برنده مانند چاقو ، قیچی ، سوزن خیاطی و سنجاق را از دسترس کودکان دور نگه دارید .

-بازی کردن و راه رفتن بچه های نوپا در حالی که ظرف شیشه ای در دست دارند بسیار خطرناک است .

-بهتر است تکه کردن گوشت و یا خرد کردن سبزی و ... در محلی دور از دسترس کودکان باشد .

-در صورتی که کودک وسائل تیز و برنده در دست دارد با خونسردی کامل آن وسیله را از او بگیرید .

-بهتر است برای عینک کود کان از شیشه های نشکن استفاده کنید .

-از خرید اسباب بازیهای تیز یا برنده برای کودکان خودداری کنید .

-از دویدن کودکان در حالی که جسم تیز مانند مداد در دست دارند جلوگیری کنید .

سقوط و شکستگی

سقوط ممکن است به بروز صدمه هایی غیر قابل تحمل برای کودکان منجر شود مانند : ( شکستگیهای شدید ، ضربه مغزی ، خونریزی مغزی و ...)

راههای پیشگیری

-برای محیط اطراف بام و کنار پله ها حفاظ و نرده نصب کنید .

-بهتر است درب بام خانه را همیشه قفل نگه دارید تا کودکان نتوانند به تنهایی به آنجا بروند .

-جلوی پنجره ها نرده یا حفاظ نصب کنید .

-در صورت وجود بالکن در منزل درب آنرا همیشه قفل کنید

-لبه پله ها تیز و زاویه دار نباشد .

-در هیچ سن و سالی کودک را در روروک نگذارید.

-گهواره کودک را روی میز یا کابینت نگذارید .

-در خانه هایی که تنور دارند باید درپوش داشته باشند.

-درپوش محفظه کنتور آب را حتما بگذارید .

-کودکان را از بازی با سرسره های بدون حفاظ منع کنید.

-توجه به ایمنی زنجیر تاب بسیار ضروری است.

-به بچه ها آموزش دهید هنگام راه رفتن در کوچه و خیابان به مسیر دقت کنند.

-ساک حمل شیرخوار را از زیر بگیرید.

-کودک خود را در جاهای بلند مانند میز، تخت خواب بدون حفاظ، نیمکت و صندلی، تنها رها نکنید.

غرق شدن

-غرق شدن یا خفگی در آب ممکن است در دریا ، رودخانه ، استخر یا حوض حیاط منزل ، آب انبار اتفاق بیفتد و بدلیل نرسیدن به موقع کمک موجب مرگ می شود.

راههای پیشگیری

-از استحمام کودکان به تنهایی در وان حمام جلوگیری کنید.

-در اطراف حوض واستخر خانه ها از حفاظ استفاده کنید.

-کودک را یک لحظه هم در حمام یا لگن آب تنها نگذارید .

-بازی کودکان با تیوپ و قایقهای بادی در کنار دریا خطرناک است.

-کودکان باید شنا را در کلاسهای آموزشی یاد بگیرند.

-سطلها، تشتها و حوضچه ها را خالی نگه دارید.

سوختگی

پیشگیری از سوختگی تحت سه عنوان طبقه بندی می شود

-پیشگیری از سوختن با مایعات داغ

-پیشگیری از سوختن با آب حمام

-پیشگیری از سوختن با اشیا داغ

پیشگیری از سوختن با مایعات داغ

-ظرفهای حاوی مایعات داغ از قبیل قوری چای، ظرف سوپ و... را از دسترس کودکان دور نگه دارید .

-دستگیره های تابه و قابلمه حاوی مایعات داغ را به طرف بیرون در دسترس کودکان قرار ندهید.

-در صورت استفاده از کتری برقی آن را در محل امنی قرار دهید.

-مایعات داغ را ازروی سر کودکان عبور ندهید .

-هنگام نوشیدن مایعات داغ کودک را بغل نکنید.

-مایعات داغ را روی میزهای پوشیده با رومیزی بلند قرار ندهید.

-مسئولیت حمل مایعات داغ را به کودکان واگذار نکنید.

-استفاده مستقیم کودکان از سماور حتی در مواقعی که آب آن سرد است خطرناک است.

پیشگیری از سوختن با آب حمام

پیش از حمام کردن کودکتان، دمای آب را با پشت دست خود امتحان کنید تا مطمئن شوید که آب ولرم باشد.

پیشگیری از سوختن با اشیاء داغ

-هرگز روی علاءالدین ، کتری یا ظرف غذا نگذارید.

-اطراف تمام وسائل گرمازا نظیر بخاری ، اجاق گاز ، سماور و پیک نیک حفاظ مناسب قرار دهید.

-بعد از استفاده از اتو بلافاصله آنرا از دسترس کودک دور نگه دارید.

برق گرفتگی

-در اثر بی دقتی افراد در نحوه استفاده از وسائل برقی و عدم رعایت توصیه های ایمنی اتفاق می افتد.

-ممکن است باعث آسیبهایی مانند ( ایست قلبی، ایست تنفسی، شکستگی استخوانها ، قطع نخاع در اثر پرت شدن و سوختگی عمیق و مرگ) شود.

راههای پیشگیری

-در پریزهای برق محافظ پلاستیکی قرار دهید.

-وسائل برقی را هر چند وقت یکبار بررسی کنید تا از سالم بودن آنها مطمئن شوید.

-داخل حمام نباید پریز باشد و اگر هست باید درپوش داشته باشد.

-سیمهای برق را از زیر فرش اتاق عبور ندهید.

آسیبهای ناشی از وسیله نقلیه

پیشگیری از آسیبهای وسیله نقلیه به کودکان

1) پیشگیری از آسیبهای ناشی از تردد وسیله نقلیه

-آموزش مقررات عبور و مرور برای کودکان

-مراقب باشید کودکان در کنار خیابان بازی نکنند.

-به کودکان کم سن اجازه ندهید به تنهایی از خیابان عبور کنند.

-سوار شدن کودکان در موتور سیکلت بسیار خطرناک است.

2) پیشگیری از آسیبهای داخل وسیله نقلیه

-از صندلی مخصوص کودکان در خودرو استفاده کنید.

-هرگز کودک را در صندلی جلوی خودرو بدون کمربند ایمنی ننشانید.

-هرگز کودک کنار راننده ننشیند.

-کودکان نباید در خودرو در حال حرکت بایستند.

-از بیرون آوردن سر یا دست کودک از پنجره جلوگیری کنید.

مسمومیت غذایی

راههای پیشگیری

-به کودکان آموزش دهید که ازفروشنده های دوره گرد خرید نکنند.

-از خرید مواد غذایی بدون مشخصات لازم خودداری کنید (شماره ثبت ، پروانه ثبت ، تاریخ ساخت ، تاریخ انقضا ).

-به کودکان آموزش دهید استفاده از آب مخصوص برای آبیاری فضای سبز در پارکها برای سلامتی آنها مضر است.

مسمومیتهای شیمیایی

داروها ، حشره کشها و مواد شوینده عامل اصلی این گونه مسمومیتها هستند.

راههای پیشگیری:

-داروها را درجای امن و دور از دسترس کودکان قرار دهید.

-کودکان را از دسترسی به گیاهان، خاک و گلدان محافظت نمایید.

-سموم شیمیایی ( مرگ موش، حشره کشها، کند زداها، انواع اسیدها، پاک کننده ها ) در جایی دور از دسترس کودکان قراردهید.

-برای مخزن نفت یا گازوئیل شیر قفل دار نصب کنید.

-مواد سفید کننده و پاک کننده را همزمان در یک ظرف نریزید.

-درب کابینت و کمد توسط کودک قابل باز کردن نباشد.