رفتارهای عجیب کودکان، قشقرق هایشان را رمزگشایی کنید

کودک نوپایتان کم کم دارد کوچولویی سخنگو، خودرای و مستبد می‌شود. در واقع یک ارباب محض است؛ او به شما می‌گوید که کجا می‌خواهد بنشیند، کدام شلوار را بپوشد، و برای شام دقیقاً چه چیزی می‌خواهد. اما درمورد انتقال افکار و احساسات پیچیده‌تر هنوز خیلی راه مانده است که باید طی کند. این یعنی خیلی وقت‌ها مجبور هستید برخی از رفتارهای عجیب او را تفسیر کنید. ما از کار‌شناسان این امر خواستیم تا در رمز گشایی قشقرق‌های معمول نوپایان به ما کمک کنند.

به چشمانتان نگاه نمی‌کند

-تفسیر: «شرمنده‌ام.»

-وقتی کودک چشمانش را از شما می‌دزد، می‌خواهد به شما بگوید که شرمنده است و می‌خواهد مدتی دور از چشمانتان باشد. کودک نوپایتان حدود دومین سال تولدش، دارای احساسات خودآگاهی مانند شرمندگی می‌شود. برای مثال می‌فهمد که عصبانیت شما به خاطر این است که دوباره خرس برادر کوچکش را از دست او کشیده است. دکتر کریستین لاگاتوتا (Kristine Lagattuta) روان‌شناس و استاد یار مرکز مغز و اعصاب دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: «وقتی کودک کم سنی از نگاه کردن به چشمان شما خودداری می‌کند، یعنی می‌داند که احتمالاً کار او باعث ناراحت شدن شما شده است.»

-پاسخ شما: اشتباه کودکتان را با جمله‌ای ساده و کوتاه تایید کنید؛ ما نباید کتاب‌ها را پاره کنیم، نباید کسی را هل بدهیم، و راهی برای جبران کارش به او پیشنهاد کنید، مانند چسب زدن صفحه پاره شده و یا بغل کردن دوستی که دارد گریه می‌کند. با این کار به او می‌فهمانید که هر کسی اشتباه می‌کند، اما برای حل کردن آن باید اقدام کند.

او می‌خواهد تمامی حیوانات پارچه ای‌اش را به رختخواب ببرد

-تفسیر: «من می‌ترسم.»

-کودکتان پتوی کرکی‌اش را در آغوش می‌گرفت و می‌خوابید. اما اکنون یک دفعه تغییر کرده و می‌خواهد این همه وسایل تسلی بخش را هر شب به رخت خوابش ببرد. کریستین پا‌تر، مدیر برنامه آموزش در سنین پایین دانشگاه هارکوم (Harcum) در برین ماور (Bryn Mawr) پنسیلوانیا می گوید: «در این سن قوه تخیل کودک راه اندازی می‌شود. شروع به دیدن کابوس می‌کند و کمد اتاقش را پر از هیولا می‌بیند. کودک با نگه داشتن اشیاء مانوس در نزدیک خود هنگام خوابیدن و بیدارشدن از خواب در نیمه‌های شب احساس امنیت می‌کند.»

-پاسخ شما: بچه‌های دو ساله موجوداتی بی‌‌‌نهایت خیال بافی هستند و هیولاهایی که تخیل می‌کردند به طور باورنکردنی واقعی به نظرشان می‌رسند؛ بنابراین نشان دادن اینکه هیچ چیزی در کمد پنهان نشده است، فایده‌ای نخواهد داشت. فقط تصور خواهند کرد که شما هیولا را نمی‌توانید ببینید. فقط به کودکتان اجازه بدهید هرقدر که می‌خواهد خودش را در میان اشیاء آرامش بخش خود محاصره کند. اگر نگران هستید که از رخت خوابش بیرون بیافتد، به یکی دیگر از خصوصیات نوپایان متوسل شوید: میل به اینکه خودش تصمیم بگیرد، از او بپرسید کدام حیوان عروسکی را از بین ۳ حیوان عروسکی اش می خواهد، یا در مورد ۲ کتاب مقوایی اش این حق انتخاب را به او بدهید.

وقتی فرد جدیدی را می‌بیند پیراهنش را روی سرش می‌کشد

-تفسیر: «مضطربم.»

-آخرین باری را که به یک مناسبت اجتماعی رفته بودید و هیچ کسی را نمی‌شناختید به یاد بیاورید. حتماً با خودتان حرف می‌زدید: «خوبه که باسایر بزرگ‌تر‌ها بیرون بروی، اوه، چه آدم باحالی به نظر می‌رسه، چه لباس قشنگی پوشیده، برم به سمتش و باهاش گپ بزنم.» و یک لیوان نوشیدنی را در دستتان گرفتید تا دستتان مشغول باشد. رفتار کودکتان را مانند معذب بودن اجتماعی بزرگسالان بدانید، ولی به شیوه ای متناسب با سن او. دکتر لیزا نالون (Lisa Nalven) پزشک روان‌شناسی که در زمینه رشد کودک فعالیت می‌کند، می‌گوید: «کودکتان هنوز نمی‌تواند این اضطراب را در ذهن خود حل کند. بنابراین کاملاً از طریق فیزیکی و حسی بر این موقعیت غلبه می‌کند. برخی از کودکان لباسشان را می‌جوند یا شلوارشان را بالا می‌کشند و برخی دیگر ممکن است پا‌هایتان را محکم بگیرند، شستشان را بمکند یا روی زمین بیافتند و صورتشان را پنهان کنند.»

-پاسخ شما: با ملایمت و چرب زبانی لاک پشت نوپایتان را از لاکش بیرون بیاورید. دکتر نالون می‌گوید: «کودکان کم سن برای اینکه بدانند در موقعیت‌های جدید چه رفتاری باید داشته باشند، به والدینشان نگاه می‌کنند تا سرنخ‌هایی را از آن‌ها بگیرند. شانه‌هایتان را شل کنید، لبخند بزنید و به افراد جدید سلام گفته و به کودکتان اطمینان خاطر بدهید. با این کار به او می‌فهمانید که اطرافیان او بی‌خطر بوده و دوست او هستند. سپس به او مهلت بدهید تا به این موقعیت عادت کند.»

وقتی در پوشکش مدفوع می‌کند، پشت مبل پنهان می‌شود

-تفسیر: «می‌خواهم تنها باشم.»

-این رفتار رایج کودکان نوپا نشان دهنده ۲ چیز است: اول اینکه کودکتان می‌داند که نیاز اضطراری به مدفوع کردن دارد و می‌داند که شکمش می‌خواهد به کار بیافتد و دوم، او دیده است که بزرگسالان این کار را در خلوت انجام می‌دهند. این‌ها دو نشانه مثبتی هستند که نشان می‌دهند او آماده آموزش استفاده از دستشویی است. اما مهم‌ترین نشانه؟ او سریع از شما می‌خواهد که پوشکش را عوض کنید. اگر کودک اهمیتی به کثیف شدن پوشکش ندهد، یعنی هنوز آمادگی آموزش دستشویی رفتن را ندارد. بیشتر کودکان بین ۲ تا ۳ سالگی به استفاده از دستشویی علاقه‌مند می‌شوند.

-پاسخ شما: کودکتان را تشویق به خلوت گزینی کنید، اما او را به سمت دستشویی راهنمایی کنید. اینکه فقط او را به مکان مناسب این کار ببرید، گام مثبتی برداشته‌اید و هنوز لازم نیست او را وادار به نشستن روی دستشویی کنید.

کارهای لوسی از قبیل پرت کردن غذا و شکستن اسباب بازی می‌کند

-تفسیر: «اعصابم خرده!»

-شوکه می‌شوید وقتی که می‌بینید کودک 2 ساله‌تان که معمولاً کودک آرامی بوده است، یک دفعه تبدیل به کودک فوق العاده شری شده است. اما مهم است بدانید که این رفتار بد او به احتمال زیاد در پاسخ به موقعیت حاضر است و علامت تغییر یافتن شخصیت او نیست. معمولاً وقتی کودک در این سن بدخلقی می‌کند، می‌خواهد به شما بگوید که «حوصله‌ام سر رفته»، «خسته‌ام» ، یا «نیاز به توجه دارم!»

-پاسخ شما: سعی کنید به علت آن پی ببرید. اگر این رفتار او به خاطر این است که حوصله‌اش سررفته، برای اینکه او را از این حالت بیرون بیاورید، با هم بازی کنید و یا برای تنوع به پارک بروید. شاید سکوت تربیتی (شیوه‌ای که در مقابل رفتارهای بد کودک به کار می‌رود و در آن کودک برای مدت کوتاهی به جایی خلوت برده می‌شود تا آرام شود) نیز راه خوبی باشد. دکتر نالون می‌گوید: «کودکان نوپا باید بفهمند که راه‌های بهتر دیگری نیز به جز قشقرق به پا کردن وجود دارد. بردن کودکتان به مکانی کسل کننده برای 2 دقیقه، به او می‌فهماند که شما رفتارهای نادرست را تحمل نخواهید کرد.» سپس فعالیت جالبی را با هم انجام دهید.

وقتی دارید برایش توت فرنگی خرد می کنید، سرو صدا می‌کند

-تفسیر: «همین الان می‌خوامش.»

-بچه‌ها برای حفظ بقایشان ناشکیبا به دنیا آمده‌اند. آن‌ها برای اینکه همین حالا غذایشان را بدهید، پوشکشان را عوض کنید و بغل شان کنید، نق می‌زنند و شیون به پا می‌کنند. عدم توانایی کودکتان در صبر کردن، یادآوری می‌کند که اگرچه او دارد با سرعت نور بزرگ می‌شود، هنوز ویژگی‌های دوران نوزادی را در خود دارد. قشر پیش پیشانی او (ناحیه‌ای از مغز که مسئول خویشتن داری است و این شامل توانایی سازگاری با تاخیر در برآوردن نیاز‌هایش می‌باشد)، زمانی بین ۲ تا ۷ سالگی به میزان چشمگیری شروع به رشد می‌کند.

-پاسخ شما: برای راضی کردن کودکتان با سرعت عمل نکنید. در عوض به او بگویید خواسته‌اش را شنیده‌اید و به محض امکان آنچه را که می‌خواهد، برایش فراهم خواهید کرد. سپس با صحبت کردن او را سرگرم کرده و زمان را برایش کوتاه‌تر نمایید؛ برای مثال: «مامان داره ظرف‌ها رو تموم می‌کنه، بعد دستاشو خشک می‌کنه، در یخچالو باز می‌کنه و برات آبمیوه می‌ریزه.» با اصرار بر اینکه منتظر این کار‌ها بماند، مهارت ارزشمندی را به او می‌آموزید: صبر.

وقتی بچه‌ دیگری به شما نزدیک می‌شوند، داد می‌زند: «نه مامان!»

-تفسیر: «به من بیشتر توجه کن!»

-این رفتار نشان می‌دهد که کودکتان احساس می‌کند که به اندازه کافی به او توجه نمی‌کنید، مخصوصاً اگر که ساعت‌ها مشغول کار بوده‌اید یا اخیراً فرزند جدیدی به خانواده‌تان اضافه شده باشد. اگر چنین تغییراتی در خانواده‌تان به وجود نیامده است، بخشی از این رفتارهای انحصارگرایانه، به احتمال زیاد به شکوفایی درک کودک 2 ساله‌تان از خودش مربوط می‌شود. مرحله «مال منه، مال منه، مال منه» در زندگی کودک، مرحله ناراحت کننده‌ای می‌باشد، اما در واقع کودکتان دارد به این پی می‌برد که چه کسی است. در این مرحله، خویشتن‌شناسی او به چیزهایی که بیشترین ارزش را برایش دارند، گره خورده است و مادر هم جزء همین دسته است.

-پاسخ شما: او را بغل کنید و به او بگویید که البته شما مادرش هستید و دوستش دارید. همچنین می‌توانید از این فرصت به عنوان لحظه آموزش سریع درباره مشارکت استفاده کنید. به او بگویید: «من مامان توام، نه مامان دوستت، اما بازهم می‌تونم با بچه‌های دیگه خوب رفتار کنم و به آن‌ها سلام بدم.»