کتک زدن کودک، سوئدی رفتار کنید یا ایرانی؟

تنبیه بدنی کودکان یکی از مسائل تربیتی چالش‌برانگیز محسوب شده و همواره مخالفین و موافقین زیادی دارد.

بسیاری از کارشناسان و والدین، تنبیه بدنی را به دلیل اثرگذاری منفی آن بر سلامت روانی کودک رد می‌کنند اما گروه دیگر معتقدند که تنبیه بدنی می‌تواند به تربیت بهتر کودکان کمک کند.

بر اساس گزارش یونیسف که ماه نوامبر ۲۰۱۷ منتشر شد، حدود ۳۰۰ میلیون کودک ۲ تا ۴ در جهان، از سوی والدین یا مراقبان خود به‌صورت منظم تنبیه بدنی می‌شوند. این تنبیه‌ها شامل ضربه زدن به باسن، سیلی زدن، پشت‌دستی زدن، یا زدن به قسمت‌های مختلف بدن با وسایل و ابزار مختلف است.

کلودیا کاپا (Claudia Cappa) نویسنده گزارش یونیسف تأکید کرد: والدین از روش‌های ترکیبی شامل اشکال خشونت‌آمیز و بدون خشونت - ترکیبی از تنبیه بدنی و آزار روانی مانند فریاد زدن - استفاده می‌کنند.

براساس داده های یونیسف، سوازیلند، نیجریه، لیبریا، مالزی، جمهوری وانواتو (اقیانوس آرام)، پنج کشور نخستی هستند که درصد زیادی از جمعیت بالای ۱۵ سال آنها معتقدند که تنبیه بدنی برای تربیت و آموزش کودکان لازم است.

(درصد جمیعت بالای ۱۵ سال که معتقدند تنبیه بدنی برای تربیت و آموزش کودکان لازم است - منبع: Unicef)

تنبیه بدنی در کدام کشورها ممنوع است؟

سوئد نخستین کشور جهان است که در سال ۱۹۷۹ با تصویب قانون، تنبیه بدنی کودکان در این کشور را ممنوع کرد. در آمریکا، تنبیه بدنی همچنان در تمامی ایالت‌ها قانونی است. در برخی کشورها، تنبیه بدنی کودکان با مجازات زندان برای والدین همراه است.

بر اساس گزارش یونیسف، در ۶۰ کشور، منطقه یا ایالت‌، قوانینی وضع‌شده است که تنبیه بدنی کودکان در خانه ممنوع شده است؛ از جمله می‌توان به کشورهای اتریش، قبرس، دانمارک، فنلاند، آلمان، مجارستان، لیختن‌اشتاین، هلند، نیوزلند، نروژ، پرو، ایسلند، لهستان و پرتغال، اسپانیا و رومانی اشاره کرد.

ایران در فهرست کشورهایی که معتقد به تنبیه بدنی برای تربیت کودکان هستند (نمودار اول) دیده نمی شود؛ درعین حال، اگرچه کشور ایران در بین ۶۰ کشور با قانون ممنوعیت تنبیه بدنی کودکان نیست (نقشه بالا)، اما طبق مواد ۲ و ۳ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۸۱، هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود سلامت جسم یا روان آنان به مخاطره بیافتد، ممنوع بوده و مستوجب مجازات خواهد بود.

در ایران، کودک آزاری از جرائم عمومی بوده و احتیاج به شکایت شاکی خصوصی ندارد. هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان، ممنوع و مرتکب به حبس یا پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.

بر اساس داده‌های یونیسف، در اکثر کشورها با داده‌های در دسترس، کودکان خانواده‌های ثروتمندتر مانند کودکان خانواده‌های فقیرتر، رفتار خشونت‌آمیز والدین را تجربه می‌کنند.

دیدگاه علم در مورد تنبیه بدنی چیست؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند که تنبیه بدنی با افزایش خطر پیامدهای منفی برای کودکان مانند بروز رفتارهای تهاجمی، مشکلات سلامت روانی در بزرگسالی، و حتی بروز رفتارهای خشونت‌آمیز در زندگی زناشویی مرتبط است.

اندرو گروگان کایلر (Andrew Grogan-Kaylor)، استادیار دانشگاه میشیگان (آمریکا) که مطالعه‌های مختلفی را در مورد تأثیرات تنبیه بدنی بر روی کودکان انجام داده است، تأکید کرد: نتیجه مشخص بین اکثر کارشناسان این است که تنبیه بدنی مضر بوده و پیوند عاطفی بین مراقب و کودک را از بین می‌برد.

کایلر در همکاری مشترک با الیزابت گرشوف (Elizabeth Gershoff)، استادیار دانشگاه تگزاس در آستین، مطالعه‌های قبلی انجام شده طی ۵۰ سال گذشته بر روی ۱۶۰ هزار کودک را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.

نتایج این متاآنالیز که سال ۲۰۱۶ در مجله Family Psychology منتشر شد، هیچ‌گونه شواهد قطعی از ارتباط تنبیه بدنی با بهبود رفتار کودکان را نشان نداد؛ برعکس، افزایش خطر بروز ۱۳ رفتار نابهنجار در کودکان گزارش شد.

محروم کردن از امتیازات خاص، روش انضباطی جایگزین تنبیه بدنی

گرشوف و همکارانش، در تحقیقات خود، روش انضباطی جایگزینی را کشف کردند که می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای، مشکلات رفتاری کودکان را کاهش دهد.

نتایج این مطالعه که سال ۲۰۰۵ در مجله Clinical Child and Family Psychology Review منتشر شد، نشان داد که محروم کردن کودک از برخی امتیازات ویژه، از اثربخشی رفتاری بالاتری برخوردار بوده و میزان بروز رفتارهای نابهنجار را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

والدین باید این نکته را همواره مدنظر قرار دهند که محیطی عاطفی، حمایتی، گرم و سرشار از عشق برای فرزندان خود ایجاد کنند؛ اما در شرایطی که رفتار جدی‌تری برای تربیت کودکان مورد نیاز است، به‌جای استفاده از تنبیه بدنی، از روش‌های انضباطی جایگزین استفاده کنند.

این روش‌ها می‌تواند شامل گرفتن اسباب‌بازی (به مدت مشخص) یا محروم کردن از برخی امتیازات ویژه مثل دوچرخه‌سواری یا رفتن به پارک باشد که از اثربخشی تربیتی بهتری برخوردار بوده و از بروز رفتارهای تهاجمی کودک نیز پیشگیری می‌کند

منبع: شفا آنلاین