رهایی از عادات بد، والدین معتاد به موبایل

تحقیقات مؤسسه افکار سنجی دانشجویان ایران در سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد از هر ۱۰۰ مرد ایرانی ۵۵ نفر و از هر ۱۰۰ زن ایرانی ۵۱ نفر عضو شبکه‌های اجتماعی هستند. به طور یقین بخش قابل توجهی از این آمار که در سال جدید رو به افزایش خواهد بود، جزء والدین و پدر و مادرها محسوب می شوند. هر کدام از این والدین به نسبت سن و سال ازدواج شان دارای یک و حداقل دو فرزند خواهند بود. فرزندانی که در رده های سنی-کودک، نوجوان، جوان- قرار دارند. هر کدام نیازها و احساسات خاص خود و توجهات متناسب با جنسیت شان را از سوی والدین شان طلب می کنند.

رقیب های کودکان در خانه

«مادرم معتاد تلگرام و اینستاگرام است. با زن‌های فامیل یک گروه تلگرامی دارند که شب و روز با هم در آنجا چت می‌کنند. هر بار که می‌خواهم با او حرف بزنم مدام به تلفن همراهش نگاه می‌کند و تنها با حرکات سر جملاتم را تأیید می‌کند. زمانی که در میان حرف‌هایم از او سؤال می‌کنم هاج و واج مرا نگاه می‌کند زیرا تمام مدت حواسش به گوشی‌اش بوده و حتی کلمه‌ای از حرف‌هایم را نفهمیده است.»

فرزندان بویژه در گروه سنی کودک و نوجوان بیشتر ارتباطات و حرف زدن هایش با مادر است. صحبت کردن درباره وقایع مدرسه، ارتباطات دوستی، مطالبی که در کلاس یاد گرفته و ... علاقه دارد همه را برای مادر خود تعریف کند. گاهی دوست دارد کاردستی یا ماکت هایی درسی اش را با او درست کند، تکالیفش را با کمک او انجام دهد. اما مادر همیشه و همه جا آنلاین در گوشی خود است. موقع آشپزی به نیت گرفتن دستور غذا مداوم با گوشی چت می کند، وقتی با هم تلویزیون تماشا می کنند، در اینستاگرام عکس های داغ را لایک.

شب که پدر خسته از کار بر می گردد، بعد از خوردن چای و کمی حرف زدن با مادر، کانال های ورزشی، خبری و کلیپ هایی که در طول روز فرصت دیدن آن را نداشته، نگاه می کند. گاهی هم سرش را از گوشی بیرون و نیم نگاه به برنامه های تلویزونی می اندازد.

این بی توجهی نسبت به فرزندان توسط والدین به علت درگیر شدن در فضاهای مجازی موجب، یاد گرفتن کودک و تقاضای داشتن تبلت در سنین کم، در سنین بالاتر برای جلب توجه ممکن است دست به کارهای خطرناک بزنند، احساسات و حرف های خودشان را پیش افرادی غیر خانواده می برند که گاهی سواستفاده هایی از این صحبت ها نیز می شود، و گاهی هم برای آنکه شما او را ببینید، در همان تلگرام یا اینستاگرام برایتان پست می گذارد "مامان لطفا منو توزندگی لایک کن "، " بابا لطفا منم دانلود کن ".

برای یادآوری نقش والدین در رفتارهای کودکان می‌توان این سؤال‌ها را از آنها پرسید تا به آنها یادآوری کرد که والدین نخستین الگوی کودکان هستنند. به طوری که حتی روانشناسان هم اعتقاد دارند که رفتار والدین تأثیر بسزایی در رفتارهای آینده فرزندان آنها دارد.

دکتر مصطفی آب روشن، جامعه شناس می گوید: الگوهای رفتاری فرزندان، وابستگی مستقیمی به رفتارهای مادران دارد لذا نخستین قدم به سوی انحراف از هنجارهای اجتماعی زمانی آغاز می‌شود که فرزند از حیطه نظارت والدین خارج شود. در واقع مشاهده می‌کنیم که در خلأ الگوهای رفتاری شایسته، فضای مجازی در اجتماعی کردن فرزند پر رنگ می‌شود.

به عبارتی می‌توان این قاعده را در حکم یک کفه ترازو در نظر گرفت که یک سوی آن والدین هستند و از سوی دیگر عوامل بیرونی مانند شبکه‌های اجتماعی که به نوعی فرزندان را اجتماعی می‌کنند. لذا در نبود الگوهای تربیتی، آموزشی و رفتاری شایسته در نظام خانواده شاهد فرزندانی خواهیم بود که با ما بیگانه هستند. یعنی ظاهر فیزیولوژیکی‌شان به ما شبیه است اما از لحاظ تفکر، عقیده و سبک زندگی با ما متفاوت هستند. به گفته آب روشن، زمانی که مادر درگیر استفاده از فضای مجازی است به طور ناخواسته فرزند را در مسیری قرار می‌دهد که از سوی دیگران جامعه پذیر می‌شود یعنی هنجارها، الگوها و باورهای محیط اجتماعی درونی و تبدیل به رفتار خواهد شد.

ترک عادت کنید

در وهله نخست ترک کردن هرگونه استفاده سرگرمی از تکنولوژی های هوشمند مانند شبکه های اجتماعی، بازی های ویدیویی و سرچ های بی هدف در اینترنت.

دوم، عدم استفاده از هیچگونه ابزار تکنولوژی وقتی کودکان در خانه هستند یا به طور کلی وقتی با کودکان هستید.

سوم، اگر مجبورید برای کار یا هر علت دیگری (با خود صادق باشید) از اینترنت و کامپیوتر استفاده کنید در حالی که با کودکان در خانه هستید، زمان های مشخصی از بعدازظهر را به این کار اختصاص دهید و به این زمان بندی پایبند باشید. به همسر و فرزندان خود اجازه دهید در صورتی که از این قوانین تخطی کردید، به شما هشدار دهند. مثلا می توانید برای خود قانونی داشته باشید که هرگاه از قواعد و قوانین تخطی کردید، مجبور به پرداخت غرامت هستید.

چهارم، عادت کنید موبایل و ابزارهای تکنولوژی دیگر را با خود و در کنار خود نداشته باشید. مثلا یک سبد جلوی درب ورودی قرار دهید که همه خانواده موبایل های خود را داخل آن بگذارند. از کودکان خود بپرسید زمانی که شما یا دیگر بزرگسالان از گوشی استفاده می کنید، چه احساسی دارند. حالت تدافعی نگیرید یا سعی نکنید کار خود را توجیه کنید فقط گوش کنید، تایید کنید و در مورد تغییراتی که می خواهید ایجاد کنید، صحبت کنید.