کودک آزاری در ایران، ریشه در چه دارد؟

رییس اورژانس اجتماعی کشور گفت: متاسفانه در رابطه با آسیب‌ها چون کار خاصی انجام نشده است، به دلیل شرایط فرهنگی نیز مورد غفلت قرار گرفته‌اند.

رضا جعفری (رییس اورژانس اجتماعی کشور) در رابطه با چرایی تداوم وقوع حوادث جنایت‌بار برای کودکان در کشور بر لزوم اطلاع رسانی به کودکان، در مهدکودک‌ها و مدارس تاکید کرد.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه اطلاع‌رسانی به کودکان چه در مهدکودک و چه در خانواده تابوهایی دارد و همین تابو‌ها به کودکان ضربه می‌زند؛ به خصوص اگر جنسیت کودک، دختر باشد.

رییس اورژانس اجتماعی کشور در ادامه گفت: عدم آگاهی‌بخشی در سنین ۱۰ سال به بالا برای دختران مشکل آفرین است و همچنین در سنین زیر ۱۰ سال نیز برای دختر و پسر مشکل‌سازمی‌شود. باید این نقص را با چند کار رفع کنیم؛ اول اینکه باید موارد مربوط به حمایت از کودکان، نحوه حمایت و اطلاعات مربوط به آن را در هر قسمتی چه جسمی و چه جنسی و روانی مشخص شود و اینکه چه بخشی باید برای کودکان در مهدهای کودک اجرایی شود.

جعفری تاکید کرد: در مهدهای کودک به راحتی با نقش‌هایی که به کودکان می‌دهند و کارهایی که به کودکان واگذار می‌کنند، می‌توان به صورت نمایشی به کودکان یاد داد که مراقب خود باشند.

در برخی مدارس آگاه‌سازی به کودکان منجر به طرح شکایت توسط خانواده‌ها شد

وی افزود: در دبستان نیز به همین صورت است؛ اما متاسفانه این موارد را نداریم. ضمن اینکه هماهنگی این اطلاعات با خانواده‌ها مغایرت دارد یعنی هم باید پکیج آموزشی را مشخص کنیم، سطح آن را تعیین کنیم و خانواده‌ها را در این قسمت آگاه کنیم که این اطلاعات را به کودکان بدهند تا این هماهنگی انجام شود. در برخی موارد مدارس آگاه‌سازی به کودکان را انجام داده‌اند؛ اما خانواده ناراضی شده و طرح شکایت کرده‌اند.

رییس اورژانس اجتماعی کشور با بیان اینکه برخی از خانواده‌ها فکر می‌کنند با این کار چشم و گوش کودک باز می‌شود، گفت: بنابراین این اطلاع‌رسانی باید با سیستم خانواده و محله هماهنگ باشد حتی می‌توان از مساجد نیز در این خصوص استفاده کرد. حتی می‌توان در سینما‌ها قبل از شروع فیلم در این رابطه فرهنگ‌سازی کرد تا به خانواده‌ها در این رابطه اطلاع‌رسانی شود چون این هماهنگی‌ها وجود ندارد، مشکل نیز به وجود می‌آید. می‌توان از بیلبوردهای شهرداری هم برای این کار استفاده کرد.

وی در رابطه با مداخله در زمان بحران و لزوم حکم قضائی برای ورود به خانه‌ای که در آن کودک آسیب و آزار دیده است، بیان داشت: در مواقع خاص لازم نیست که این حکم وجود داشته باشد. اورژانس با نیروی انتظامی وارد خانه می‌شود و حکم چندان لازم نیست، اما در حقیقت چند سطح وجود دارد. مداخله اورژانسی جزو سطوح بحرانی است یعنی اورژانس اجتماعی در شرایط بحرانی حق ورود دارد و مراحل قبل از آن مربوط به نهادهای دیگر می‌شود به همین خاطر سازمان بهزیستی در تعاریف سطوح مداخله در سطح ۳ و بحران است.

آسیب‌ها بدلیل مسائل فرهنگی مورد غفلت واقع شده‌است

جعفری تصریح کرد: یکی از کارهایی که باید انجام دهیم اطلاع‌رسانی توسط گروه‌های همفکر و انجمن‌های غیردولتی است که به عنوان بازوهای کاری حمایت از کودکان عمل می‌کنند. آنها می‌توانند در سطوح ۱ و ۲ برای کودکان فعالیت کنند که اگر تشکیل شود می‌توانند زود‌تر از اورژانس و رسانه‌ها مسائل کودکان را پیگیری کنند. متاسفانه در رابطه با آسیب‌ها چون کار خاصی انجام نشده است و به دلیل شرایط فرهنگی مورد غفلت قرار گرفته است برخی می‌گفتند که نباید درباره آن صحبت کرد. در این قسمت خیلی ضعیف هستیم.

وی خاطرنشان کرد: حضور مردم باید در انجمن‌های غیردولتی تخصصی افزایش پیدا کند تا قدم خوبی در رابطه با آسیب‌های کودکان برداشته شود. موسسات فرهنگی نیز در این رابطه وجود دارد که بتواند به وضعیت این کودکان رسیدگی و به کودکان آگاهی دهد اما متاسفانه آنها فکر می‌کنند با خطاطی و نقاشی می‌توانند از کودکان محافظت کنند.

رییس اورژانس اجتماعی کشور گفت: موسسات دولتی می‌توانند در مورد اینکه یک دختر یا پسر کوچک چگونه باید از خود مراقبت کنند قدم بردارند به خانواده نیز آگاهی بدهند که کودک را باید تا چه مرحله‌ای تنها بگذارند. آموزش‌ها می‌توانند به صورت کلان همگانی باشد و موسسات غیردولتی می‌توانند در این خصوص کمک کنند. باید از افراد متخصص دانشگاهی برای ساخت کلیپ آموزش به کودکان استفاده کرد این مساله را هم باید در نظر گرفت تا موارد مربوط به حقوق کودک و یا کودک آزاری را با توجه به فرهنگ با انیمیشن انعکاس دهیم. متاسفانه به دلیل تابوهایی که وجود دارد این کار سخت است یک سری فیلم‌ها برای دختران و زنان ساخته شده است اما در رابطه با کودکان و کودک‌آزاری این کار انجام نشده است البته یک یا دو کتاب در این خصوص داریم که جوابگو نیست.

الگوهای خشونت در حال تقویت است

وی با بیان اینکه تصویب لایحه حمایت از حقوق کودک نیز می‌تواند در این رابطه تاثیرگذار باشد، گفت: اگر این قانون تصویب شود مسئولان سطوح بالا به مسئولیت اجتماعی خود عمل کرده‌اند و از طرفی راه باز می‌شود برای اینکه افراد متوجه این مساله شوند که کشور در رابطه با حمایت از کودکان مصر است،خودسانسوری نیز از بین می‌رود.

رییس اورژانس اجتماعی کشور در پاسخ به این سوال که آیا لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان، کودکان غیر ایرانی را نیز تحت حمایت قرار می دهد، بیان داشت: لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان مربوط به همه کودکانی است که در کشور زندگی می‌کنند و در آن قید نشده است که کودک باید ایرانی باشد. در مواردی مثل ندا که شرایط اجتماعی جریحه‌دار شده است مسئولان انجام وظیفه می‌کنند درست مثل مساله ستایش که در ‌‌نهایت مجرم اعدام شد. در این مواقع برای عدم تکرار مسوولان باید قدم‌های درستی برمی‌دارند.

وی در ادامه تاکید کرد که در رابطه با حمایت از کودکان غیرایرانی اگر در شرایط عادی برگه اقامت داشته باشند تمام خدمات به آن‌ها ارائه می‌شود در حال حاضر نیز به کودکان در اورژانس اجتماعی خدمات ارائه می‌شود اما در موارد خاص موضوع سریعا باید بررسی شود و در حال حاضر نیز این مساله پیچیدگی‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد اما باید در جلسات این مسائل برطرف شود.

همچنین کوروش محمدی؛ رییس انجمن آسیب‌شناسی ایران با یادآوری مرگ "ستایش" و "ندا" کودکانی که به فجیع‌ترین شکل ممکن آزار دیده و به قتل رسیدند، گفت: این خشونت‌ها به ما نشان می‌دهد، که دچار شرایطی شده‌ایم که جامعه ما از یکسری الگوهای خشونت تبعیت می‌کند. این الگوهای خشونت باعث شده قتل‌ها با تعداد و خشونت بیشتری اعمال شود، بعضی از این موارد حتی فجایع انسانی هستند و نامشان از خشونت فرا‌تر است، بنابراین در مرحله هشدار هستیم چرا که الگوهای خشونت در حال تقویت است.