رفتار مناسب با کودکان، حین غذا دادن
کودک جهت رشد، سالم زیستن و دریافت انرژی لازم، نیاز به غذای مناسب دارد.
کودک جهت رشد، سالم زیستن و دریافت انرژی لازم، نیاز به غذای مناسب دارد. همان‌طور که والدین در قبال آنچه کودکانشان می‌خورند مسئول هستند کودک هم باید از مقدار و نوع غذای مناسب و کافی بهره‌مند شود.
مسئولیت والدین چیست؟
۱. نوع غذاهائی که به کودک عرضه می‌کنند.
کودک به تمام چهار گروه اصلی مواد غذائی نیاز دارند. بنابراین جیرهٔ غذائی روزانه باید شامل موارد زیر باشد:
- انواع حبوبات
- سبزی و میوه
- شیر یا سایر مواد لبنی
- گوشت یا جایگزین‌های آن
۲. انتخاب سایر غذاها برای تغذیه کودک و مراقبت از کودک در منزل
غذاها و نوشیدنی‌هائی که در چهار گروه اصلی فوق قرار ندارند نیز جزئی از مواد غذائی لازم در یک جیره غذائی مناسب برای کودک می‌باشند و می‌توانند با خوشمزه کردن غذا سبب لذت بردن کودک از غذا شوند. برای کودکان این نوع غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند قسمتی از یک برنامه غذائی سالم باشند به شرطی که تنها مقادیر کمی از آن‌ها خورده شود و هرگز جایگزین چهار گروه اصلی نشوند.
۳. تنوع غذائی
حتی‌الامکان مزه‌ها و ترکیب‌های مختلف غذائی را بین یک تا دو سالگی باید در حین غذا دادن به کودک در منزل عرضه نمود. در این زمان کودک تمایل کمتری به خوردن غذاهای مختلف دارد و بیشتر ترجیح می‌دهد غذاهائی را بخورد که دوستان و یا سایر افراد خانواده از خوردن آن‌ها لذت می‌برند. هنگام ارائه هر نوع ماده غذائی جدید به کودک باید فقط مقدار کمی از آن را به وی عرضه کنید. ضمناً لازم است در غذا دادن به کودک در منزل صبر و حوصله بیشتری داشت چون ممکن است کودک اولین دفعه غذای جدید را نپذیرد در این صورت بهتر است بعد از چند روز آن را مجدداً عرضه کرد. این کار ممکن است به پذیرش غذاهای جدید در شکل‌های مختلف مانند خام، پخته، کوبیده، له شده، کباب و یا غذای خانواده کمک کند. باید به تمایلات و ذائقه شخصی کودک در حین غذا دادن احترام بگذارید.
۴. ارائه غذا به شکلی که قابل استفاده برای کودک باشد.
غذا را بر اساس مراحل رشد و نمو و کودک خود تعدیل کنید. در دو سال اول زندگی، مهارت جویدن و بلعیدن هنوز در حال تکامل هستند. بیشتر کودکان دندان‌های کاملی تا پایان ۲/۵ سالگی ندارند و ترجیح می‌دهند غذاهائی بخورند که جویدن آن‌ها آسان باشد. برای جلوگیری از خفه شدن کودک در حین غذا دادن ، از ارائه مواد غذائی مانند آب‌نبات سفت، آدامس و ذرت بو داده به کودکان زیر چهار سال خودداری کنید. اگر گاه‌گاهی به کودکان بزرگتر می‌خواهید سوسیس بدهید آن را از درازا به دو نیم و به تکه‌های کوچک تقسیم کنید. سبزی‌های سفت را حتماً بپزید، میوه‌ها را بدون هسته به کودک عرضه کنید، مطمئن باشید که کرهٔ بادام زمینی را که روی نان می‌مالید خیلی ضخیم نباشد، استخوان ماهی را از آن جدا کنید و دانه‌ها و مغزها را به قطعات ریز تقسیم کنید. کودکان خود را تشویق کنید تا هر چه زودتر و به محض آنکه علاقه نشان دادند، به تنهائی غذا بخورند. کودکان کم سن از این که غذا را با انگشتان خود بردارند و به دهان بگذارند لذت می‌برند زیرا آنان به تدریج نحوهٔ استفاده از وسایل غذا خوردن را یاد می‌گیرند. بنابراین خودتان را برای کمی ریخت و پاش و شلوغی، آماده نمایید.
۵. تنظیم زمان مصرف غذاهای اصلی و میان وعده‌ها
گرچه زمان‌بندی جهت ارائه غذاهای اصلی و میان وعده‌ها در حین غذا دادن به کودک و مراقبت از کودک در منزل لازم است ولی باید در این مورد کاملاً انعطاف‌پذیر باشید . مصرف غذاهای اصلی و میان وعده‌ها در زمان‌های مشخص نه تنها به بیشتر کردن اشتهای کودک شما کمک می‌کند بلکه باعث می‌شود تا شما از میزان کل مصرف غذای کودک اطلاعات کاملی به‌دست آورید. به کودکان اجازه دهید که هر وقت گرسنه هستند غذا بخورند و هنگام سیری دست از غذا خوردن بکشند. اندازهٔ معدهٔ کودکان تقریباً یک سوم معده افراد بزرگسال است بنابراین انتظار می‌رود به دفعات بیشتری احساس گرسنگی کنند و نیاز به غذا خوردن داشته باشند. زمان مصرف میان وعده‌ها نباید خیلی نزدیک به زمان مصرف غذای اصلی باشد زیرا در این صورت هنگام وعدهٔ غذای اصلی، کودک همچنان احساس سیری می‌کند و تمایلی به خوردن آن پیدا نخواهد کرد. وقتی کودک گرسنه نیست هرگز با زور و اجبار به وی غذا نخورانید.
۶. به کودکان کمک کنید تا در تهیه غذای خانواده سهیم باشند.
حتی کودکان دو ساله نیز می‌توانند تا حدی به آماده سازی غذاهای اصلی یا میان وعده‌ها، کمک کنند. شرکت در تهیه غذا، مهارت‌های زندگی را به آنان می‌آموزد، اعتماد به نفس را در وجودشان بنا می‌نهد و پذیرش انواع غذاها را افزایش می‌دهد. وظایفی که کودکان می‌توانند در تهیه غذا به‌عهده گیرند بسیار ساده بوده و می‌تواند به صورت کمک کردن در له کردن یک گوجه‌فرنگی یا خورد کردن کاهو جهت تهیه سالاد باشد.
۷. زمان غذا دادن به کودک در منزل محیط خانواده را مطبوع و دلپذیر کنید.
سعی کنید غذا خودرن در محیطی آرام و توأم با آرامش انجام شود. مدّت کوتاهی سکوت، قبل از غذا به ایجاد چنین محیطی کمک می‌کند. به تمایل و عدم تمایل کودک نسبت به خوردن یا نخوردن غذاها احترام بگذارید همان‌طور که در مورد بزرگسالان احترام می‌گذارید. اگر در حین غذا دادن به کودک تمایلی به خوردن نوع خاصی از غذا را ندارد از او بخواهید که فقط یک بار مقدار کمی از آن را امتحان کند ولی هرگز به زور متوسل نشوید زیرا این کار ممکن است منجر به تنفر بیشتر کودک از آن غذا شده یا تبدیل به راهی برای جلب توجه شما شود.
۸. رفتار اصولی و متداول خود را حین غذا دادن به کودک ادامه دهید.
بی‌خطرترین حالت غذا خوردن کودک زمانی است که او کاملاً آرام و در حالت نشسته باشد. تصمیم با شماست که کودکتان سرسفره یا دورمیز و همراه با خانواده غذا بخورد و یا اینکه جای دیگری به او غذا بدهید نکتهٔ مهم در مراقبت از کودک آنکه تمامی کودکان باید حین غذا خوردن سرحال و خوشحال بوده و از غذا خوردن لذّت ببرند. از کودکتان بخواهید حتی اگر گرسنه نیست مدّت کوتاهی کنار سفره همراه با سایر افراد خانواده بنشیند. احترام به سفره غذا از ارزش اجتماعی بسیار بالائی برخوردار است، سعی کنید آن را به کودکتان یاد دهید.
توجه: کودکان در مسیر رشد خود کاملاً منحصر به فرد هستند و مطالب فوق تنها به‌عنوان یک راهنما می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
کودک به تمام چهار گروه اصلی مواد غذائی نیاز دارند. بنابراین جیرهٔ غذائی روزانه باید شامل موارد زیر باشد:
- انواع حبوبات
- سبزی و میوه
- شیر یا سایر مواد لبنی
- گوشت یا جایگزین‌های آن
۲. انتخاب سایر غذاها برای تغذیه کودک و مراقبت از کودک در منزل
غذاها و نوشیدنی‌هائی که در چهار گروه اصلی فوق قرار ندارند نیز جزئی از مواد غذائی لازم در یک جیره غذائی مناسب برای کودک می‌باشند و می‌توانند با خوشمزه کردن غذا سبب لذت بردن کودک از غذا شوند. برای کودکان این نوع غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند قسمتی از یک برنامه غذائی سالم باشند به شرطی که تنها مقادیر کمی از آن‌ها خورده شود و هرگز جایگزین چهار گروه اصلی نشوند.
۳. تنوع غذائی
حتی‌الامکان مزه‌ها و ترکیب‌های مختلف غذائی را بین یک تا دو سالگی باید در حین غذا دادن به کودک در منزل عرضه نمود. در این زمان کودک تمایل کمتری به خوردن غذاهای مختلف دارد و بیشتر ترجیح می‌دهد غذاهائی را بخورد که دوستان و یا سایر افراد خانواده از خوردن آن‌ها لذت می‌برند. هنگام ارائه هر نوع ماده غذائی جدید به کودک باید فقط مقدار کمی از آن را به وی عرضه کنید. ضمناً لازم است در غذا دادن به کودک در منزل صبر و حوصله بیشتری داشت چون ممکن است کودک اولین دفعه غذای جدید را نپذیرد در این صورت بهتر است بعد از چند روز آن را مجدداً عرضه کرد. این کار ممکن است به پذیرش غذاهای جدید در شکل‌های مختلف مانند خام، پخته، کوبیده، له شده، کباب و یا غذای خانواده کمک کند. باید به تمایلات و ذائقه شخصی کودک در حین غذا دادن احترام بگذارید.
۴. ارائه غذا به شکلی که قابل استفاده برای کودک باشد.
غذا را بر اساس مراحل رشد و نمو و کودک خود تعدیل کنید. در دو سال اول زندگی، مهارت جویدن و بلعیدن هنوز در حال تکامل هستند. بیشتر کودکان دندان‌های کاملی تا پایان ۲/۵ سالگی ندارند و ترجیح می‌دهند غذاهائی بخورند که جویدن آن‌ها آسان باشد. برای جلوگیری از خفه شدن کودک در حین غذا دادن ، از ارائه مواد غذائی مانند آب‌نبات سفت، آدامس و ذرت بو داده به کودکان زیر چهار سال خودداری کنید. اگر گاه‌گاهی به کودکان بزرگتر می‌خواهید سوسیس بدهید آن را از درازا به دو نیم و به تکه‌های کوچک تقسیم کنید. سبزی‌های سفت را حتماً بپزید، میوه‌ها را بدون هسته به کودک عرضه کنید، مطمئن باشید که کرهٔ بادام زمینی را که روی نان می‌مالید خیلی ضخیم نباشد، استخوان ماهی را از آن جدا کنید و دانه‌ها و مغزها را به قطعات ریز تقسیم کنید. کودکان خود را تشویق کنید تا هر چه زودتر و به محض آنکه علاقه نشان دادند، به تنهائی غذا بخورند. کودکان کم سن از این که غذا را با انگشتان خود بردارند و به دهان بگذارند لذت می‌برند زیرا آنان به تدریج نحوهٔ استفاده از وسایل غذا خوردن را یاد می‌گیرند. بنابراین خودتان را برای کمی ریخت و پاش و شلوغی، آماده نمایید.
۵. تنظیم زمان مصرف غذاهای اصلی و میان وعده‌ها
گرچه زمان‌بندی جهت ارائه غذاهای اصلی و میان وعده‌ها در حین غذا دادن به کودک و مراقبت از کودک در منزل لازم است ولی باید در این مورد کاملاً انعطاف‌پذیر باشید . مصرف غذاهای اصلی و میان وعده‌ها در زمان‌های مشخص نه تنها به بیشتر کردن اشتهای کودک شما کمک می‌کند بلکه باعث می‌شود تا شما از میزان کل مصرف غذای کودک اطلاعات کاملی به‌دست آورید. به کودکان اجازه دهید که هر وقت گرسنه هستند غذا بخورند و هنگام سیری دست از غذا خوردن بکشند. اندازهٔ معدهٔ کودکان تقریباً یک سوم معده افراد بزرگسال است بنابراین انتظار می‌رود به دفعات بیشتری احساس گرسنگی کنند و نیاز به غذا خوردن داشته باشند. زمان مصرف میان وعده‌ها نباید خیلی نزدیک به زمان مصرف غذای اصلی باشد زیرا در این صورت هنگام وعدهٔ غذای اصلی، کودک همچنان احساس سیری می‌کند و تمایلی به خوردن آن پیدا نخواهد کرد. وقتی کودک گرسنه نیست هرگز با زور و اجبار به وی غذا نخورانید.
۶. به کودکان کمک کنید تا در تهیه غذای خانواده سهیم باشند.
حتی کودکان دو ساله نیز می‌توانند تا حدی به آماده سازی غذاهای اصلی یا میان وعده‌ها، کمک کنند. شرکت در تهیه غذا، مهارت‌های زندگی را به آنان می‌آموزد، اعتماد به نفس را در وجودشان بنا می‌نهد و پذیرش انواع غذاها را افزایش می‌دهد. وظایفی که کودکان می‌توانند در تهیه غذا به‌عهده گیرند بسیار ساده بوده و می‌تواند به صورت کمک کردن در له کردن یک گوجه‌فرنگی یا خورد کردن کاهو جهت تهیه سالاد باشد.
۷. زمان غذا دادن به کودک در منزل محیط خانواده را مطبوع و دلپذیر کنید.
سعی کنید غذا خودرن در محیطی آرام و توأم با آرامش انجام شود. مدّت کوتاهی سکوت، قبل از غذا به ایجاد چنین محیطی کمک می‌کند. به تمایل و عدم تمایل کودک نسبت به خوردن یا نخوردن غذاها احترام بگذارید همان‌طور که در مورد بزرگسالان احترام می‌گذارید. اگر در حین غذا دادن به کودک تمایلی به خوردن نوع خاصی از غذا را ندارد از او بخواهید که فقط یک بار مقدار کمی از آن را امتحان کند ولی هرگز به زور متوسل نشوید زیرا این کار ممکن است منجر به تنفر بیشتر کودک از آن غذا شده یا تبدیل به راهی برای جلب توجه شما شود.
۸. رفتار اصولی و متداول خود را حین غذا دادن به کودک ادامه دهید.
بی‌خطرترین حالت غذا خوردن کودک زمانی است که او کاملاً آرام و در حالت نشسته باشد. تصمیم با شماست که کودکتان سرسفره یا دورمیز و همراه با خانواده غذا بخورد و یا اینکه جای دیگری به او غذا بدهید نکتهٔ مهم در مراقبت از کودک آنکه تمامی کودکان باید حین غذا خوردن سرحال و خوشحال بوده و از غذا خوردن لذّت ببرند. از کودکتان بخواهید حتی اگر گرسنه نیست مدّت کوتاهی کنار سفره همراه با سایر افراد خانواده بنشیند. احترام به سفره غذا از ارزش اجتماعی بسیار بالائی برخوردار است، سعی کنید آن را به کودکتان یاد دهید.
توجه: کودکان در مسیر رشد خود کاملاً منحصر به فرد هستند و مطالب فوق تنها به‌عنوان یک راهنما می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
منبع:
مرکز پارسیان مهرپرور
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼