علائم کودکان اوتیسمی، قابل تشخیص و درمان است؟

مشکل هضم و جذب گلوتن یکی از عوارضی است که برخی کودکان اوتیسمی با آن درگیرند.

کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلات جسمی و ذهنی رو به رو هستند، مشکل هضم و جذب گلوتن و کازئین یکی از عوارضی است که برخی کودکان اوتیسمی با آن درگیرند؛ گلوتن در گندم و جوی چاودار موجود است و کازئین در شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی یافت می‌شود؛ هیچ بررسی نشان داده نشده است که تغییر رژیم غذایی، اثر مثبتی بر این کودکان داشته باشد اما کودکان باید یک رژیم متعادل داشته باشند و به مقدار کافی انرژی و مواد مغذی دریافت کنند.

محققین دریافته‌اند که در بسیاری از موارد، کودکان مبتلا به اوتیسم دوست دارند که مورد توجه دیگران قرار گیرند و با آن ‌ها ارتباط برقرار کنند؛ یکی از مشکلات (Difficulties)اساسی این کودکان ضعف در شناخت و اعمال روش‌های ارتباطی است پس آنها تمایل به ارتباط دارند اما منزوی بودنشان ریشه در استفاده از روش‌های غیر معمول برقراری ارتباط دارد.

چه کودکانی اوتیسمی هستند؟

کارشناسان اعتقاد دارند هر یک از علائمی که برای تشخیص کودکان طیف اوتیسم ذکر می‌شود، می‌تواند در کودکان عادی هم وجود داشته باشد؛ این علائم در صورتی غیر معمول تلقی می‌شود که اولا به میزان زیادی در کودک وجود داشته باشند و ثانیا با مرحله تکاملی کودک تناسب نداشته باشد، تشخیص اینکه هر یک از این علائم در یک کودک خاص، عادی است یا خیر، طبعا بر عهده متخصص با تجربه است.

اصرار بر یکنواختی و مقاومت در برابر تغییرات، ضعف در بیان نیازها، استفاده از اشارات به جای صحبت کردن، تمایل به تنهایی، پرخاشگری، دلبستگی غیر عادی به بعضی از اشیاء، ضعف در یادگیری با روش‌های معمول آموزشی، سرگرمی طولانی مدت با اجزای وسایل مانند چرخ ماشین اسباب بازی، ناتوانی در برقراری ارتباط با کودکان هم سن خود یا بزرگسالان، انجام مداوم کار و یا حرکتی خاص از علائمی است که پزشکان در توصیف کودکان اوتیسمی بیان کردند.

برای تشخیص اختلال (Disorder)طیف اوتیسم باید به رفتارها و عملکرد افراد از بدو تولد تا قبل از سه سالگی توجه داشت؛ زیرا در این برهه زمانی علائم باید در کودکان دیده شود؛ معیارهای جدید برای تشخیص اختلالات طیف اوتیسم ما را متوجه این نکته می‌کند که اگر چه علائم معمولا در اوایل کودکی شروع می‌شود اما ممکن است سن بروز علائم بالاتر از سه سالگی باشد، قاعدتا این علائم تا قبل از هشت سالگی خود را نشان می‌دهد.

روشی برای تشخیص اوتیسم قبل از تولد وجود ندارد

طبق گفته کارشناسان در حال حاضر هیچ روشی برای تشخیص اوتیسم قبل از تولد وجود ندارد؛ مشاوره ژنتیکی که توسط متخصصان این امر صورت می‌گیرد، می‌تواند در برخی از موارد احتمال ابتلا را تخمین بزند، اما هیچگاه اطلاعات قطعی در مورد یک کودک خاص به دست نمی‌آید.

این باور غلط است که شدت اختلال در همه کودکان مبتلا به اوتیسم یکسان است؛ طبق یافته‌های جدید علمی شدت اختلال در افراد مختلف مبتلا به اوتیسم متفاوت است، به این ترتیب میزان پاسخ به درمان‌ و بهبود عملکرد نیز در آن‌ها با یکدیگر فرق می‌کند، مقایسه کودکان با یکدیگر درست نیست و هر کودک را باید با توجه به زمینه رشدی، خانوادگی و هوش خود مورد بررسی قرار داد.

کارشناسان معتقد هستند که کودکان مبتلا به اوتیسم از نظر ذهنی، عقب مانده نیستند و موضوع هوش آنها ارتباطی با این اختلال ندارد؛ بعضی از کودکان ممکن است درجاتی از عقب ماندگی ذهنی دیده شود و بعضی از آن‌ها بهره هوشی طبیعی داشته باشند، البته میزان هوش در تعیین عاقبت و پیش آگهی این اختلال نقش دارد و افراد مبتلا متناسب با بهره هوشی‌شان پیشرفت بیشتر یا کمتری خواهند داشت.

بر اساس گفته پزشکان امروزه درمان‌های توانبخشی قادر به بهبودی کودکان مبتلا به اوتیسم شده است؛ طبیعی است که با توجه به شدت، وجود یا عدم وجود مشکلات، میزان پیشرفت مورد انتظار در این کودکان متفاوت است اما این به معنای درمان پذیر بودن نیست بلکه بر نسبی بودن بهبود در افراد مختلف دلالت دارد، ضمنا توجه به این نکته ضروری است که هر چقدر تشخیص و درمان زودتر آغاز شود احتمال بهبود در این کودکان بیشتر است.

طبق گفته پزشکان، دارو درمانی در بهبود کودکان مبتلا به اوتیسم موثر است؛ اگرچه دارو درمانی روش اصلی درمان این اختلال محسوب نمی‌شود ولی با تشخیص فرد متخصص دارد می‌تواند در بهبود بعضی از مشکلات همراه مانند اضطراب، پرخاشگری، رفتارهای کلیشه‌ای و حتی نقص جدی در تعاملات نقش داشته باشد.

درمان‌های جادویی برای درمان کودکان اوتیسمی وجود ندارد

متاسفانه احساس ناخوشایندی و گاه احساس درماندگی که از نام بیماری در والدین به وجود می آید زمینه‌ را برای افراد سودجو فراهم می‌کند تا با ادعاهای عجیب و غریب مژده درمان قطعی این اختلال را بدهند؛ شواهد علمی نشان می‌دهد که در حال حاضر بهترین روش برای کمک به بهبود این اختلال روش‌های خاص توانبخشی است و سایر کارها مانند نوروفیدبک و سایر روش‌های غیر علمی، تاثیری در بهبود این اختلالات ندارند.

کارشناسان معتقد هستند که همه کودکان مبتلا به اوتیسم نیازمند یک نوع درمان نیستند و با توجه به شدت، انواع علائم و مشکلات، درمان‌های مورد نیاز برای هر یک از این کودکان متفاوت است؛ این درست نیست که به طور کلیشه‌ای یک نوع درمان را برای همه آن‌ها انجام داد؛ روش درست درمان، شخصی سازی درمان توسط تیمی از متخصصان است که منجر به ارائه روش‌های درمانی منحصر به فرد برای هر یک از موارد مبتلا می‌انجامد، این باور اشتباه است که کودکان طیف اوتیسم نمی‌توانند درس بخوانند و زندگی خود را اداره کنند؛ بسیاری از این کودکان با درمان‌های به موقع، کافی و مناسب ممکن است قادر به درس خواندن و ورود به عرصه‌ زندگی اجتماعی شوند و باید تاکید کرد که این امر وابسته به شرایط هوشی و شدت اختلال محقق می‌شود.

متخصصان تاکید دارند که کار با کودکان مبتلا به اوتیسم زمان بر، طولانی، تدریجی و نسبی است؛ ما باید به علائم جزیی پیشرفت توجه داشته باشیم، علل احتمالی عدم پیشرفت را به موقع و دقیق تشخیص دهیم و در انتظار تغییرات ناگهانی نباشیم بلکه به سایر فرآیندهای رشدی تغییرات تدریجی و عمیق را مد نظر قرار دهیم.

کارشناسان معتقد هستند که یک کودک مبتلا به اوتیسم نباید موجب شرمساری والدین باشد؛ کودک مبتلا، در ایجاد این بیماری نقشی نداشته است و همچنین والدین نیز موجب این اختلال نشده‌اند، قرار گرفتن در مسیر بهبودی نیازمند اعتماد به نفس بالا در والدین است که می‌تواند به کودکان نیز منتقل شود، کودک مبتلا، کودکی است که به احترام، توجه و آموزش نیازمند است، این نیازها همچون سایر کودکان حق اساسی اوست، کودک اوتیسم نه تنها شرمسار نیست بلکه می‌تواند افتخار آفرین باشد، چنانکه بسیاری از والدین با شناخت نقاط قوت کودک و تلاش مثال زدنی خود، کودکانشان را برای زندگی آینده آماده ساخته‌اند.

باید توجه داشته باشیم که کار با کودکان اوتیسم، زمان بر و گاه طاقت فرسا است؛ انرژی انسانی نیز طبعا محدود و در نهایت زوال یابنده است، در صورتی که ما در زندگی از نیازهای اساسی چون نیاز به تفریح و علایق شخصی غافل شویم، آرام آرام به سمت افسردگی و کاهش انرژی میل خواهیم داشت و به این ترتیب حتی کودکمان نیز قادر به بهره مندی از حمایت‌های ما نخواهند بود، بنابراین دوست داشتن خود و توجه به نیازهای شخصی نه تنها به نفع هر یک از والدین و خانواده است بلکه در نهایت کمکی اساسی به کودک مبتلا به اختلال می شود.