کنترل کودکان بیش فعال، بدون داد و فریاد!

برای کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال همیشه نیاز به داد و فریاد نیست. در این مقاله با روش‌هایی آشنا می‌شوید که می‌توانند برای مهار فعالیت زیاد کودک به شما کمک کنند.

کودکان به طور طبیعی فعال هستند آنها دوست دارند که در اطراف بدوند و بالا و پایین بپرند، بنابراین اگر از آنها بخواهید که بیش از چند دقیقه ساکت بنشینند، مثل این است که از آنها بخواهید نفس نکشند؛ و به احتمال زیاد، از شما حرف شنوی نخواهند داشت.

با اینکه فعال بودن کودک در خانه چندان مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما وقتی در بیرون از خانه و در اجتماع به سر می‌برید، این موضوع می‌تواند کاملاً شما را دستپاچه و خجالت‌زده کند. تصور کنید که در یک مجلس عروسی مجبور شوید مدام دنبال او بدوید. یا مجبور باشید مرتب او را ساکت کنید، چرا که زمزمه‌ی آرام او به یک اجرای کامل آواز و رقص تبدیل شده است. حتی فکر کردن به این موقعیت‌ها هم باعث ترس شما می‎شود و شما را وادار می‌کند که به روش‌هایی برای کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال خود فکر کنید. در همین حال ممکن است به بچه‌های دیگر موجود در جمع نگاه کنید، که می‌توانند به مدت یک ساعت بدون بی‌قراری به یک فعالیت مشغول باشند. چرا به نظر می‌رسد که بچه‌های دیگر کاملاً به درستی رفتار می‌کنند، در حالی که کودک شما مثل یک گردباد کوچک در اطراف اتاق حرکت می‌کند؟

روش های آرام کردن کودک بیش فعال

کودکانی که دچار مشکلات پردازش حسی هستند هم ممکن است در صورت تحریک کم یا زیاد، رفتارهای بیش فعالی از خود نشان دهند.

کارشناسان بیان می‌کنند که بعضی از کودکان، ذاتاً بی‌قرارتر از دیگران هستند: «درست مانند اینکه بعضی بچه‌ها بلندتر یا کوتاه‌تر از بقیه هستند، توانایی تمرکز بر روی یک فعالیت نیز از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. کودکانی که نمی‌توانند تمرکز کنند، زودتر خسته شده و با احتمال بیشتری ناراحت و بی‌قرار می‎شوند. در موارد شدید، کودک ممکن است از اختلال کم توجهی- بیش‌ فعالی (ADHD) رنج ببرد». کارشناسان همچنین اضافه می‌کنند که کودکان دارای مشکلات اضطراب، ممکن است به نظر ناآرام رسیده و به صورت مداوم حرکت کنند. کودکان دارای مشکلات پردازش حسی نیز ممکن است در زمان تحریک بیش از حد یا کمتر از معمول، رفتارهای بیش فعالی از خود نشان دهند.

بچه‌‏ها تا سن چهار سالگی که دارای حافظه‌ی بهتری هستند، نمی‌توانند به خوبی تمرکز کنند. بهرحال، هر بچه‌ای به شکل متفاوت و بسته به محیط، چیزهایی که در معرض آنهاست و رفتارها، رشد می‌کند.

بنابراین، از اینکه کودک شما نمی‌تواند یک جا بنشیند، خود را آزار ندهید، چرا که او هنوز آن میزان صبوری را ندارد که بتواند برای مدت زمان طولانی بر روی یک چیز متمرکز شود. با این حال، اگر احساس می‌کنید که فعالیت بیش از حد او بر روی زندگی روزانه‌اش اثر می‌گذارد، برای بررسی‌های بیشتر او را نزد پزشک ببرید.

متخصصان توصیه می‌کنند که اگر تاکنون روش‌های والدگری مثبت را بدون گرفتن نتیجه امتحان کرده اید یا کودک شما، شرایط زیر را دارد، برای بررسی بیشتر او را نزد پزشک اطفال ببرید:

- در بیشتر مواقعی بی‌توجه و بیش فعال است یا رفتارهای تحریک‌کننده نشان می‌دهد.

- دارای مشکلات یادگیری یا مسائلی در تعاملات روزمره‌ی خود با دیگران است.

- به شما می‌گوید که نسبت به رفتار خود، احساس بدی دارد و احساس پریشانی می‌کند.

- بعد از آسیب به سر یا تب، دچار تغییر ناگهانی در رفتار شده است.

اگر کودک شما هیچ علامت نگران‌کننده‌ای نشان نمی‌دهد اما همچنان همیشه در حال حرکت است، موارد زیر را برای کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال خود امتحان کنید.

بیرون از خانه به سر ببرید

در صورتی که کودک مدت زیادی را در خانه گذرانده باشد، لذت بردن از هوای تازه می‌تواند یک تغییر خوشایند برای او محسوب شود. در کنار دریافت ویتامین دی، او بخشی از انرژی خود را هم صرف خواهد کرد و در زمان بازگشت به خانه، دیگر چندان بی‌قرار نخواهد بود. بازی کردن با کودک بیرون از خانه، ارتباط بین شما را بهبود می‌دهد که خود باعث می‌شود او بیشتر به خواسته‌های شما توجه کند، در نتیجه، کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال بسیار مؤثر است. همچنین فعالیت‌های دو نفره که به تلاش ذهنی نیاز دارند، همراه با فعالیت‌های جذاب بیرون از خانه، می‌توانند به تشویق و تقویت رفتارها و تلاش‌های صحیح، کمک کنند.

حواس او را به چیز دیگری پرت کنید

برای کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال، می‌توانید او را با کارهای جذاب سرگرم کنید. اگر قرار است مدتی را بیرون از خانه بگذرانید، بعضی از اسباب‌بازی‌های او را همراه ببرید یا فعالیت‌هایی را که کودکتان می‌تواند در آنها مشارکت کند، در نظر داشته باشید. برای مثال، یک کتاب رنگ‌آمیزی یا یک اسباب‌بازی، می‌تواند در پرت کردن حواس کودک مؤثر باشد، بنابارین او دیگر صداهای بلند تولید نمی‌کند و به اطراف نمی‌دود.

فعالیت‌های دو نفره که به تلاش ذهنی نیاز دارند، همراه با فعالیت‌های جذاب بیرون از خانه، می‌توانند به تشویق و تقویت رفتارها و تلاش‌های صحیح، کمک کنند.

در میان فعالیت‌ها، استراحت‌های کوتاهی بدهید

بچه‌های کوچکتر، دامنه‌ی توجه کوتاه‌تری دارند، بنابراین معمولاً قبل از پرت شدن حواسشان، تنها چند دقیقه می‌توانند تمرکز کنند. اگر کودک شما به صورت طبیعی دارای انرژی زیادی است، خواستن از او برای آرام نشستن در مدت طولانی، تنها باعث طغیان‌ انرژی او خواهد شد. متخصصان توصیه می‌کند که برای کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال فعالیت‌ها را چند تکه کنید و در میان آنها فواصلی ایجاد کنید تا کودک بتواند قبل از برگشتن به ادامه‌ی فعالیت، مقداری راه برود، سروصدا کرده و بخشی از انرژی خود را تخلیه کند.

برای کودک تنفس ایجاد کنید

متخصصان توصیه می‌کنند که کودک را برای مدتی از محیط تحریک‌آمیز بیرون ببرید تا او پیش از برگشتن به محیط، زمانی برای آرام شدن داشته باشد. همچنین می‌توانید یک گوشه‎ی آرام‌بخش در خانه داشته باشید، تا کودک زمانی که احساس برانگیختگی بیش از حد داشت، بتواند به آنجا برود.

سیستم پاداش داشته باشید

هر زمان که کودک رفتار خوبی داشت، با استفاده از یک سیستم امتیازدهی به او پاداش بدهید. یک جدول ستاره‌دار برای بچه‌های کوچکتر درست کنید و هر زمان که او کار خود را در زمان منطقی به پایان رساند (این زمان شامل استراحت‌های کوتاه هم می‌شود)، به او ستاره جایزه بدهید. این ستاره بعداً می‌تواند به یک پاداش واقعی مثلاً بستنی تبدیل شود. این را نیز به خاطر داشته باشید، که در کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال نشان دادن عواقب عمل، تنها برای رفتارهای واقعاً مخرب انجام می‌شود، نه رفتارهای کوچکی مانند بی‌قراری در صندلی کودک. جایزه دادن به کودک برای یک رفتار خوب، به شدت این رفتار را در او تقویت می‌کند.

در مسیر کنترل و آرام کردن کودک بیش فعال، والدین باید از سخت‌گیر بودن نسبت به اشتباهات کودک پرهیز کنند، او را زیاد تنبیه نکنند و برای تصدیق تلاش‌های کودک، برای او روش‌های تقویت مثبت در نظر بگیرند.