ایجاد اعتماد به نفس در کودکان، والدین چه نقشی دارند؟

استقلال و تکیه به خود، یک بخش مهم از مسیر کودکی به بزرگسالی است و تربیت کودک مستقل و افزایش اعتماد به نفس در کودکان ، یک گام مهم در پرورش و رشد فرزندان است. با دانستن نکاتی که در این مقاله بیان شده، به کودک خود در روبرو شدن با چالش‌های این مسیر، کمک کنید.

وقتی که زمان بازی در مدرسه فرا می‌رسد، یک کودک، تکه‌های جورچین را از قفسه برمی‌دارد، سپس شکل یک حیوان را با آن‌ها درست می‌کند. وقتی که کارش تمام شد، با غرور به شاهکار خود نگاه می‌کند. این در حالی است که همکلاس او، وقتی نمی‌تواند اسباب‌بازی مورد علاقه‌ی خود را سر جای همیشگی پیدا کند، به گریه و فریاد متوسل می‌شود.

به عنوان یک مادر یا پدر، امیدواریم که بچه‌ی خود را طوری تربیت کنیم که قوی و مسئول باشد و بتواند به صورت مستقل با چالش‌ها روبرو شود. با این حال، زمانی که موقعیت کودک دوم برای کودک ما پیش بیاید، تمایل داریم که فوراً به کمک فرزند خود بشتابیم. شما ممکن است متوجه این موضوع نشوید، اما با دخالت کردن در هر حرکتی که کودکتان انجام می‌دهد و محافظت از او در مقابل هر خطری که ممکن است با آن مواجه شود، مانعی در برابر توانایی کودک در ساختن استقلال مورد نیازش، ایجاد می‌کنید.

روش های افزایش اعتماد به نفس در کودکان

اگر واقعاً خواهان افزایش اعتماد به نفس در کودکان هستید تا حتی بدون حضور شما هم پیشرفت کنند و اگر می‌خواهید در تربیت کودک مستقل موفق ظاهر شوید، نقشتان باید راهنما باشد، نه انجام‌دهنده‌ی کار.

کنفوسیوس زمانی گفته است:

زیباترین تصویر در جهان، دیدن کودکی است که بعد از اینکه شما راه را به او نشان دادید، بتواند جاده‌ی زندگی را به صورت مستقل طی کند.

افزایش اعتماد به نفس در کودکان و آموزش تکیه به خود از زمان کودکی، به فرزند شما کمک می‌کند تا احساسات و رفتار خود را در بلند مدت مدیریت کند.

کودکی که مستقل است با احتمال بیشتری در درس‌های خود موفق می‌شود، مهارت‌های اجتماعی بهتری دارد و انتخاب‌های مناسب‌تری می‌کند، که تمامی این موارد می‌توانند باعث موفقیت او در زندگی آینده‌اش شوند. گذشته از تمام اینها، شما که نمی‌خواهید کل زمان بازنشستگی خود را به ساپورت کردن یک کودک بزرگسال بگذرانید، می‌خواهید؟

کودک خود را راهنمایی کنید، کارها را به جای او انجام ندهید

متخصصان می‌گویند: «اگر واقعاً می‌خواهید که کودک مستقلی داشته باشید که بدون شما هم از پس کارهای خود برمی‌آید، نقش شما باید راهنما باشد نه انجام‌دهنده‌ی کار». برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان و تربیت کودک مستقل زمانی که کودک به کمک شما نیاز دارد، به جای عجله کردن و انجام دادن تمام کار، او را با شکستن آن کار به چند مرحله، راهنمایی کنید. در این صورت، نه تنها کودک احساس می‌کند که خودش کار را به انجام رسانده است، بلکه سطح اعتماد به نفس و احساس استقلالش هم افزایش می‌یابد. اگر کودک بزرگتری در خانه دارید، از او بخواهید تا بچه‌های کوچکتر را راهنمایی کند و هر دو کودک از این تعامل سود خواهند برد.

برای کودک، فرصت و زمان ایجاد کنید

هیچ‌گاه کاری را که خود کودک قادر به انجام آن است، برای او انجام ندهید. توانایی‌های کودک خود را دست کم نگیرید. مرتب کردن محل بازی، پاک کردن خرده ریزها و مرتب کردن تخت، برخی از کارهایی هستند که بچه‌ها می‌توانند به صورت مستقل انجام دهند.

برای تربیت کودک مستقل و دادن احساس اعتماد به نفس به او، یک محیط دوستانه برای کودک ایجاد کنید که استقلال او را تشویق کند، برای مثال، برای تمیز کردن ساده، قفسه‌‌ی اسباب‌بازی را آماده کنید و مطمئن باشید که وسایل ضروری مانند آب، دستمال و دیگر وسایل در دسترس کودک قرار دارند. در صورت نیاز، زمان اضافی در نظر بگیرید تا او بتواند کار خود را به اتمام برساند.

برنامه روزانه‌ی کودک را نگاه کنید و از خودتان بپرسید که چه تغییراتی می‌توانید ایجاد کنید تا او بتواند کارهای خود را بدون کمک شما انجام دهد.

کودک را به تصمیم‌گیری تشویق کنید

یکی از راه‌های افزایش اعتماد به نفس در کودکان دادن قدرت انتخاب و تصمیم گیری به کودک است. با در نظر داشتن محدودیت‌های منطقی، کودک خود را تشویق کنید که انتخاب کند. یک مادر موفق می‌گوید: «من معمولاً دو یا سه انتخاب برای دخترم فراهم می‌کنم تا به او احساس کنترل بدهم. این انتخاب‌ها می‌توانند فعالیت‌های روزانه مانند ترجیح او برای غذا، مکانی که دوست دارد برود و کلاس‌های تکمیلی که دوست دارد بردارد، می‎باشند». زمانی که کودک انتخاب کرد، درباره‌ی مزایا و معایب انتخابش با او بحث کنید. اجازه دهید او بداند که انتخاب‌های او دارای عواقب هستند و همچنین جایی را برای شکست بگذارید.

متخصصان می‌گویند:«در تربیت کودک مستقل قرار نیست شما او را از اشتباه کردن بترسانید- کودک باید درک کند که اشتباه کردن، بخشی از زندگی است. در مواقعی که کودک موفق نمی‌شود، مطمئن باشید که به روش حل مسئله با او گفتگو می‌کنید. به جای گفتن «به تو گفته بودم که این کار را انجام ندهی» بگویید «بیا این قسمت را دوباره انجام دهیم و ببینیم چطور می‌توانیم درستش کنیم».

به غیر از تمجید از کودک به صورت مستقیم، این عادت را در خود ایجاد کنید که در مقابل دیگران از او تعریف و تمجید کنید. این کار باعث بالا رفتن اعتماد به نفس او شده و استقلال را در او تقویت می‌کند.

یک برنامه‌ی زمانی روزانه داشته باشید

یک پدر ۴۲ ساله می‌گوید: «من، همسرم و پسر ۶ ساله‌مان هر شب بر روی برنامه‌ی زمانی که پسرمان برای فردا در نظر دارد، کار می‌کنیم. ما انتخاب‌هایی را به او داده و اجازه می‌دهیم خودش انتخاب کند که در زمان‌های مختلف روز چه کار می‌خواهد بکند. این کار نه تنها به او کمک می‌کند تا مدیریت زمان را بفهمد، بلکه به او اجازه می‌دهد تا یک برنامه‌ی روزانه را هم، مثلاً برای شستن دندان‌ها، انجام تکالیف مدرسه و کمک به کارهای خانه، تنظیم کند».

یک چک‌ لیست درست کنید و با انجام شدن هر کار به کودک اجازه دهید فهرست را تیک بزند. این کار اجازه می‌دهد تا کودک کارهای تکمیل شده‌ی خود را ببیند، مفهوم مدیریت زمان را آهسته آهسته درک کند و اتکای به خود را تقویت کند.

از تلاش‌های کودک خود تعریف و تمجید کنید

تقویت مثبت و تحسین کردن، روش‌های مؤثری در ساختن خود کفایی در کودک و تربیت کودک مستقل و افزایش اعتماد به نفس در کودکان هستند. اجازه دهید کودک بداند که تلاش‌هایش، هر چند کوچک، قدر دانسته می‌شوند. متخصصین می‌گویند که دوران کودکی یک زمان حیاتی و پیش درآمد بزرگسالی است، بنابراین والدین باید برای پیش بردن کودک در مسیر اتکای به نفس، در وهله‌ی اول، کوچکترین دستاوردهای کودک را هم- مانند پوشیدن جوراب‌ها وریختن آب میوه در لیوان- تحسین کنند.

به غیر از تحسین مستقیم کودک، عادت داشته باشید که در جلوی دیگران هم از او تعریف و تمجید کنید. این کار باعث بالا بردن اعتماد به نفس و تقویت استقلال در او می‌شود. به جای بسنده کردن به این جمله که «پسر/ دختر من این اواخر خیلی خوب رفتار کرده است»، با ارائه‌ی دلایلی برای تعریف و تمجید خود، به آن شاخ و برگ بدهید. تعریف شما باید اینگونه باشد: «پسر/ دخترم تمام تکالیفش را خودش انجام داده است. من خیلی به او افتخار می‌کنم» یا «پسر/ دخترم بدون درخواست من جارو کرده است. او چقدر نازنین است».

در نهایت، عشق و صبر بی‌پایان را به کودک خود ارزانی کنید و آنگاه شگفت‌زده خواهید شد که او چقدر زود خواهد توانست که روی دو پای خودش بایستد؛ احساس غرور خواهید کرد از اینکه چقدر در تربیت کودک محور خود خوب عمل کرده اید