مشکل چاقی کودکان، یکی از معضلات شایع

این روزها خبری از کودکانی که با شادمانی در کوچه‌ها بازی می‌کنند و با دوچرخه‌ها مسافت اطراف خانه را طی می‌کنند، نیست و کالری‌هایی که باید با بازی و همراه با ترشح هورمون‌های آدرنالین وشادی‌آور سوخت شوند، به‌صورت چربی‌هایی مزاحم در بدن انباشته می‌شود. دکتر حسن ایمانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره خطرات چاقی، اضافه وزن و راه‌های کاهش وزن هرچه بیشتر توضیح می‌دهد.
چاقی و اضافه وزن را می‌توان از بررسی نسبت میزان قد به وزن به دست آورد، علاوه بر فرمول‌ها میزان BMI را می‌توان از طریق جدول‌ها و نمودارهای از پیش تعیین شده به‌دست آورد. نوجوانانی که بالای صد کیلو و بیش از 85 کیلو وزن دارند، دچار چاقی یا اضافه وزن هستند. از آنجا که چاقی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش دهد، امکان بروز بیماری‌های فشار خون بالا و دیابت را نیز بالا می‌برد؛ بنابراین حساب و کتاب میزان اضافه وزن و چاقی در نوجوانان و تلاش برای کاهش آن اهمیت زیادی دارد.

کم کالری‌ها را دریابید
نوجوانان امروزه تحرک کمتری نسبت به گذشته دارند، الگوهای غذایی تغییر کرده است و فست فودها پای ثابت بسیاری از سفره‌ها شده‌اند. غذاها دو دسته‌اند، دسته اول، آنهایی که انرژی زیادی دارند و درعین حال بدون ویتامین و املاح کافی هستند و دسته دوم، گروهی که انرژی زیادی ندارند اما می‌توانند املاح و ویتامین زیادی به بدن برسانند. به‌عنوان مثال، جوانه گندم یکی از غذاهای گروه دوم است که باید هرچه بیشتر در سبد غذایی جای گیرد. سعی کنید با توجه به علاقه نوجوانان تا می‌توانید از این گروه غذایی در سفره‌هایتان بگنجانید.

جنسیت مهم است
میزان کاهش وزن به عوامل زیادی بستگی دارد، این‌که نوجوان شما در سنین حدود 12 سالگی یا بین 16 تا 17 سالگی قرار دارد یا حتی جنسیت او چیست، نقش مهمی در انتخاب شیوه کاهش وزن دارد. صفحه رشد قدی خانم‌ها زودتر از آقایان بسته می‌شود. بحث کاهش وزن در دوران نوجوانی به‌دلیل اهمیت رشد بسیار مهم است. هرچه نوجوان به صفحه رشد نزدیک‌تر باشد، میزان کاهش وزن باید با شیب ملایم‌تری صورت بگیرد. در سنین نوجوانان کاهش وزن به میزان زیاد و غیراصولی توصیه نمی‌شود و گاه نیاز است فقط وزن ثابت نگاه داشته شود تا با بلند شدن قد، وزن به حالت مناسب برگردد.

صفحه رشد چند سال دارد؟
سن ۲۰ برای آقایان و سن ۱۸ برای خانم‌ها اعدادی هستند که برخی کارشناسان مدعی می‌شوند، بعد از این سنین صفحه رشد بسته می‌شود. این باور اشتباه است و سن صفحه رشد، به طور دقیق فقط با عکس رادیولوژی مشخص می‌شود؛ نمی‌توان سن خاصی را برای توقف صفحه رشد تعیین کرد. باید این نکته را دانست که سن صفحه رشد به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، عوامل قومی و قبیله‌ای و عوامل محیطی مانند تغذیه و نوع زندگی بستگی دارد. بازده سن صفحه رشد با سن عددی افراد متفاوت است.
به‌عنوان مثال، گاهی در رادیولوژی مشخص می‌شود، فردی که 15 سال دارد، صفحه رشدی‌اش 13 ساله است یا برعکس، کسی که 13 سال دارد، صفحه رشدی به قدمت 15 ساله دارد.

چند کیلو کافی است؟
همان‌طور که در قسمت قبل اشاره کردیم نباید کاهش وزن در نوجوانان به میزان زیادی باشد و شاید بتوان گفت ماهی یک یا دو کیلوگرم نهایت وزنی است که یک نوجوان چاق مجاز است تا کم کند. هدف اصلی در جهت متناسب‌کردن وزن در نوجوانانی که اضافه وزن دارند، ثابت نگاه‌داشتن وزن و تا حد امکان کمک به افزایش قد است. استفاده از مواد مغذی، گروه کافی کلسیم و مکمل‌های دیگر که توسط متخصص تجویز می‌شود، می‌تواند به بهبود روند کمک کند. از طرفی تغییر شیوه درست زندگی مانند خواب کافی بسیار مهم است. همان‌طور که می‌دانید هورمون رشد در ساعت ۱۲ شب تولید می‌شود و به همین دلیل نوجوانان باید قبل از رسیدن به این ساعت در خواب عمیق فرو رفته باشند. همچنین ایجاد عادت ورزش‌های منظم می‌تواند نوجوانان را از چاقی برهاند و به افزایش اعتماد به نفس و کاهش مشکلات دوران بلوغ نیز کمک زیادی کند.