علت و درمان تبخال در کودکان، چگونه؟

این عارضه پوستی در کودک و نوزاد دراطراف لب ها و بصورت تاول ظاهر می ‌شود. در مواردی پیش می آید که پرستار کودک و یا والدین کودک این تاول ها را در برخی از مواقع با جوش های ناشی از آلرژی یا عفونت باکتریایی اشتباه می‌ گیرند، در حالی که علت اصلی این عارضه پوستی، یک عامل ویروسی است. حال سوال این است که در کودک چرا تبخال می زند؟در این مقاله سعی کرده ایم اطلاعات مورد نیاز والدین در ارتباط با این عارضه پوستی را بررسی کنیم.

این عارضه به تاول های جوش مانندی که در اطراف لب یا دهان فرد رویت می شود می گویند. تبخال مایعی شفاف است که در صورت ترکیدن تاول آن سر ریز می شود. ممکن است کودک و یا نوزاد پس از سپری کردن یک تب دچار تبخال شود.

دلیل بوجود آمدن این بیماری پوستی ویروسی به نام هرپس دهانی می‌باشد. در کنار این ویروس، ویروس دیگری با نام هرپس سیمپلکس هم می‌ تواند عامل این عارضه پوستی باشد، هرچند این ویروس معمولاً عامل هرپس تناسلی می‌ باشد. تبخال هایی که بخاطر این ویروس ایجاد می شوندبسیار نادر می باشند.

کودک و یا نوزاد به دلائل زیر ممکن است به این عارضه دچار شود
تماس مستقیم با زخم فرد آلوده: این ویروس از طریق تماس با زخم فرد آلوده انتقال پیدا می کند و این انتشار عموماً در زمان هایی که اطرافیان کودک را می بوسند اتفاق می افتد.
استفاده از وسایل غذاخوری مشترک: این ویروس از طریق بزاق فرد ناقل و ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از ظهور اولین نشانه های بیماری از فرد بیمار به بقیه منتقل شود، این یعنی والدین یا خویشاوندان آلوده بدون آن که خبر داشته باشند با استفاده از وسایل غذاخوری یکسان با نوزاد، او را مبتلا می‌ کنند.
در زمان زایمان مادر:در مادرانی که دچار هرپس تناسلی هستند ، در زمان زایمان ویروس هرپس نوع دوم از کانال زایمان به نوزاد انتقال پیدا می کند.
استفاده از لیف و حوله حمام مشترک:لیف یا حوله حمام می ‌تواند عامل انتقال تاول از فرد مبتلا به نوزاد باشد. ویروس این عارضه پوستی برای مدت زیادی می ‌تواند در بدن فرد بیمار، پنهان باشد، در نتیجه فرد ناقل بدون آن که بفهمد می ‌تواند سایرین را گرفتار کند .

نشانه های تبخال در کودک
این ویروس دوره پنهان طولانی دارد و نشانه های بیماری می ‌‌توانند تا ۲ الی ۱۲ روز پس از ابتلا کودک به ویروس ظاهر شوند. علائم این عارضه پوستی در نوزادان کمتر از ۴ هفته پس از ابتلا به ویروس ظاهر می ‌شوند. تمامی این علائم به سطح ایمنی و سلامت کودک بستگی دارد. علائم معمول این عارضه پوستی در نوزادان شامل موارد زیر می‌ شوند:
- به وجود آمدن جوش های کوچک و زرد رنگ اطراف لب ها و نزدیک به کناره لب ، گاهی اوقات این جوش ها در نواحی ای مثل گونه ها، لب بالا و چانه نیز دیده می شود.
- احساس خارش مداوم در لب ها
- احساس درد در اطراف و داخل دهان کودک
- تب خفیف در کودک
- کودکی که این عارضه پوستی را دچار می شود در زمان خوردن و آشامیدن دچار مشکل می شود در نتیجه اشتهای کودک به غذا یا شیر کاهش می یابد.
- در این شرایط کودک بی حال است و شاید دچار خستگی مزمن شود.
نشانه های گفته شده تا ۳ هفته در کودک مبتلا وجود دارد و ماندگاری این عوامل در نوزاد به شدت عفونت و سن نوزاد بستگی دارد. علائم این عارضه پوستی در بسیاری از موارد خطرناک نمی باشد، اما اگر سیستم ایمنی کودک مبتلا، ضعیف باشد این علائم می ‌توانند شدید باشند.
آیا باید کودک مبتلا به تبخال را نزد پزشک برد؟
در صورتی که نشانه های زیر را در کودک مشاهده کردید کودک را نزد پزشک ببرید.
- تب شدید
- نداشتن هوشیاری
- کم اشتهایی یا غذا نخوردن
- تشنج در کودک
- ورم گره های لنفی اطراف گردن
پزشک پس از بررسی این نشانه ها، تشخیص نهایی را می ‌دهد.

معاینه فیزیکی توسط پزشک : پزشک با بررسی زخم های این عارضه پوستی و محل ایجاد آنها قادر به تشخیص بیماری خواهد بود.
نمونه برداری تبخال در صورت نیاز : در صورتی مه این عارضه ناشناخته است ممکن است پزشک از این عارضه پوستی یا مایع داخلش نمونه برداری کند و به آزمایشگاه بفرستد. در آزمایشگاه پس از بررسی نمونه، تشخیص نهایی داده می ‌شود.
انجام آزمایش خون در کودک : چنانچه هر یک از راه کارهای بالا بی نتیجه باشد، پزشک درخواست آزمایش خون می‌ دهد. در نتیجه این آزمایش، ویروس تبخال شناسایی خواهد شد.

چگونه این عارضه پوستی در نوزادان درمان می‌ شود؟
برای درمان این عارضه پوستی راهکار خاصی وجود ندارد و هدف اصلی از معالجه این عارضه پوستی در کودک درواقع کمتر کردن شدت نشانه ها و انتشار ویروس می باشد. در اکثر مواقع، سیستم ایمنی کودک توانایی غلبه بر ویروس را دارد.در صورتی که عفونت شدید باشد و سیستم ایمنی نوزاد توانایی غلبه بر این بیماری را نداشته باشد بهتر است از دارو برای درمان استفاده کرد :
استفاده از داروهای ضد ویروسی خوراکی :آسیکلوویر، فامسیکلوویر و والاسیکلوویر ، که البته مصرف این داروها فقط باید تحت نظارت پزشک صورت بگیرد.
استفاده از پماد های ضد ویروسی: استفاده از این پماد ها برای کند کردن فرآیند انتشار بیماری و تسریع بهبود بیماری است. بسیاری از نوزادان برای غلبه بر بیماری به دارو احتیاج ندارند و با رعایت و مراقبت خانگی درمان می شوند.
درمان تبخال کودک در منزل
والدین کودک و یا پرستار کودک با انجام مراحل و راه کار های زیر می‌ توانند این عارضه پوستی را درمان کنند.
شست و شوی زخم ها : والدین کودک و یا پرستار کودک هر از گاهی باید زخم ها را با صابون های ضد عفونی کننده یا شامپو بدن بشوئند. با این کار از انتشار ویروس جلوگیری می‌ شود.
شست و شوی دستان کودک: از آنجا که کودک دوست دارد به زخم هایش دست بزند، به همین خاطر بهتر است تا هنگام شست و شو زخم ها، دستان نوزاد را هم بشویید.
استفاده از کیسه یخ بر روی زخم ها: اگر کیسه یخ را برای چند دقیقه بر روی محل زخم ها بگذارید، از شدت درد و خارش این عارضه پوستی کم می شود. لازم است پس از استفاده از کیسه ها، آنها را بیرون بیندازید تا از انتقال ویروس به یک فرد سالم جلوگیری شود.
استفاده از لیف های مرطوب و گرم : اگر کیسه یخ کودک را آزرده می‌کند، می‌توانید از لیف های مرطوب استفاده کنید. توجه داشته که لیف ها تمیز باشند. بعد از استفاده از این لیف ها آن ها را دور بیندازید.
شست و شوی اطراف دهان کودک با آب نمک:ریزش آب دهان در کودکان بسیار شایع است. لیف تمیزی را در آب نمک فرو کرده و سپس اطراف دهان نوزاد را با آن بشویید. با این کار از پخش شدن ویروس جلوگیری می ‌کنید.
استفاده از شیر مادر : تحقیقات نشان می ‌دهند که پادتن های موجود در شیر مادر مانع اتصال ویروس به برخی سلول های سالم می ‌شوند. همچنین شیر مادر سیستم ایمنی نوزاد را تحریک کرده تا ایمونوگلوبولین A بیشتری تولید کند.

این عارضه پوستی در کودک می‌تواند عوارض زیر را داشته باشد:
ورم مغزی: ویروس تبخال می‌تواند به مغز رسیده و عفونت مخفی ایجاد کند. این عفونت می‌ تواند باعث ورم مغزی شده و تشنج ایجاد کند.
التهاب قرنیه هرپس سیمپلکس: اگر نوزاد پس از خاراندن زخمش به چشمانش دست بزند می ‌تواند به این وضعیت دچار شود. در بسیاری از موارد این حالت خطرناک نیست، اما در برخی موارد اگر التهاب شدید باشد کودک نابینا می ‌شود.
اگزما هرپتیکوم: نوزادانی که در کنار این عارضه پوستی، اگزما نیز دارند، احتمال ابتلا به این وضعیت در آن ها بسیار زیاد است. این وضعیت دردناک است و دوره نقاهت بسیار طولانی ای دارد.

مراقبت از کودک در برابر تبخال
با رعایت موارد زیر می ‌توانید از ابتلا به این عارضه پوستی پیشگیری کنید:
-نوزاد را از افراد آلوده دور نگه دارید.
-هیچ وسیله ای را با نوزاد بصورت اشتراکی استفاده نکنید.
-نوزاد را در مکان های شلوغ نبرید.
-اگر در دوارن بارداری به این عارضه پوستی دچار هستید از داروهای مناسب استفاده کنید.
پیشگیری از ابتلا به بیماری، بهترین راه برای حفظ سلامتی کودکان می ‌باشد.
تبخال چگونه ظاهر می شود؟
ویروس هرپس سیمپلکس برای مدت طولانی می ‌تواند داخل سلول های عصبی مخفی بماند. با این وجود عوامل خارجی می‌ توانند باعث ظهور دوباره این وضعیت شوند. برخی از این عوامل خارجی در زیر لیست شده است:
-استرس، کم خوابی و خستگی در کودک
-بیماری هایی مانند سرماخوردگی یا آنفلونزا
-وضعیت هایی مانند کم آبی در بدن کودک
-جراحاتی که در کودک زخم باز ایجاد می ‌کنند
-تغذیه نامناسب در کودک
-قرار گرفتن در معرض آفتاب یا گرمای شدید
-هوای خشک و سرد
این ویروس در تمامی طول عمر در کودک مبتلا باقی می ‌ماند، در نتیجه خطر ظهور این عارضه پوستی همیشه وجود دارد.