عقب ماندگی ذهنی کودکان، عوامل خطرناک

متخصص روانشناسی کودک و نوجوان گفت: والدینی که آمادگی و بلوغ روحی و عاطفی لازم را برای بچه‌دار شدن ندارند، به همین دلیل با استرس‌های مختلفی در زندگی رو به رو شوند و مادر در دوران بارداری نتواند بستر لازم را برای رشد جنین فراهم کند و موجب عقب ماندگی کودک می‌شود.
یدالله صفری با اشاره به اینکه دوران بارداری مادران یکی از شرایط سرنوشت‌ساز در فرایند هوشی کودکان است، اظهارکرد: این مراقبت‌ها باید حداقل تا دو سالگی انجام ‌شود و والدین حمایت‌های عاطفی را از کودکان داشته باشند.
وی اضافه کرد: مطابق تحقیقات صورت گرفته بارداری مادرانی که در پاییز و زمستان اتفاق می افتد با توجه به وجود ویروس‌ها و باکترهایی که ممکن است در این فصول وجود داشته باشد، روی فرایند رشد و هوش کودکان بسیار مؤثر است.
متخصص روانشناسی کودک و نوجوان خاطر نشان کرد: مصرف مواد مخدر توسط والدین در دوارن بارداری نیز می‌تواند تتاثیر سوء بر روی هوش نوزادان داشته باشد و توصیه می‌شود مادران حتی از حضور در اماکنی که چنین موادی مصرف می‌شود دوری کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از خانواده‌ها دو سوگرا هستند و پدر و مادر در دو قطب متفاوت می‌ایستند، اظهار کرد: حس استقلال طلبی در شخصیت کودکان این خانواده‌ها شکل نمی‌گیرد؛ والدین می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب حس استقلال طلبی را در فرزندان تقویت کنند، تقسیم مسئولیت‌ها بین والدین نیز می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر باشد. با داشتن مشارکت اجتماعی موفقیت فرزندان و افزایش هوش آنها تضمین می‌شود.
صفری معتقد است بسیاری از والدین آموزش کامپیوتر و تبلت را فاکتوری مهم در افزایش هوش فرزندان می‌دانند، اما تحقیقات مختلف در دنیا اثبات کرده است که در سنین کم تخصصی شدن مغز کودکان هنوز اتفاق نیفتاده است.
وی ادامه داد: کودکان نمی‌توانند مسیرهای اصلی را پردازش کنند و سیستم مغزی تمایل به پاسخگویی کامل به سیستم نرم افزار و تبلت را دارد و این اتفاق می‌تواند اثرات سوء در سنین پایین بر روی بچه‌ها داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان یادآور شد: نوع مواد غذایی مصرف شده از دوران قبل از بارداری تا پنج سالگی به عنوان یک شاخص مهم در افزایش هوش بچه‌ها موثراست، در واقع غذاهای دارای ویتامین‌ می‌تواند نیازهای اساسی بدن نوزادان را تأمین کند.

چالش آموزش زبان دوم به کودکان
صفری آموزش زبان دوم به بچه‌ها را نیز یکی از چالش‌های امروزی خانواده‌ها دانست و افزود: مطابق تحقیقات انجام شده در فرانسه و در چند کشور دیگر بایستی آموزش زبان دوم به فرزندان بعد از کامل شدن زبان اول آنها باشد.
وی ادامه داد: هنگامی که کودک بتواند زبان اول را به راحتی درک و صحبت کند، آموزش زبان دوم را می‌تواند آغاز کند و این امر وابسته به تفاوت‌های فردی در بچه‌ها و دانش آموزان است و نیازمند مشاوره گرفتن از نظر روانشناسان و متخصصان این بخش است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه بسیاری از خانواده بر این باورهستند که بعد از تولد فرزندان می‌توانند در رشد هوشی آنها دخالت داشته باشند، افزود: تحقیقات جدید نشان می‌دهند که والدین حتی قبل از لقاح هم در فرایند رشد و هوش فرزند دخالت دارند که سلامت مادر یکی از پارامترهای اصلی است.
متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با بیان اینکه سلامت مادر باید ابعاد مختلفی مورد توجه قرار گیرد، گفت: اکثر مادران سالم فرزندان باهوشی دارند، یکی از این موارد، پذیرش مادر برای بچه‌دار شدن است، چناچه والدینی تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند ضروری است که مادر از نظر اجتماعی، شناختی و عاطفی به بلوغ لازم رسیده باشد.
وی ادامه داد: والدینی که آمادگی و بلوغ روحی و عاطفی لازم را برای بچه‌دار شدن ندارند، به همین دلیل با استرس‌های مختلفی در زندگی رو به رو شوند و مادر در دوران بارداری نتواند بستر لازم را برای رشد جنین فراهم کند و موجب عقب ماندگی کودک می‌شود.
صفری گفت: مطابق تحقیقات صورت گرفته۸۰ درصد توانمندی‌ها و سلامت کودکان در ارتباط با ژنتیک و ۲۰ درصد مربوط به محیط است. البته همین ۲۰ درصد محیط هم می‌تواند ۸۰ درصد توانمندی ژنتیکی را
تحت تأثیر قرار داده و آن را به صورت کامل از بین ببرد و کودک را به بچه‌ای عقب مانده تبدیل کند.
وی با تاکید به اینکه سلامت روان مادر یکی عوامل دیگری است که می‌تواند در زمینه افزایش هوش فرزندان مؤثر باشد، گفت: سلامت روان مادر به صورت وسیعی در افزایش ضریب هوشی فرزند تعیین کننده است، به دلیل اینکه هورمون‌هایی که با استرس مرتبط هستند می‌توانند زمینه تغییرات ساختاری را در سیستم عصب شناسی کودک ایجاد کنند.
متخصص روانشناسی کودک و نوجوان معتقد است که امروزه برچسب زدن یکی از موارد مهمی است که اکثر خانواده‌ها با آن مواجه هستند. در تحقیقات مختلف اثبات شده که برچسب زدن می‌تواند مؤثر باشد و مادر در این هنگام عینک بدبینی زده و نمی‌تواند بپذیرد که داشتن کودک سالم با هوش بالا چه شرایطی را می‌طلبد.
وی اضافه کرد: چنانچه مادری نتواند از بعد روانی بستر لازم را برای رشد کودک فراهم کند، به همین دلیل کودک با عدم آرامش روان نمی‌تواند در موقعیت‌های زندگی از توانمندی‌های خود استفاده کند.
صفری با تاکید به اینکه نبود بلوغ روانی در خانواده افزایش اختلال یادگیری در فرزندان را به دنبال دارد، گفت: توصیه می‌شود که اگر تنشی هم در خانواده است باید دور از ذهن بچه‌ها باشد تا سلامت روانی کودکان تحت تاثیر قرار نگیرد و از بروز اختلالات یادگیری کودکان جلوگیری کند.