تکالیف دانش آموزان ابتدایی، مشق شب یا مهارت آموزی؟

جنجال‌ها بر سر حذف مشق شب دانش‌آموزان کلاس اول، دوم و سوم ابتدایی همچنان ادامه دارد. موضوع مشق شب دانش‌آموزان با یک اظهار نظر داغ شد.

اواخر هفته گذشته بود که جمعی از مدیران انتشارات کتاب‌های کنکور و کمک درسی به قم رفته و با شماری از علما و مراجع تقلید دیدار کردند. ملاقاتی که سخنران اصلی‌اش مدیر یکی از انتشارات کتاب‌های کنکور و کمک درسی بود. او به سیستم حذف تکلیف در منزل اشاره کرد و تأکید داشت که حذف مشق شب، برای دانش‌آموزان آثار جبران‌ناپذیری دارد و موجب هدایت آنان به فضای مجازی می‌شود. براساس خبرهای منتشر شده در رسانه‌ها، برخی روحانیون نیز در این دیدارها، از یکی از برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش برای حذف تکلیف شب دانش‌آموزان انتقاد کرده‌اند و آیت‌الله سبحانی در جلسه درس خارج در مسجد اعظم هم با انتقاد به حذف مشق شب اعلام کرد:

«نباید بچه‌ها را ننر بار آورد، با این شیوه بچه‌ها به جایی نمی‌رسند؛ باید تکلیف داشته باشند و مغزشان کار کند.»همین اظهار نظر موجب شد تا بسیاری از کارشناسان و کاربران شبکه‌های اجتماعی نسبت به آن واکنش نشان دهند و مشق شب دانش‌آموزان موضوع مورد بحث رسانه‌ها شد. مخالفان مشق شب اعلام کردند صاحب یک مؤسسه بزرگ کنکور و کتاب‌های کمک آموزشی که هر زمان حرف از حذف کنکور می‌شود شروع به فرافکنی‌های پیچیده و پنهان می‌کند او این بار به اتفاق جمعی از ناشران کتابهای کمک درسی برای مشق شب به قم رفته است.

مخالفان مشق شب دانش‌آموزان کلاس اول تا سوم ابتدایی بر این باورند که شگرد این مؤسسه کنکور دادن اطلاعات غلط به بزرگان، مدیران و نمایندگان مجلس است که با این کار نظر آنها را برای مقاصد خود می‌گیرد و مانور رسانه‌ای روی این نظرات به وجود می‌آورد. با این همه معاون ابتدایی وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که پژوهش‌ها نشان می‌دهد رونویسی و مشق شب تأثیر زیادی در یادگیری ندارد و برعکس به یک برنامه تنش زا بین بچه‌ها و والدین تبدیل شده است.

رضوانه حکیم‌زاده تأکید کرد: بسیاری از کتاب‌های درسی بستر مشق‌های بچه‌های ابتدایی بوده است و بسیاری از دانش‌آموزان مجبور بودند که هر شب چند صفحه از این کتاب‌های کمک آموزشی را حل کنند همین موضوع مجال خوبی برای فروش برخی از ناشران کتاب درسی در بازار بود حالا این فرصت از بین رفته است و برخی‌ها به آموزش و پرورش ایراد می‌گیرند.

وی با اشاره به طرح تکالیف مهارت‌محور در راستای پرورش خلاقیت محور به برخی برداشت‌های اشتباه در این مورد اشاره کرد و گفت: ما چیزی به اسم حذف تکالیف نداریم، بلکه منظور جایگزین کردن مهارت‌های تکالیف محور به جای مشق شب است. سال‌های سال است که بچه‌ها رونویسی می‌کنند اما یاد نگرفتند که نظر، احساس و فکر خود را بنویسند، این یعنی دانش‌آموزان مهارت نوشتن را ندارند. ما رونویسی زیاد کردیم اما مهارت نوشتاری نداریم. در طرح تکالیف مهارت‌محور قصد داشتیم به سمت مهارت‌های خواندن و نوشتن حرکت کنیم، یعنی امروز افراد یک مهارت ساده مانند گرفتن اندازه یک پرده را بلد نیستند اما این مهارت‌ها را بچه‌ها باید از طریق دست ورزی و مهارت یاد بگیرند.

نمی توان برای اثبات لزوم تکلیف شبانه دانش‌آموزان به قرآن استناد کرد

حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر، عضو جامعه روحانیت مبارز هم درباره مشق شب دانش‌آموزان معتقد است: نمی‌توانیم از قرآن سند بیاوریم و برای دانش‌آموزان تکلیف شب معین کنیم.

در قرآن به جز نماز مغرب و عشاء، هیچ تکلیف شبانه دیگری نداریم. نماز شب هــــــــــــــــــم که واجب نیست و هر کسی بخواند خوشا به حال او.وی به «انتخاب»گفت: شاید کارشناسان آموزشی بخواهند نوع دیگری بحث کنند اما برای اثبات لزوم تکلیف شبانه، نمی‌شود به قرآن استناد کرد و به آن ارتباطی ندارد، چون قرآن تکالیف شبانه‌اش همان نماز مغرب و عشاست و لذا نمی‌توانیم از قرآن سند بیاوریم و برای دانش‌آموزان و دانشجویان تکلیف معین کنیم.

حجت‌الاسلام رهبر ضمن انتقاد از تبلیغات کتب کمک آموزشی و کنکوری در صداوسیما افزود: در صداوسیما، برای تبلیغات فروش این کتاب‌ها، چند میلیارد پول رد و بدل می‌شود؛ آن هم کتاب‌ها و تبلیغاتی که بچه را دیوانه می‌کند. مغز بچه ظرفیتی دارد و تدریس باید به گونه‌ای باشد که او را متنفر و زده نکند.

جنجال‌ها برای آنتن فروشی صداوسیما

موضوع آنتن فروشی صداو‌سیما برای کتاب‌های کمک درسی هم مورد توجه وزیر آموزش و پرورش بوده است تا جایی که سید محمد بطحایی نامه‌ای به رئیس سازمان صدا و سیما نوشت و از او خواست تبلیغات غیرقانونی مؤسسات کنکور و کمک آموزشی را از این رسانه متوقف کند. مدیرکل دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی درباره تبلیغات کتاب‌های آموزشی در صدا‌و‌سیما و برخی از تبلیغاتی که قبولی ۱۰۰ درصد در مدارس تیزهوشان را نوید می‌دهند، اعلام کرد: متأسفانه بحث اختلال در امر آموزش و پرورش از همین جا ناشی می‌شود و مطلقاً اینگونه تبلیغات را نه تنها می‌پذیریم بلکه محکوم می‌کنیم؛ دلیلش روشن است، زیرا یک جور دوپینگ کردن دانش‌آموزان است و چشم و همچشمی که در جامعه شرایطش وجود دارد.

محمد ناصری در پاسخ به این پرسش که چند درصد از کتاب‌های آموزشی که در صدا و سیما تبلیغ می‌شود مجوز دارند، گفت: فکر می‌کنم خیلی از این کتاب‌ها مجوز ندارند و دلیلش این است که آنها با مؤسسات پولدار وارد مذاکره می‌شوند و از آنها سفارش می‌گیرند و این در حالی است که ما هیچ ناشری را مطلقاً تأیید نمی‌کنیم بلکه کتاب‌ها را تأیید می‌کنیم؛ یعنی ممکن است ما از یک ناشر کتاب داشته باشیم که تأیید کرده باشیم و در فهرستگان هم بیاوریم اما به معنی تأیید تمام کتاب‌های این ناشر نیست.