انواع کودک آزاری، نقش والدین در مواجهه با آن
اگرچه نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری بسیار مهم است ولی بسیاری از مواقع خود والدین هستند که شرایط آزار و اذیت کودک را فراهم می‌کنند.
قبل از بیان اینکه سوء استفاده از کودک یا کودک آزاری چیست و همچنین بیان نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری ، ابتدا باید به تعریف کودک بپردازیم.
در اکثر جوامع اشخاص زیر هجده سال را کودک می‌نامند. اصولا برخی از انواع کودک آزاری زمانی رخ می‌دهد که یک کودک از طرف یک فرد بالغ مورد آزار و یا آسیب قرار می‌گیرد و یا اینکه خدمت و یا حمایتی خاص از وی دریغ شود.
انواع کودک آزاری و سوء استفاده از کودک
سوء استفاده و کودک آزاری فیزیکی
این نوع سوء استفاده و آزار و اذیت کودک ، آثار فیزیکی و برخی مواقع خسارات جسمی از خود بجا می‌گذارد. مانند شکستگی استخوان ، تورم ، خون‌مردگی ، کبودی ، لگد‌زدن ، پاره شدگی قسمتی از پوست ، خونریزی ، سوزاندن و…
سوء استفاده‌های فیزیکی در حالت بسیار شدید ممکن است به مرگ کودک نیز منجر شود.
آیا تنبیه فیزیکی و کتک زدن ، کودک‌آزاری محسوب می‌شود؟
جواب این سوال می‌تواند "آری" و یا "خیر" باشد. زیرا از نگاه برخی افراد و حتی قوانین برخی از جوامع تنبیه‌های خفیف جزئی از فرایند تربیت است.
این افراد برای تنبیه یک حد معقول و منطقی قائلند و به همین دلیل تنبیه‌هایی که از حد معقول خود فراتر نروند را کودک آزاری نمی‌دانند. در قوانین این جوامع تنبیه‌هایی که موجب خون‌مردگی و بیشتر از آن شود را غیر معقول می‌دانند.
اما به این افراد باید یادآوری کرد که اولا ما در اینجا با فرایند تربیت یک فرزند سالم از لحاظ روحی و روانی روبرو هستیم و این فراتر از برخورد با یک مجرم یا حتی یک شهروند است. ثانیا وقتی خود ما از رفتار بد دیگران نسبت به خودمان آزرده می‌شویم پس باید چنین حقی را برای کودکمان نیز قائل باشیم. وقتی ما آسیب و اذیت یک فرد بالغ را خلاف قانون می‌دانیم (حتی اگر روی بدن فرد آسیبی بجا نماند) پس دلیلی ندارد با فرزند کوچکی که از ما ضعیف‌تر است و روحیه آسیب‌پذیری دارد چنین رفتاری را انجام دهیم.
در هنگام بروز سوء استفاده از کودک از خود بپرسید: آیا من دوست دارم کسی این کار را با من انجام دهد؟ آیا من اجازه خالی کردن عقده‌ها بر روی فرزندم را دارم؟
پس به خوبی فراگیرید که بهترین برخورد و نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست؟
سوء استفاده و کودک آزاری هیجانی
سوء استفاده از کودک و کودک آزاری هیجانی یکی از انواع کودک آزاری است. سوء استفاده هیجانی در واقع رفتارهای مکرری است که یک فرد بزرگسال نسبت به یک کودک انجام می‌دهد و نهایتا منجر به تنهایی ، اضطراب ، وحشت ، اعتماد به نفس پائین و… در کودک می‌گردد.
این رفتارها از طرف یک بزرگسال عبارتند از:
- انتقادهای مداوم و پی در پی و یا دائما تحقیر کردن او
- فریاد کشیدن و داد زدن بر سر کودک بصورت مکرر
- تحقیر فرزند در حضور دیگران
- تشویق کودک برای انجام دادن فعالیت‌های جنائی
- نادیده گرفتن کودک ، نپذیرفتن و کمک نکردن به او
- تهدید به تنبیه فیزیکی کودک
- اعمال خشونت‌های خانگی
دوستان عزیز توجه داشته باشید که تجربه رفتار فوق توسط فرزندان باعث احساس بی‌ارزشی و سرکوب حس اعتماد به نفس در او خواهد شد.
آزارهای فیزیکی و یا جنسی نیز می‌تواند منجر به سوء استفاده هیجانی گردد.
سوء استفاده و کودک آزاری جنسی
متاسفانه سوء استفاده جنسی نیز یکی از موارد شایع کودک آزاری است. سوء استفاده یا کودک آزاری جنسی عبارت از درگیر کردن کودک در فعالیت جنسی است، که عبارتند از : اظهارات جنسی ، نمایشگری ، نشان دادن تصاویر جنسی ، تماس نامناسب قسمتهای خصوصی بدن ، خودارضایی ، بوسیدن و…
در ضمن سوء استفاده جنسی یکی از انواع کودک آزاری است که می‌تواند شامل بهره‌بردای جنسی تجاری از کودک باشد که ممکن است کودک را برای درگیر شدن در یک فعالیت جنسی یا تصویربرداری از وی برای پول یا سایر پاداش‌ها و یا حتی تهدیدها اغوا کند. در چنین شرایطی ممکن است حتی فرد متجاوز همان آزاری که به شریک جنسی بالغ خود می‌رساند را به یک کودک رسانده و همان کار را مثلا در خانه با کودک انجام دهد.
عدم جدیت و سهل‌انگاری در فرزند پروری
اگرچه نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری بسیار مهم است ولی بسیاری از مواقع خود والدین هستند که شرایط آزار و اذیت کودک را فراهم می‌کنند. مسامحه و عدم جدیت وقتی اتفاق می‌افتد که یک والد از ارائه خدمات به فرزند خود برای رشد طبیعی‌اش بی‌میل و یا ناتوان باشد. کودک ممکن است به روش‌های زیر مورد غفلت قرار گیرد:
- سهل انگاری در فرستادن فرزند به مدرسه یا فراهم نکردن شرایط آموزش مناسب برای کودک
- تنها گذاشتن فرزند کوچک در خانه و عدم نظارت کافی بر او
- عدم مراقبت از کودک در حوادث خطرناک از قبیل غذا پختن ، جابجایی منزل و…
- عدم ارائه دارو و یا خدمات پزشکی و دندانپزشکی به کودک و همچنین سهل انگاری و مسامحه در مراقبت‌های بهداشتنی از کودک
- نادیده گرفتن مداوم احساسات فرزند و یا عدم توجه به او و قصور در صرف وقت و گوش دادن به کودک
- ترک کردن و تنها گذاشتن کودک بدون برنامه‌ریزی و عدم مراقبت لازم از او
- عدم تامین نیازهای اساسی کودک از قبیل غذای کافی ، لباس ، مکانی برای زندگی ، نظافت و…
- پس بسیار لازم است که شما وظیفه والدین برای پیشگیری از بروز سوء استفاده از کودک و همچنین نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری را بدانید
چه کسی از کودکان سوء استفاده می‌کند؟
افراد متجاوز و کودک آزار هیچ ویژگی خاصی ندارند. ولی یکی از مشخصه‌های مشترک آنها این است که اصولا مورد اعتماد کودک هستند. اگر چه بسیاری افراد هستند که با وجود عدم اعتماد کودک به آنها باز موفق به تجاوز به کودک مخصوصا تجاوز جنسی می‌شوند. آنها می‌توانند افرادی باشند که به کودک دسترسی دارند.
افرادی از قبیل پدربزرگ ، مادر بزرگ ، ناپدری یا نامادری ، برادر و یا خواهر بزرگتر ، عموها ، عمه‌ها ، همسایه ، معلم ، کارگران مراقب کودک ، پرستار بچه یا مربی‌های درسی یا ورزشی و… هر کدام ممکن است به نوعی به کودک آسیب برسانند.
توجه داشته باشید:
اکثر افرادی که به حریم کودک تجاوز می‌کنند و یا او را مورد سوء استفاده قرار می‌دهند خودشان را به عنوان متجاوز و سوء استفاده‌گر و عملشان را به عنوان سوء استفاده از کودک تلقی نمی‌کنند.
به عنوان مثال افرادی که کودک را تشویق به خودارضایی و یا دیدن فیلم مستهجن می‌کنند و یا افرادی که خارج از حیطه مسئولیت خود به شرح اندامهای جنسی می‌پردازند به اشتباه عنوان می‌کنند که این کارشان برای کودک مفید و یا بخشی از تربیت وی است. آنها از پیامدهای چنین رفتارها و همچنین صدمات جبران ناپذیر آن (از قبیل اعتیاد جنسی و…) غافلند. برخی از آنها نیز پشیمان شده و احساس شرم و ندامت می‌کنند.
وجود چنین مسائلی باعث پررنگ تر شدن نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری می‌شود.
چرا کودکان مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند؟
علت اینکه کودک آزاری رخ می‌دهد و کودکان مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند بسیار متنوع است:
- بعضا حالات روحی و یا جسمی والدین باعث می‌شود که به فرزند خود حمله کنند یا واکنشهای تند داشته باشند. خستگی ، تنهائی، احساس بیماری و… حتی مواقعی که والدین در اداره زندگی به مشکل برمی‌خورند ممکن است مرتکب چنین کودک آزاریهایی شوند. چنین مسائلی باعث پررنگ‌تر شدن نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری می‌گردد.
- انتظارات والدین و توقعات خارج از توانائی فرزند ممکن است باعث بروز رفتار ناشایست آنها نسبت به فرزندشان شود. برای مثال اینکه آنها فکر می‌کنند کودک دبستانی نباید رختخواب خود را خیس کند یا فرزند ده ساله باید شرایط اقتصادی خانواده را کاملا درک کند و…
- اعتقاد والدین به اینکه تنبیه فیزیکی و آزار و اذیت فرزند تنها روشی است که مرسوم بوده و همانند گذشتگان فقط با توسل به کتک می‌توان یک فرزند خوب تربیت کرد.
- مردمی که خود در کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند در بزرگسالی افراد ضعیف و کم توان را مورد سوء استفاده قرار می‌دهند.
- گاهی والدین اعمال کودک را بد تعبیر می‌کنند، یا منظورش را به درستی متوجه نمی‌شوند و فکر می‌کنند مثلا کودک قصد دارد آنها را فریب دهد یا جلب توجه کند و به همین خاطر سریعا اعمال خشونت می‌کنند.
- بچه بازها (آزار گران کودک) اصولا به کودک حمله‌ور می‌شوند. هدف آنها جست‌وجوی اعمال جنسی به قصد لذت جنسی است. این افراد از متجاوز بودن خود لذت می‌برند. به همین دلیل با ایجاد خشونت این حس و لذت را در خود تقویت می‌کنند. اصولا آنها معتقدند اگر کودک مقاومت نکند پس راضی است.
آثار سوء استفاده از کودک چیست؟
یکی از مخرب‌ترین مسائل درباره کودک آزاری این است که معمولا از طرف فردی انجام می‌گیرد که کودک او را شناخته و به وی اعتماد دارد. در چنین شرایطی کودک احساس ناامیدی و ضعف شدید داشته و بیشتر از قبل نسبت به بزرگسالان بی‌اعتماد می‌گردد.
احتمالا سوء استفاده جنسی از کودک نیز اثر عمیقی بر روی کودک خواهد گذاشت ولی میزان عمق و تاثیر این کودک آزاری بسته به شرایط مختلف فرق دارد و بیشتر این مسئله می‌تواند در خفا اتفاق بیفتد و معمولا پس از آزار و اذیت کودک ، او تهدید می‌شود که به کسی چیزی نگوید. رفتار پیشگیرانه والدین، نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری ، برخورد منطقی والدین و همچنین کمک گرفتن از یک مشاوره یا روانشناس آگاه در چنین شرایطی بسیار موثر خواهد بود.
رفتار والدین و آثار سوء آن بر روحیه کودک
در منازلی که دائما بین بزرگسالان دعوا و مشاجره وجود دارد و فرزند شاهد چنین مسائلی است درنتیجه احساس هراس و عدم امنیت خواهد کرد. چنین کودکی نه تنها از نظر هیجانی که از نظر فیزیکی نیز ممکن است مورد سوء استفاده قرار گرفته و حتی برای حفاظت از خود آسیب ببیند. پس نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری و همچنین نقش والدین در ایجاد انواع سوء استفاده از کودک و یا بی احترامی به حقوق کودک را فراموش نکنید.
فرزندان همچنین ممکن است با دیدن آزار و یا تحقیر والد محبوبشان از نظر هیجانی آسیب ببینند. اگر چه طبق تحقیقات در یک خانه‌ی دوست داشتنی که گاه گاهی بگومگوها و یا کتک کاری‌های جزئی رخ می‌دهد اثرات بلند مدتی بر روی کودک نخواهد گذاشت ولی فراموش نکنید خیلی از مواقع مشاجره‌هایی را که والدین خیلی جزئی و پیش پاافتاده می‌دانند برای کودک چنین نیست و در تصور کودک چنین جدالهایی ممکن است جزئی تلقی نشود و تاثیر عمیقی بر روحیه او بگذارد و موجب آزار و اذیت کودک شود.
عواملی که نقش عمده‌ای در انواع کودک آزاری ایفا می‌کنند
برخی عوامل در کودک آزاری نقش عمده و اساسی ایفا می‌کنند و در تعیین میزان آن نقش دارند که عبارتند از:
سن کودک
به عنوان مثال کتک زدن یک کودک ده ساله ممکن است باعث آسیب فیزیکی ، هیجانی و یا کبودی شود ولی همین شرایط برای یک کودک کوچکتر ممکن است باعث آسیبهای مغزی ، شکستگی استخوان ، ایجاد برخی ناهنجاریها و یا حتی مرگ شود.
مدت زمان سوء استفاده از کودک
طبیعتا کودکانی که مدت زمان بیشتری در معرض سوء استفاده قرا دارند و یا اینکه زودتر این مسئله در زندگیشان شروع می‌شود خطرهای بیشتری سلامت روحی و روانی و حتی جسمی‌شان را تهدید خواهد کرد و طبیعتا در فرایند درمان به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز خواهند داشت.
وجود سوء استفاده های مکرر در زندگی کودک
کودکانی که بارها و بطور منظم مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند ممکن است با این تفکر بزرگ شوند که سوء استفاده و مورد تجاوز واقع شدن از طرف دیگران امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است. آنها وقتی از طرف دیگران مورد تهدید و یا ظلم واقع می‌شوند ممکن ست همین روش را در امر تربیت فرزندان خود بکار بگیرند و یا حتی در جستجوی برقراری رابطه با افرادی باشند که آنها را مورد سوء استفاده قرار دادند.
شخصیت کودک
شخصیت کودکان با یکدیگر متفاوت است به همین دلیل در چنین شرایطی رفتارهای متفاوتی از خود بروز می‌دهند. رفتار آنها اصولا قابل پیش‌بینی نیست. به عنوان مثال کودکانی هستند که مشکل را در درون خود نگه داشته و بروز نمی‌دهند و یا با صدمه کنار می‌آیند و به خود تلقین می‌کنند که آسیبی ندید‌ه‌اند.
وجود والدین و یا بزرگسالان مراقب
واقعا نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست ؟ نقش بزرگسالان در چنین شرایطی بسیار مهم و موثر است. وجود بزرگسالان مراقب می‌تواند از بروز بسیاری از کودک‌آزاریها جلوگیری کند. اینکه خود ما و یا فرزندان ما در چه محیطی و با چه گروه افرادی در تعامل باشیم بسیار مهم و اثرگذار است.
همچنین رفتار والدین و اتخاذ رفتار و تصمیم های صحیح بعد از سوء استفاده از کودک بسیار مهم و تاثیرگذار است. در بسیاری از موارد کودکان نیاز دارند بدانند که در این سوءاستفاده خودشان مقصر نیستند. در روش تربیت فرزند والدین باید به خوبی بدانند که با وجود آسیب ایجاد شده اولا چگونه کودک خود را از بروز آسیبهای بیشتر محافظت کنند ثانیا چگونه آسیب ایجاد شده را درمان کنند. پس والدین مراقب و آگاه باید به خوبی بدانند که نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست ؟
وظیفه افراد جامعه هنگام ظن یه کودک آزاری چیست؟
در مواردی کودکی ممکن است در معرض یکی از انواع کودک آزاری از قبیل جسمی (مانند کتک) ، جنسی و یا روحی قرار بگیرد. افراد مطلع اگر دلایل قابل قبولی برای شک به سوء استفاده از کودک دارند حداقل وظیفه دارند که آنرا به افراد مسئول و یا ارگانهای رسیدگی کننده گزارش دهند. برخی افرادی که ممکن است از یک سوءاستفاده مطلع شوند عبارتند از: پزشکان ، پرستاران ، پلیس ، معلمان ، مددکاران اجتماعی ،مراقبان روزانه خانواده و…
مسئولیت های اجتماعی و اخلاقی خود را فراموش نکنید برخی مواقع با یک گزارش ساده می‌توان از بروز یک فاجعه در زندگی فرد یا در اجتماع جلوگیری کرد.
نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست؟
والدینی که کودکشان مورد آزار قرار گرفته‌اند و اکنون نیاز به کمک دارد نباید غرور و شرم آنها در حمایت از کودکشان تاثیر گذار باشد. تقاضای کمک هرگز خیلی زود یا خیلی دیر نیست.
اگرچه وجود یک دوست یا عضو خانواده آگاه در بسیاری از موارد می‌تواند برای والدین راهگشا باشد ولی برخی والدین از وجود چنین افرادی محرومند و یا ترجیح می‌دهند مشکلات کودک خود را با نزدیکان مطرح نکنند. در چنین شرایطی بهترین کار مراجعه به یک دکتر ، متخصص اطفال و یا معلم (بسته به موضوع) می‌تواند اولین و مهمترین گام باشد. در مجموع والدین باید به یاد داشته باشند که در تمام فرایند تربیت فرزند و یا حتی زندگی زناشویی خود از نظرات علمی یک متخصص آگاه استفاده کنند نه نظرات شخصی دیگران که ممکن است انسانهای ناآگاهی نیز باشند.
نه تنها در پدیده کودک آزاری بلکه در امر تربیت فرزند و مدیریت رفتار فرزندتان از کتاب‌ها یا مقالات موجود در مجلات یا کلاسهای فرزند پروری کمک بگیرید. بسیار تاسف بار است وقتی والدینی مشاهده می‌کنیم که در امر تربیت فرزند حتی یک کتاب هم نخوانده‌اند و یا در یک دوره آموزشی شرکت نکرده‌اند.
والدینی که برای خرید یک اتومبیل و یا یک گوشی تلفن همراه با افراد متخصص بسیاری مشورت می‌کنند و تحقیقات بسیاری انجام می‌دهند و در این زمینه سعی می‌کنند اطلاعات تخصصی خود را افزایش دهند چگونه ممکن است نسبت به تربیت فرزند خود اینقدر بی‌تفاوت بوده و بسیار غیرکارشناسی، غیرعلمی و براساس تجربیات شخصی خود یا سنتهای رایج جامعه عمل می‌کنند!
به رفتارهای کودکتان به اندازه کلماتش توجه کنید. اگر فرزند شما رفتارهای غیرطبیعی دال بر آسیب دیدن از خود نشان می‌دهد، بررسی کنید که مسئله چیست . در خیلی از مواقع موضوع کودک آزاری نیست ولی چیزی در زندگی او غلط است.
اگر فرزند شما حرفهایی می‌زند و یا رفتاری از خود بروز می‌دهد که شما فکر می‌کنید مورد آزار قرار گرفته، مضطرب نشوید و خونسردی خود را حفظ کنید. بدون توسل به زور کودکتان را تشویق کنید تا درباره آن موضوع صحبت کند. به فرزندتان بفهمانید که او را باور دارید و در موضوعی که اتفاق افتاده او مقصر نیست. شاید یکی از مهمترین نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری همین باشد.
اگر شما می‌دانید که چه کسی کودکتان را مورد سوءاستفاده قرار می‌دهد، کودکتان را با آن شخص تنها نگذارید. قبل از مقابله با آن فرد ابتدا با یک متخصص صحبت کنید و بیاموزید که نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست؟
بسیاری از مدارس و پیش دبستانی ها "رفتار حمایتی" را به فرزند شما آموزش می‌دهند که به کودکتان کمک می‌کند تا خود را در برابر انواع کودک آزاری در امان نگه دارد. با آموزگار فرزندتان درباره آموزش این مسائل صحبت کنید.
اگر احساس می‌کنید که نسبت به کودکتان عصبانی هستید و نمی‌توانید کنترلش کنید از افراد متخصص کمک بگیرید مراقب باشید مبادا در فرایند تربیت بطور ناخواسته او را مورد کتک و آزار قرار دهید.
رعایت موارد فوق از حداقل‌های وظایف والدین برای پیشگیری از کودک آزاری است.
چند مسئله مهم را بخاطر داشته باشید
شما وقتی وظیفه پرورش و تربیت فرزندتان را به عهده می‌گیرید باید به خوبی در مورد سوء استفاده از کودک و انواع کودک آزاری بدانید. و همچنین بدانید که نقش والدین در مواجهه با انواع کودک آزاری چیست ؟
ما با نوع رفتارمان با کودکان نشان می‌دهیم که از آنها مراقبت می‌کنیم.
حفاظت از کودکان وظیفه پدر و مادر و یا هر بزرگسال دیگری است.
تقاضای کمک هرگز خیلی زود و یا خیلی دیر نیست.
مطمئن شوید که کودکتان می‌داند که شما همیشه برای گوش دادن و حمایت از وی آماده هستید.
به رفتارهای کودکتان به اندازه کلماتش توجه کنید.
به کودکتان فشار وارد نکنید تا با فردی که نشان می‌دهد از وی می‌ترسد تنها باشد.
شما ممکن است تنها فردی باشید که می‌توانید به توقف یک کودک آزاری کمک کنید.
هنگام بروز سوء استفاده از کودک ، برای درمان او اقدام کنید و بدانید آنها نیازها و احساسات زیادی دارند.
منبع:
ایده آل آیتم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼