نیازهای عاطفی کودکان، پنج مورد جدی و مهم

توجه به نیاز عاطفی کودک بسیار مهم است. این را همه می‌دانند. اما شناخت نیازهای اصلی و کلیدی عاطفی که باید در رشد و پرورش کودکان در نظر بگیرید، موضوعی به شدت مهم است. رسیدگی صحیح به نیازهای عاطفی کودکان باعث می‌شود که رفتار و عملکردشان در بخش‌های مختلف زندگی و اجتماع شکل بگیرد. کودکی که به درستی مورد حمایت عاطفی والدین خود قرار می‌گیرد در مدرسه، در ارتباط با کودکان و افراد دیگر و در آینده، رفتاری درست خواهد داشت و زندگی سالم‌تر و شاداب‌تری برای خود به وجود خواهد آورد. در ادامه به پنج نیاز عاطفی کودک پرداخته شده که باید حتما جدی گرفته شوند با کودکت همراه باشید:

۱. نیاز به احترام

همه انسان‌ها از جمله کودکان نیاز دارند تا محترم شمارده شوند. برای داشتن رفتار و رابطه‌ای مبتنی بر احترام با فرزندتان باید تلاش کنید تا به اندازه کافی به او توجه کنید و احترامی معقول را در ابعاد مختلف رابطه‌تان به کار بگیرید. اگر می‌خواهید که فرزندتان احساس محترم بودن را تجربه کند و خود هم به دیگران احترام بگذارد باید علاوه بر اینکه به او احترام می‌گذارید در روابط خود با افراد دیگر هم این احترام را نشان بدهید.

برای ایجاد احترام در فضای منزل باید از فریاد زدن، پرخاشگری، صحبت کردن با طعنه و تحقیر کردن بپرهیزید. بی‌حوصلگی و عصبانیت هم از جمله رفتارهای نامناسبی هستند که باعث می‌شوند کودک چیزی درباره احترام و محترم بودن در زندگی یاد نگیرد. از جمله اقداماتی که باید برای جاری کردن احترام در روابط خانوادگی خود به کار بگیرید، گوش دادن موثر به جای پرحرفی، پرهیز از دروغ گفتن، استفاده از کلمات مودبانه مانند لطفا و خواهش می‌کنم و…، فرمان ندادن به کودک است. یکی دیگر از مهم‌ترین نکاتی که باید در این زمینه رعایت کنید، این است که اگر اشتباهی از شما سر زد، آن را قبول کنید و به فرزندتان نشان دهید که باید برای خود و دیگران ارزش قائل باشد و پای کاری که می‌کند بایستد.

۲. احساس مهم بودن

احساس مهم بودن هم یک نیاز عاطفی مهم است که باید در تربیت کودک به آن رسیدگی کنید. اما این نیاز عاطفی دقیقا چیست؟ احساس مهم بودن به معنای این است که کودک یاد بگیرد فردی مفید است، قدرتمند است و برای خود شخصیتی ارزشمند دارد. این نیاز عاطفی از همان سال‌های نخست زندگی در افراد شکل می‌گیرد. برای تقویت این حس در فرزند خود باید تلاش کنید تا نظر و عقاید او را در تصمیم‌گیری‌ها بپرسید و او را به عنوان فردی مهم و صاحب ایده و نظر بشناسید.

مثلا به او اجازه ابراز و اظهار وجود بدهید. اگر قرار است سوار آسانسور شوید و او دوست دارد، دکمه را فشار بدهد، حتما این کار را به او محول کنید. این کار ساده به او احساس مهم بودن می‌دهد. به کودکان مسئولیت بدهید و آنها را به خاطر انجام درست مسئولیت‌های‌شان تشویق کنید تا حرکات مثبت و مسئولیت‌پذیری در آنها تداوم پیدا کند. شخصی که احساس مهم بودن را تجربه کند از عقده‌ها و پرخاشگری‌هایی که معمولا برای اثبات خود بروز پیدا می‌کنند کاملا دور خواهد ماند.

۳. نیاز به پذیرفته‌ شدن

کودکان مانند بزرگسالان نیاز به پذیرفته‌شدن دارند. نباید والدین را نماینده آنها بدانید. هر کودکی نیازها، خواسته‌ها، آرزوها، احساسات و عقاید متفاوتی دارد که باید به هر یک از اینها توجه شود. باید به طور مستقل از کودک درباره عقایدش سوال کنید و آنها را بپذیرید. نه به این معنا که هر چه می‌گوید، قبول کنید. بلکه به معنای اینکه قبول کنید که او برای خود به طور مستقل از هر کس دیگری دارای عقیده و فکر است.

بسیاری از افراد، فکر می‌کنند که کودکان به دلیل سن کمی که دارند، حق اظهار نظر ندارند یا نباید آنچه را می‌خواهند و می‌گویند کاملا جدی گرفت. چنین دید اشتباهی باعث می‌شود تا کودک سرخورده شود و عقده‌های مختلفی در وجودش شکل بگیرد. همه دوست دارند که نظرات‌شان شنیده شود و استقلال روحی و فکری‌شان از سمت دیگران پذیرفته شود. پس کودکان را دست‌کم نگیرید و به دید فردی کاملا مستفل و منحصربفرد به آنها نگاه کنید.

۴. احساس مشارکت

احساس مشارکت داشتن در برنامه‌ها و مسائل مختلف یک نیاز عاطفی بسیار مهم است. بخشی از یک جمع بودن برای همه انسان‌ها خوشایند و ضروری است. باید تلاش کنید این نیاز عاطفی کودک خود را جدی بگیرید و به او احساس مشارکت و اجتماعی بودن بدهید. هر چقدر میزان فعالیت‌ها و برنامه‌های گروهی بیشتری با اعضای خانواده خود ترتیب بدهید، این احساس بیشتر در کودک شکوفا می‌شود. باید کاری کنید که فرزندتان احساس کند که در بازی زندگی خانوادگی، او هم نقش دارد و حضورش مهم و معتبر است.

۵. نیاز به امنیت

کودکان نیاز دارند تا احساس امنیت را در زندگی خود تجربه کنند. محیط امن یعنی محیطی که سرشار از انرژی‌های مثبت است و در آن، اعضای خانواده برای یکدیگر ارزش قائل هستند و هوای همدیگر را دارند. در چنین فضایی، هر عضو از خانواده اجازه ابراز وجود دارد و حرف‌های همه اعضا به خوبی شنیده می‌شود. در محیطی امن، تضادها و اختلافات، زندگی و آرامش افراد را به نابودی نمی‌کشاند بلکه همه چیز به شیوه‌ای سازنده حل و فصل می‌شود. در چنین محیطی، کودک احساس آرامش می‌کند و مطمئن است که حرف‌هایش شنیده می‌شود، سرکوب نخواهد شد و برای ابراز عقاید و احساساتش آزاد است. محیطی امن و آرام، شخصیتی قوی و بانشاط از کودک می‌سازد که او را برای حضوری سالم و موثر در جامعه آماده می‌کند.

در آخر

پایه‌های عاطفی و احساسات کودک در دورانی شکل می‌گیرد که تحت تربیت خانواده قرار دارد. کودکی که در محیطی سالم رشد پیدا می‌کند و نیازهای عاطفی‌اش به شکلی درست ارضا می‌شود در بزرگسالی و در تصمیم‌گیری‌های مختلف زندگی خود مانند ازدواج، انتخاب شغل، انتخاب رشته تحصیلی و… مدام دچار تشویش و دودلی نمی‌شود و به عنوان یک شخصیت سالم و مستقل که شاد و بهره‌ور زندگی می‌کند برای خود تصمیم‌گیری‌هایی درستی انجام خواهد داد. به نیازهای عاطفی کلیدی کودکان‌تان توجه کنید و بدانید که خانواده مهم‌ترین عامل تعیین سعادت یک کودک در زندگی است. هر چقدر، کودک‌تان سالم‌تر و آرام‌تر رشد کند و پرورش بیاید در آینده هم در جامعه خود موثرتر عمل خواهد کرد.