رشد مغزی کودکان، مواد غذایی لازم

در سال های حساس رشد، تعداد زیادی از کودکان مواد غذایی مناسب دریافت نمی کنند. منظور ما سوء تغذیۀ شدید نیست که موجب بیماری یا توقف رشد می شود، بلکه منظور ما مشکلات تغذیه ای خفیفی است که در بین کودکان شایع است.

DHA
بسیاری از کودکان چربی مفید (DHA) و مواد معدنی کافی مثل آهن و ید دریافت نمی کنند. حتی کمبود خفیف این مواد غذایی مهم و ضروری در رشد مغز اختلال ایجاد می کند.

آیا کودک به اندازۀ کافی چربی مفید دریافت می کند؟
DHA یک اسید چرب امگا ۳ است که ۲۵ درصد از کل چربی مغز را تشکیل می دهد. بدن DHA تولید نمی کند، بنابراین باید آن را از غذاها یا مکمل های غذایی به دست آورد. DHA در ماهی های چرب وجود دارد، مثل ماهی تن، ماهی ماکرو، ماهی آزاد، ماهی هالیبوت و ماهی ساردین. همچنین DHA در شیر مادر نیز وجود دارد.
در سال های اخیر DHA به شیر خشک و مکمل های غذایی افزوده شده است. DHA در کرتکس مغز انباشته شده است. کرتکس، مادۀ خاکستری مغز است که کارکردهای عالی مثل یادگیری، استدلال و حافظه را برعهده دارد.
DHA همچنین بخش مهمی از میلین است. میلین غلافی است که سلول های عصبی را پوشانده است و سرعت انتقال پیام های عصبی را افزایش می دهد و سرعت پرداش اطلاعات را در مغز زیاد می کند.
DHA برای رشد شبکیۀ چشم و کارکرد بینایی ضروری است. بینایی در یادگیری مهارت های مقدماتی تحصیلی نقش مهمی دارد. اما شاید مهم ترین نقش DHA که به تازگی کشف شده است این باشد که DHA ژن هایی را فعال می کند که مسئول تولید هورمون اساسی رشد مغز هستند.
این هورمون عامل رشد عصبی نام دارد. DHA ژن های تیزهوشی را فعال می کند و میزان عامل رشد عصبی را افزایش می دهد. عامل رشد عصبی در شکل گیری سیناپس ها، دندریت ها و سایر سلول های مهم که رشد مغزی را افزایش می دهند نقش اساسی دارد.

DHA کودکان را تیزهوش تر می کند.
پژوهش های پزشکی بارها نشان داده اند نوزادانی که رژیم غذایی آنها سرشار از DHA است در آزمون های هوشی عملکرد بهتری دارند. یک پژوهش جدید نیز نشان داد نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند و مادران آنها مکمل های DHA مصرف می کردند در ۲.۵ سالگی هماهنگی دست و چشم بهتری داشتند.
میزان DHA موجود در شیر مادرانی که مکمل های DHA مصرف می کردند در مقایسه با مادرانی که مکمل های DHA مصرف نمی کردند 75 درصد بیشتر بود و میزان DHA موجود در خون کودکان آنها نیز 35 درصد بیشتر بود.
به عبارت دیگر، کمبود DHA در کودکان موجب افزایش خطر ابتلا به اختلال نقص توجه - بیش فعالی، مشکلات بینایی، پرخاشگری و افسردگی می شود.
DHA آنقدر برای سلامت مغز مهم است که 75 درصد از شیر خشک های موجود در بازار حاوی DHA هستند. شیر مادر و شیر خشک های حاوی DHA بهترین منبع DHA برای کودکان زیر 4 ماه هستند.
وقتی کودک کمی بزرگتر شد باید تشویق شود تا غذاهای سرشار از DHA مصرف کند، مثل تخم مرغ های غنی شده با DHA، محصولات سبوس دار و غلات.
میزان مناسب DHA برای مادران :
روزانه یک مکمل غذایی که شامل ۴۰۰ میلی گرم DHA است مصرف کنید.
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند:
شیر خشکی انتخاب کنید که در هر ۱۵۰ گرم، ۱۹ میلی گرم DHA داشته باشد.
6 ماهگی تا 2 سالگی: روزانه 100 میلی گرم
۲ تا ۵ سالگی: روزانه ۲۰۰ میلی گرم
کپسول ها ممکن است جویدنی یا قورت دادنی باشند یا محتویات آنها با غلات یا سایر مواد غذایی مخلوط شود.

ARA (اسید آراچیدونیک)
ARA یک نوع اسید چرب است که در رشد مغز نقش مهمی دارد. ARA نوعی اسید چرب امگا ۳ در مغز است. ARA نیز مثل DHA در رشد و تحول مغز و دستگاه بینایی نقش اساسی دارد. علاوه بر این، ARA مادۀ اصلی گروهی از انتقال دهنده های عصبی است که در ایمنی بدن، انتقاد خون و سایر کارکردهای مهم نقش اساسی دارند.
شیر مادر سرشار از ARA است و بسیاری از شیر خشک ها نیز با ARA غنی شده اند.

مقدار بهینۀ ARA
مادران شیرده:
رژیم غذایی مادران شیرده باید به مقدار کافی ARA داشته باشد.
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند:
شیر خشکی تهیه کنید که در هر 150 گرم حدود 34 میلی گرم ARA داشته باشد.
کودکان بالای دو سال: ARA در مکمل های غذایی، گوشت، شیر و تخم مرغ وجود دارد. بنابراین نیازی نیست که مادر یا کودک غذای کمکی بخورد. وقتی که کودکان خوردن غذاهای کمکی را شروع می کنند، به ندرت ممکن است دچار کمبود ARA شوند.