کودکان زیر سه سال، چرا یبوست می گیرند؟

از جمله شایع ترین مشکلات و اختلالات سیستم گوارشی بدن نوزادان و کودکان می توان مشکل یبوست و اسهال را نام برد. یبوست حالتی است که در آن روده ­ها قادر به حرکت مکرر نیستند. در این مطلب با علت یبوست کودکان زیر ۳ سال و جدیدترین روش درمان سریع خانگی آن آشنا می شوید.
والدین در واکنش به یبوست نوزادان و یا کودکان خود دو گروهند که گروهی این مشکل را بی اهمیت می پندارند و برای درمان آن هیچ اقدامی انجام نمی دهند اما گروه دیگر خود را می بازند و چندین درمان را با هم انجام می دهند که هیچ کدام روش درستی را در پیش نگرفته اند. یبوست باید به درستی درمان شود چرا که عدم درمان آن باعث می ­شود سموم زیادی وارد جریان خون و به نقاط مختلف بدن منتقل شود. این سموم در دراز مدت بدن را دچار بیماری ­های مختلفی می­ کند و باعث دل درد نوزاد می شود. به هر حال ممکن است درمان یبوست کودکتان ماه‌ها طول بکشد. گاهی این یبوست علتی جدی‌تر از یک رژیم غذایی نامناسب دارد و در این صورت لازم است حتما پزشک کودکان یا متخصص گوارش کودک شما را بررسی کند. بیماری هایی که بر اثر یبوست پیش می آیدعبارتند از آرتریت، آپاندیست، آب مروارید، ورم مفاصل.
برای درمان یبوست کودکان در صورتی که تغذیه تکمیلی کودک شروع شده، می‌توانیم از آلو، کدو سبز و کدو حلوایی نیز در برنامه غذایی او استفاده کنیم؛ اما در مراحل بعدی ممکن است نیاز باشد از داروهایی خاص استفاده شود؛ البته این داروها معمولا بی‌ضرر هستند، اما باید حتماً تحت نظر پزشک مصرف شوند. در موارد خیلی شدید نیز نیاز است، درمان سنگینی انجام شده و تخلیه روده صورت گیرد.»
یکی از شایع‌ترین علل شکست درمان، قطع ناگهانی دارو است؛ به این معنی که والدین پس از بهبود یبوست، دارو را قطع کرده و دیگر مراجعه نمی‌کنند؛ البته هنگامی که دارو را کم می‌کنیم، انتخاب رژیم غذایی مناسب اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. همچنین معمولا توصیه می‌شود که کودکان، ۱۰ دقیقه بعد از وعده‌های غذایی چه دفع داشته باشند و چه نداشته باشند، ۵ دقیقه روی لگن یا توالت بنشینند تا کم‌کم الگوی دفع مجدد برقرار ‌شود. چنانچه یبوست درمان نشود مزمن شده و با پیشرفت آن دوره درمان هم مشکل و طولانی خواهد شد. در ادامه با جدیدترین روش درمان سریع خانگی آشنا می شوید.

۱- مصرف مایعات
نوشیدن آب و آبمیوه در طی روز یبوست را از بین میبرد. نوزاد شیرخوار تا زمانی که غذاهای جامد مصرف نمی کند، به مایعات اضافی نیاز ندارد. هنگامی که شیر خشک یا غذاهای جامد به نوزاد می دهید باید مقدار مایعات را افزایش دهید. آب یا مایعات دیگر باعث هضم راحت تر غذا می شود و از کم آبی بدن جلوگیری می کند. مقدار آب بستگی به آب و هوا دارد. اگر در محیط گرمسیر زندگی می کنید، باید مایعات بیشتری به نوزاد بدهید.
البته دمنوش هایی مانند چای زنجبیل، چای بابونه، چای نعناع فلفلی، چوشانده شیرین‌بیان و تخم رازیانه، دم کرده کاکل ذرت و … نیز برای درمان یبوست پیشنهاد می شود.

۲- حمام کردن
حمام کردن کودک باعث رفع یبوست میشود. از آب گرم برای حمام کردن نوزادتان استفاده کنید. هنگام خشک کردن نوزادتان به آرامی او را ماساژ دهید. آب گرم حمام عضلات شکم را شل کرده و یبوست را بهبود می دهد.

۳- نرمش و ماساژ
نوزاد را به پشت نگه دارید. پاهایش را در وضعیتی نیمه خمیده بگیرید. پاهای او را به آرامی حرکت دهید، مثل آنکه در حال پدال زدن یک دوچرخه است. با سرعتی ثابت این کار را انجام دهید. حرکت دوچرخه برای کودک‌تان بسیار لذتبخش است و روده‌ها را نرم می‌کند.
نوزاد را در وضعیت اسکوات حمل کنید. کمی پاهایش را بالا بیاورید طوری که مثل یک خرگوش یا قورباغه روی ساعدتان اسکوات بزند. این کار کمی به انتهای روده بزرگ نوزاد فشار وارد کرده و به تخلیه‌ شکم او کمک می‌کند.

۴- محلول شکر
برای تهیه محلول شکر یک دوم قاشق چایخوری شکر را با ۱ اونس آب ترکیب کنید. روزی سه بار قبل از غذا، این محلول را به نوزاد بدهید. توصیه می‌شود به جای شکر سفید از شکر قهوه‌ای استفاده کنید. البته این نکته را هم بدانید که برای تهیه‌ این درمان از آب جوشیده‌ خنک استفاده کنید.

۵- روغن کرچک
کرچک رایج‌ترین درمانی است که برای بهبود یبوست کودکان استفاده می‌شود. یک برگ فلفل بتل (betel) بردارید و ساقه‌ آن را به روغن کرچک آغشته کنید. آن را به انتهای روده‌ بزرگ نوزاد وارد کنید. اگر کودک‌تان بزرگ‌تر از ۲ سال است، به او ‌مخلوطی از روغن کرچک (۱ قاشق چایخوری) و یک لیوان شیر بدهید. مقدار آن را متناسب با سن کودک تنظیم کنید.

۶- کشمش
کشمش به دلیل داشتن فیبر می تواند یبوست را در کودک رفع کند. البته اول باید به مدت ۱۲ ساعت آن را خیس کنید تا کاملا نرم شود و بعد به کودک بدهید.

۷- شیر خشک
شیر خشک غلیظ باعث ایجاد یبوست در کودکان می شود سعی کنید مقدار مناسب آب به شیر خشک بیفزایید. شیر خشک غلیظ باعث سخت شدن هضم و باعث یبوست می شود. تغییر شیر خشک یا استفاده از شیر گاو باعث یبوست می شود. در برخی موارد، مدفوع سفت می شود ولی در برخی موارد مدفوع شل می شود. تا زمانی که نوزاد از شیر خشک استفاده می کند، احتمال دارد این مشکل طولانی مدت یا کوتاه باشد. برخی برندهای شیر خشک باعث یبوست می شوند. اگر یبوست ادامه یافت، سعی کنید به نوزاد شیر خشک ندهید.

۹- مصرف غذاهای جدید
احتمال دارد با تجربه غذاهای جدید، نوزاد دچار یبوست شود. معده نوزاد نمی تواند غذاهای دیگر غیر از شیر مادر را هضم کند. سعی کنید غذاهای جدید را کم کم به نوزاد معرفی کنید تا با آن ها کنار بیاید.

۱۰- عدم دریافت فیبر کافی
سعی کنید خوراکی های حاوی فیبر به کودک خود بدهید. فیبر در میوه، سبزیجات و حبوبات وجود دارد. هنگامی که نوزاد شیر مادر(راههای طبیعی افزایش شیر مادران شیرده) و شیر خشک می خورد، بدنش فیبر کافی دریافت نمی کند بنابراین دچار یبوست می شود.

۱۱- مصرف داروها
برخی داروها باعث یبوست می شوند. این داروها شامل آنتی بیوتیک ها، مسکن ها، مکمل های آهن (علائم و درمان کم خونی ) و آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم می باشد.

۱۲- قرار گرفتن در شرایط غیر عادی
قرار گرفتن در شرایط غیر عادی مانند مسافرت، آب و هوای گرم و استرس باعث تغییر حرکات روده می شود. در این موارد، نوزاد از یبوست رنج می برد.

۱۳- آلرژی به شیر گاو
برخی نوزادان نمی توانند شیر گاو یا برخی لبنیات دیگر را هضم کنند بنابراین باعث یبوست می شود.

۱۴- سابقه خانوادگی
احتمال ابتلا شدن به یبوست، در خانواده هایی که این مشکل را دارند بیشتر است. این مسئله به خاطر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی می باشد.

۱۵- وجود بیماری
درست است که یبوست به خاطر مشکلات هضم غذا می باشد. برخی مشکلات دیگر نیز مانند دیابت، پرکاری تیروئید، سندروم دان و مشکلات عصبی باعث یبوست می شود.

نکاتی که باید رعایت کنید:
- کودک باید در فواصل مساوی مایعات بنوشد تا آب بدنش حفظ شود.
- یک زمان منظم برای توالت رفتن در نظر بگیرید و کودکتان را ترغیب به اجابت مزاج کنید.
- قبل از آن که به او آب میوه بدهید (آب سیب، آب آلو یا آب گلابی)، آن‌ها را با آب رقیق کنید؛ در غیر این صورت ممکن است سبب اسهال، تورم و نفخ معده شود.
- اگر یک مادر شیرده هستید، محصولات لبنی را از رژیم‌تان حذف کنید.
- فعالیت‌های فیزیکی مانند پریدن، دویدن، و راه رفتن را به برنامه‌ی روزانه‌ی کودک‌تان اضافه کنید. این کار به عملکرد مناسب سیستم گوارش کمک می‌کند.
- به کودک‌تان شیر گاو ندهید، زیرا هضم آن برای برخی کودکان دشوار است. به جای آن می‌توانید از شیر سویا استفاده کنید که مواد مغذی فراوانی دارد و گوارش آن آسان است.
- از شیرخشک کم‌آهن استفاده نکنید زیرا تاثیری بر یبوست ندارد و مانع رشد کودک می شود.
- به کودک غلات صبحانه برنجی، هویج، موز، پوره سیب ، نان سفید، محصولات لبنی (به جز ماست)، سیب زمینی یا پاستا ندهید. هم چنین، از مواد غذایی فرآوری شده یا تصفیه شده نیز پرهیز کنید.
- بدون مشورت با پزشک به کودکان ملین ندهید.