شیر برای کودکان، چه فواید و ضررهایی دارد؟

فرقی نمی‌کند که یک نوزاد از شیر مادر یا از شیر خشک غنی شده با آهن بر پایه شیر گاو یا شیر سویا تغذیه می‌کند یا یک کودک پیش‌دبستانی علاقه به خوردن شیر شکلاتی دارد یا یک نوجوان شیر کم‌چرب می‌خورد، در هر صورت مصرف شیر برای کودکان لازم است و نوشیدن آن علاوه بر تامین ویتامین، مواد معدنی و سایر مواد مغذی مورد نیاز به رشد و حفظ استخوان‌های آنها کمک می‌کند. در ادامه قرار است بیشتر درباره فواید و مضرات مصرف شیر برای کودکان آشنا شویم.

مصرف شیر برای کودکان
اگر چه بسیاری از والدین زمانی که می‌خواهند به کودک شیر دهند، تنها شیر گاو به ذهنشان خطور می‌کند اما نوشیدنی‌های غیر لبنی هم با همان ویژگی‌های مفید شیر وجود دارد. انواع مختلفی از شیر که بچه‌ها می‌توانند مصرف کنند عبارتند از:
-شیر کامل
-شیر دو درصد چربی، شیر کم‌چرب (یک درصد چربی)، شیر بدون چربی یا شیر گاو خامه گرفته شده
-شیر طعم‌دار توت‌فرنگی یا شیر شکلات
-شیر برنج
-شیر بادام
-شیر سویا
-شیر بز
-شیر نارگیل
-شیر ارگانیک
-شیر تغلیظ شده
-شیر تبخیر شده
-شیر خام (کارشناسان توصیه می‌کنند که کودکان نباید شیر خامی که پاستوریزه نباشد و با ویتامین D غنی نشده باشد، مصرف کنند)

مواد مغذی موجود در شیر
برخی از کودکان به اندازه کافی شیر نمی‌نوشند و باعث تاسف است؛ زیرا مصرف شیر برای کودکان به خصوصو شیر غنی شده با آهن، منبع غنی ویتامین‌ها و مواد معدنی را در اختیار آنها قرار می‌دهد. شیر حاوی این مواد مغذی است:
-ویتامین D
-کلسیم
-ویتامین A
-پروتئین
-ویتامین B 12
-پتاسیم
به یاد داشته باشید، بچه‌هایی که شیر می‌نوشند، علاقه کمتری به خوردن نوشیدنی‌های ناسالم مانند نوشابه و آب‌میوه‌های غیر‌طبیعی دارند. توجه داشته باشد که در صورت دادن شیر غیر‌لبنی به کودک، برچسب غذایی آن را کنترل کنید تا حاوی تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم باشند.

فواید مصرف شیر برای کودکان و نوجوانان
به طور کل، کودکان نوپا باید بعد از گذشت ۱۲ ماه از زندگی‌شان، شیر گاو مصرف کنند. همچنین با رسیدن به سن دو سالگی باید از شیر کم‌چرب استفاده کنند. کودکانی که اضافه وزن دارند، حتی می‌توانند زودتر و بعد از رسیدن به سن یک‌سالگی مصرف شیر کم‌چرب را شروع کنند. کودکان نوپا و نوزادانی که هنوز از شیر مادر یا شیر‌خشک دو یا سه بار در روز استفاده می‌کنند. فقط در صورتی که کودکان ویتامین D لازم را از شیر مادر یا شیر‌خشک دریافت نمی‌کنند، باید حواستان به تامین این ویتامین باشد.

میزان نیاز کودکان به شیر
میزان نیاز کودکان به شیر بستکی به سن آنها دارد؛ اما توصیه معمول این است که:
-کودکان ۲ تا ۸ سال؛ دو فنجان شیر در روز
-کودکان ۹ تا ۱۸ سال؛ سه فنجان شیر در روز
بنوشند. با این وجود اگر کودک شما شیر نمی‌نوشد، می‌توانید سایر محصولات را لبنی را به او معرفی کنید. مواد لبنی مانند پنیر، ماست دارای کلسیم و ویتامین D هستند. حتی اگر بچه‌های بیش از دوازده ماه، شیر می‌خورند باید غذا‌های غنی از کلسیم و ویتامین D مصرف کنند تا به اندازه کافی (IU 600) در روز این ویتامین را مصرف کنند. مصرف شیر برای کودکان در مقادیر بالا خوب نیست؛ زیرا علاوه بر کالری اضافی خطر کم‌خونی ناشی از فقر آهن به همراه دارد.

کالری شیر
مصرف شیر برای کودکان و دریافت کالری اضافی یک مشکل جدی برای آنها محسوب می‌شود؛ به خصوصو بچه‌هایی که اضافه وزن دارند. در صورت مصرف بیش از اندازه شیر کودکان باید به زودی سایز و وزن بدنشان را کم کنند. حذف شیر به دلیل ترس از ایجاد کالری بیش از حد در کودکان کار عاقلانه‌ای نیست. در عوض شما باید شیر کم‌چرب یا با چربی کاهش یافته به کودک دهید. بر حسب برچسب‌های تغذیه می‌توان متوجه شد که کودکان چه مقدار کالری از نوشیدن انواع شیر کسب می‌کنند.
شیر کامل ـ ۱۵۰ کالری ـ ۸ گرم چربی
شیر دو درصد چربی ـ ۱۲۰ کالری ـ ۴.۵ گرم چربی
شیر یک درصد چربی ـ ۱۰۰ کالری ـ ۲.۵ گرم چربی
شیر بدون چربی ـ ۸۰ کالری ـ ۰ گرم چربی

آلرژی شیر
اگر فرزند شما واقعا به پروتئین شیر حساسیت داشته باشد، نه تنها نباید شیر بخورد بلکه سایر محصولاتی که حاوی شیر هستند، نباید مصرف کند. علائم آلرژی می‌توانند از خفیف تا شدید باشد؛ اسهال، یبوست، آنافیلاکسی و خس‌خس سینه. کودکانی که به شیر حساسیت دارند، باید کلسیم و ویتامین D مورد نیاز خود را از مواد غذایی دیگر دریافت کنند. آنها باید از مصرف شیر و سایر محصولات لبنی هم خودداری کنند تا زمانی که مطمئن شوید آلرژی آنها از بین رفته است. شایع‌ترین حساسیت به شیر، عدم تحمل لاکتوز است که کودکان نمی‌توانند لاکتوز موجود در محصولات لبنی را تحمل کنند و دچار افزایش گاز در شکم، تهوع و نفخ می‌شوند. بر خلاف کودکانی که به پروتئین موجود در شیر آلرژی دارند، کودکان مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، نمی‌توانند لاکتوز موجود در شیر و محصولا تهیه شده از شیر را تحمل کنند.
بعد از اطمینان از اینکه فرزندتان به شیر حساسیت ندارد، می‌توانید با شیر‌های طعم‌دار یا خوراکی‌های خوشمزه و لذیذ حاوی شیر، او را تشویق به نوشیدن این مایع مفید و زندگی‌بخش کنید.