اختلال یادگیری کودکان، علل و درمان

بسیاری از کودکان ممکن است در برخی مواقع با یادگیری موضوع یا مهارت مشکل داشته باشند. اگر این مشکل تداوم داشت، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال یادگیری باشد. اختلال یادگیری در کودکان معمولا با افت تخصیلی همراه است که باید با راهکارهای درمانی مناسب رفع شود.

تعریف اختلال یادگیری در کودکان
اصطلاح اختلال یادگیری برای توصیف دانش آموزانی به کار می‌رود که در آموختن درس یا مهارت خاصی با مشکل مواجه هستند، اما جزو کودکان استثنایی محسوب نمی‌شوند و در ظاهر و رشد این کودکان ناهنجاری خاصی دیده نمی‌شود.
کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند، از هوش عادی برخوردار هستند، به خوبی صحبت می‌کنند و مهارت‌های ارتباط برقرار کردن و بازی‌ آنها نیز مانند سایر همسالان خود است. در منزل نیز والدین شاهد رفتار غیرطبیعی از سوی آنها نیستند و می‌توانند مسئولیت‌هایی که از سوی والدین به آنها واگذار می‌شود را به خوبی انجام دهند. این مودمان تنها در به جریان اندازی اطلاعات برای بیان کردن به خصوص نوشتن دچار مشکل هستند.

علت های اختلال یادگیری
علت بروز ناتوانی‌های یادگیری به طور کامل شناخته شده نیست، بااین وجود تجربه درمانگران ثابت کرده است که ناتوانی‌های یادگیری، مفهومی چندرشته‌ای دارد و باید میان کارشناسان رشته‌های گوناگون در این امر ارتباط برقرار باشد. بعضی از عوامل تاثیر گذار در بروز این اختلال به شرح زیر است:
عوامل محیطی، عوامل محیظی بسیاری می‌توانند در بروز ناتوانی یادگیری نقش داشته باشند که از آن جمله می‌تواند به تغذیه نامناسب کودک اشاره کرد.
عامل فیزیولوژیکی، تعداد زیادی از متخصصان این اختلال را ناشی از آسیب دیدگی مغز و صدمات وارده به دستگاه عصبی می‌دانند.
ژنتیک، برخی شواهد نشان می‌دهند که در بعضی از خانواده، اختلال در یادگیری بیشتر به چشم می‌خورد، در نتیجه می‌توان گفت ژنتیک یکی از عوامل موثر در بروز این اختلال در کودکان است.
عوامل بیوشیمیایی، اختلال متابولیکی نظیر کم کاری غده تیروئید و هایپوگلیسمی می‌توانند برخی از عوامل ابتلا به اختلال یادگیری محسوب شوند.
اتفاقات زمان تولد، گاهی اتفاقاتی که در هنگام تولد و روزهای اول زندگی رخ می‌دهد، می‌توانند دلیلی بر ناتوانی‌های یادگیری باشند، از جمله این عوامل می‌توان به سیانوزه و زردی در نوزادان اشاره کرد.
تاخیر رشد، تاخیر رشد و عدم ظهور نشانه‌های رشد مطابق با سن کودک می‌تواند در سال‌های آتی زندگی وی منجر به بروز اختلال در یادگیری شود. البته در اغلب این موارد، با بزرگ شدن کودک، علائم ناتوانی در یادگیری نیز از بین می‌رود.
عوامل آموزشی، گاهی عوامل آموزشی مانند عدم تدریس کافی، انتظارات زیادی آموزگاران، ضعف برنامه آموزشی، نداشتن انگیزه و غیره منجر به این اختلال می‌شود.
عوامل دیگر مانند مشکلات تنفسی و آلرژی‌ها نیز می‌توانند منجر به اختلال یادگیری شوند. به علاوه کودکان در حال رشد به تجربیاتی نیاز دارند که به آنها آموزش دهد، چگونه بیاموزند. در نتیجه اگر کودکی این آموزش‌ها و تجربیات را از طریق بازی و غیره دریافت نکند، با اختلال در آموختن مواجه خواهد شد.

علائم
تشخیص اختلال یادگیری در کودکان ممکن است دشوار باشد، اما اگر کودک شما علائم زیر را دارد، احتمالا به اختلال یادگیری مبتلا است:
در فهمیدن و پیروی کردن از دستورالعمل‌ها مشکل دارد
در به یاد آوردن مسائلی که به او گفته شده‌ است، مشکل دارد
در راه رفتن، ورزش کردن یا مهارت‌هایی از قبیل نگه داشتن یک مداد با ضعف در هماهنگی مواجه است
وسایل مورد نیاز برای تکالیف مثل کتاب‌های مدرسه و دفتر و غیره را گم می‌کند یا جا می گذارد
در فهمیدن مفهوم زمان، مشکل دارد
در مقابل انجام دادن تکالیف یا فعالیت‌هایی که نیاز به خواندن، نوشتن یا تحلیل دارد، مقاومت می‌کند یا هیچگاه نمی تواند تکالیف را بدون کمک عمده والدین کامل کند
اعتراض می‌کندیا واکنش‌های هیجانی شدید در مدرسه نشان می‌دهد. همچنین در زمان انجام تکالیف تحصیلی از قبیل خواندن دروس واکنش شدید هیجانی از خود نشان می‌دهد
روخوانی دشوار، کند و نادرست کلمات
اشکال در درک معنی آنچه که خوانده می‌شود
مشکلات هجی کردن
مشکلات نوشتاری فراوان
مشکل در یادگیری مفاهیم و معانی اعداد یا محاسبات
اشکال در استدلالات ریاضی

درمان اختلال یادگیری
کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند، معمولا به آموزش‌های بیشتری نسبت به همسالان خود برای یادگیری یک موضوع احتیاج دارند. بنابراین برای آنکه کودکان دریادگیری نسبت به همسالان خود عقب نمانند، می‌توان از کلاس‌های فوق برنامه کمک گرفت. در مرحله بعد باید به کمک اولیاء مدرسه یا پزشک، تشخیص داده شود که آیا نیاز به مداخله درمانگر هست یا آموزش‌های اضافی کفایت می‌کند. اگر والدین حس کنند که اختلالاتی در رفتار و احساسات کودک نیز وجود دارد، حتما باید به سراغ ارزیابی‌های تخصصی و مراقبت‌های بهداشتی مورد نیاز بروند.
به طور کلی برای غلبه بر مشکل اختلال یادگیری کودک، والدین، آموزگار و درمانگر باید در ارتباط باشند تا علت بیماری و درمان مناسب آن را پیدا کنند. توجه داشته باشد که کودکان با اختلال یادگیری خاص باید از خدمات آموزشی ویژه استفاده کند.

نقش خدمات درمانی
درمانگرها و به طور کل افرادی که مراقبت‌های بهداشتی را انجام می‌دهند، نقش مهمی را در درمان اختلال یادگیری در کودکان دارند. همکاری میان این افراد و مدارس به کودکانی که این اختلال یا دیگر ناتوانی‌های یادگیری را دارند، کمک می‌کند تا خدماتی مناسب وضعیت خود دریافت کنند.

حمایت از کودکان مبتلا
کودکان مبتلا به این اختلال به علت مشکلاتی که در روند تحصیلی دارند، معمولا دچار کاهش اعتماد به نفس هستند و منزوی می‌شوند. بنابراین بسیار مهم است که از وی حمایت کنید تا دچار پرخاشگری، اضطراب و حس ناامنی نشود. بنابراین والدین باید با ایجاد محیطی گرم و صمیمی در منزل از کودک حمایت کنند تا وی بتوانند احساسات و افکار خود را بیان کند.
توجه داشته باشید که این یک اختلال است، بنابراین نباید به دنبال حل کردن این موضوع از روش‌های مانند تنبیه کردن باشید، این اقدامات تنها شرایط را برای فرزند شما وخیم‌تر می‌کند. والدین این کودکان باید به یاد داشته باشند که آرامش آنها در برخورد با این اختلال و حمایت از کودک نقش مهم در آینده فرزندشان دارد.

تفاوت اختلال یادگیری با معلولیت
اختلال یادگیری شرایطی از قبیل ناتوانی ادارکی، نقص جزئی در مغز و صدمه خفیف به مغز را شامل می‌شود. در نتیجه مشکلاتی نظیر معلولیت‌های شنیداری، دیداری و عقب ماندگی ذهنی که منجر به اختلال در یادگیری می‌گردد را دربر نمی‌گیرد. اختلال در یادگیری به طور کلی کودکان و نوجوانانی را شامل می‌شود که دچار ناتوانی‌های یادگیری خاصی هستند. این افراد به آموزش‌هایی بیشتر و باکیفیت‌تر نیاز دارند تا ضعف یادگیری آنها را جبران کند.

سخن آخر
رشد فرزندتان را تنها در موفقیت تحصیلی نبینید، بلکه بر رشد همه جانبه وی تمرکز کنید. اط رطف دیگر شما باید آرامش خود را حفظ کنید، زیرا ممکن است مراقبت از چنین فرزندانی خسته کننده باشد، اما به یاد داشته باشید اختلال یادگیری دلیلی بر عدم موفقیت کودک در آینده نیست و با صبر و حوصله والدین، کودک به سادگی می‌تواند به این مشکل غلبه کند. ارتباط با والدین دیگری که دارای فرزند با اختلال یادگیری هستند، می‌تواند به شما کمک کند.