کمبود اعتماد به نفس در کودکان، ده راهکار بهبود آن

اعتماد به نفس هر شخص تا حدود زیادی به میزان شکست ها و پیروزی های او در برابر مشکلات بستگی دارد. این موضوع در مورد کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است. چرا که آن ها دارای روحیه ای لطیف و حساس هستند و به سختی می توانند مصالح و مشکلات زندگی را درک نمایند.
کودکی که یک مسابقه فوتبال را با موفقیت به پایان رسانده است و همچنین کودکی که با وجود سختی های زیاد توانسته از سد یک امتحان بزرگ بگذرد ، احساس شادی و غرور خواهد نمود. اگر این روند به خوبی پیش برود و کودک موفقیت های بیشتری ببیند ، نسبت به خودش احساس بهتری خواهد داشت و کمتر از دیگران دچار تزلزل و تردید می شود.
کمبود اعتماد به نفس کودکان در آینده مشکلات بزرگی را برای آن ها به وجود می آورد. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که شخصیت و نوع رفتار فرد در دوران کودکی او شکل می گیرد به همین دلیل ، ما هم در این مقاله قصد داریم تا دلایل کمبود اعتماد به نفس و راه حل های آن را معرفی نماییم.

کمبود اعتماد به نفس در کودکان چه علائمی دارد؟
رفتارهای متعدد ، کمبود اعتماد به نفس در کودک شما را نشان می دهند. البته ممکن است دلیل بروز این رفتارها عوامل دیگری باشد که زودگذر و طبیعی هستند اما این علائم به طور کلی نوعی زنگ خطر برای والدین خواهد بود تا آن ها را نسبت به وضعیت روحی فرزندشان آگاه کند.
نیاز به تصدیق دیگران را احساس می کند
کودکی که مدام در مورد نظر دیگران سوال می کند نه تنها از سلایق خود بی خبر می ماند بلکه همین موضوع در آینده هر نوع تصمیم گیری را برای او سخت و یا حتی غیر ممکن خواهد کرد. اگر می بینید که کودک شما مدام می پرسد که آیا انتخابش درست بوده؟ کدام لباس را بپوشم؟ یا کدام عروسک را بخرم؟ و … سعی کنید تا به سرعت دلیل این امر ریشه یابی کنید.
البته مشورت در امور مختلف بسیار خوب است و چه بهتر که از دوران کودکی در فرد نهادینه شود اما این که فرزند شما برای تصمیم گیری در مورد انتخاب رنگ برای نقاشی خود به مشکل بر بخورد ، اصلا نشانه خوبی نیست.
خیال پردازی در مورد یک شخصیت ایده آل
از مهم ترین نشانه های کمبود اعتماد به نفس در کودکان ، خیال پردازی در مورد یک شخص غیر واقعی است که ویژگی های منحصر به فردی دارد. اغلب کودکان ساعت ها خود را با این خیال پردازی ها سرگرم می کنند و معمولا کسی را تصور می کنند که همیشه دوست داشته اند به جای او باشند.
هر چند که چنین افکاری به سراغ بزرگسالان نیز می آیند و برخی از افراد در سنین بالاتر یک دوست خیالی برای خود تصور می کنند. اما شخص مورد تصور کودکان اغلب کارهای خارق العاده انجام می دهد که با این کارها ، به انسانی متفاوت ، جذاب ، جنگجو و شجاع و … تبدیل شده است. دقیقا همان چیزی که کودکان در خود نمی بینند و اغلب به همین دلیل دچار کمبود اعتماد به نفس می شوند.
کودک شما بیش از حد و به طرز عجیبی گریه می کند
این که کودک شما روحیه ای لطیف دارد ، در جای خود قابل اهمیت است اما این نکته را به خاطر داشته باشید که گریه بیش از حد و مخصوصا برای به دست آوردن چیزهای بی ارزش و کوچک اصلا خوب نیست. کودک شما باید صبور باشد تا بتواند در برابر مشکلات زندگی مقاومت کند.
اغلب کودکان گریه را وسیله ای برای رسیدن به خواسته های خود می کنند اما این موضوع زمانی خطرناک تر می شود که کودک بخواهد برای جلب رضایت دیگران و یا کسب ترحم و رفتار دوستانه ، گریه کند. این مورد نشانه ای از کمبود اعتماد به نفس او است که اگر به موقع به آن رسیدگی نشود ، مشکلات بدتری را به بار خواهد آورد.
بد بینی و احساس تنفر از خود
اغلب کودکان خود را افرادی ورزشکار ، قوی و پر زور و زیبا می دانند. این موارد را می توان از صحبت ها ، نقاشی ها و بازی های شان متوجه شد. چنین مواردی کاملا طبیعی است.
اما اگر کودک شما خود را فردی ضعیف یا ترسو معرفی کند و قبل از انجام هر کاری اعلام کند که به کمک شما نیاز دارد و یا بخواهد که کنارش بمانید ، از اعتماد به نفس پایین تری برخوردار خواهد بود. چنین کودکی ممکن است به حدی از خود متنفر باشد که دست به انجام اعمالی مانند خودزنی و انجام حرکات خطرناک برای جلب توجه دیگران بزند.
پشت شما پنهان می شود
شاید فرزندتان با دیدن هر شخص آشنا و غریبه سعی می کند تا پنهان شود و جواب سلام و احوال پرسی افراد را ندهد. این مورد نشانه خطرناکی برای تضعیف اعتماد به نفس او است. چنین کودکی در بازی ها هم هیچ گاه جرأت رهبری یک تیم را نخواهد داشت و همیشه خود را به عنوان آخرین نفر معرفی خواهد کرد.

دلایل کاهش اعتماد به نفس کودکان
عواملی متعددی در تشکیل شخصیت و جایگاه آینده کودکان در جامعه نقش دارند و لازم است تا والدین این عوامل را شناخته و به آن ها توجه ویژه ای داشته باشند.
این نکته را در نظر داشته باشید که شما به عنوان والدین ، اولین افرادی هستید که با فرزندتان در ارتباط می باشید و به احتمال زیاد او زمان زیادی از روز را با شما می گذراند. اگر نگران اعتماد به نفس فرزند خود هستید ، به دقت به مواردی که بیان خواهیم نمود ، توجه کنید.
خشونت و عصبانیت والدین
عواملی مانند طلاق ، مشکلات و مشاجرات خانوادگی ، مشغله های کاری ، کمبودهای مالی و … باعث بروز عصبانیت و ایجاد تنش و نگرانی در والدین می شود. اگر کودک شما همیشه با پرخاش و عصبانیت تان رو به رو شود ، تصور می کند که او را دوست ندارید و با انجام هر کاری چنین واکنشی از شما خواهد دید.
همین عامل کافی است تا او دچار کمبود اعتماد به نفس شود و سعی کند تا از انجام برخی امور و پذیرفتن مسئولیت ها ، دوری کند. در این صورت فرزندتان نمی تواند به راحتی در مورد مشکلاتش با شما صحبت کند و در نتیجه همیشه نگران خواهد بود ، در تصمیم گیری مشکل داشته و روحیه اش ضعیف خواهد شد.
سرزنش بیش از حد
این نکته را به یاد داشته باشید که فرزند شما در این سن باید با محیط اطراف خود آشنا شود و با انجام کارهای درست و غلط به تجربه هایی دست یابد. البته منظور ما کسب تجربه از طریق انجام کارهای خطرناک نیست اما به شما توصیه می کنیم که صبور باشید و او را بابت هر اشتباه کوچکی مورد سرزنش قرار ندهید.
مخالفت و نه شنیدن
اگر فرزند شما برای انجام هر بازی ، هم بازی شدن با سایر کودکان و … از شما نه بشنود و اجازه انجام کارهای معمولی را نداشته باشد ، به کمبود اعتماد به نفس دچار خواهد شد.
این را به خاطر بسپارید که مخالفت و سخت گیری شما ممکن است فرزندتان را به فردی خجالتی تبدیل کند که همیشه نسبت به دیگران احساس کمبود دارد. چرا که هیچ کاری را به اختیار خود انجام نداده و همیشه نیاز به تایید و تصدیق شما داشته است.
مقایسه های نا به جا
فرزندتان را با خودش مقایسه کنید نه با هیچ کس دیگر. او را نسبت به دیروز بسنیجید و هرگز سایر کودکان را ملاکی برای خوب بودن فرزندتان قرار ندهید. سعی کنید به او نگویید که "ببین خواهرت چه طور اتاقش را مرتب می کند" یا "برادرت تکالیفش را به موقع انجام می دهد"، "دوستت نمره بالاتری گرفته" و یا "در یک مسابقه که تو به عنوان شرکت کننده انتخاب نشدی، مقام اول را کسب کرده" و … این موارد به شدت بر روحیه فرزندتان تاثیر می گذارد و باعث می شود که او خود را فردی بی ارزش و شکست خورده ببیند.
از طرفی در روابط خود با دوستان ، خواهر و برادر و هر کسی که شما با او مقایسه کرده اید به مشکل برخواهد برد و دچار نوعی تنفر در مورد آن ها خواهد شد.
کتک زدن و تنبیه کودکان
این مورد یکی از اصلی ترین دلایل تضعیف روحیه و کاهش اعتماد به نفس کودکان است. کودکی که در مقابل دیگران و به خصوص خواهر و برادر و هم سن و سالان خود مورد خشونت و تنبیه قرار می گیرد ، به سختی می تواند خود را در بین این افراد بگنجاند و همیشه تصویری از این حادثه را در ذهن دارد و در برابر این افراد دچار ضعف و خجالت خواهد شد.

۱۰ راهکار موثر در بهبود اعتماد به نفس کودکان
برای بالا بردن اعتماد به نفس کودک خود از همین امروز اقدام کنید. کافی است تا راهکارهایی که به شما معرفی خواهیم نمود را به کار بگیرید و خود را برای حل مشکلات روحی و روانی فرزند خود آماده کنید. به یاد داشته باشید که مشکلات روحی تاثیرات بدتری نسبت به مشکلات جسمی بر سلامتی فرزندتان خواهد داشت پس به این مشکلات هم به همان میزان اهمیت بدهید. برای تقویت اعتماد به نفس کودکان خود می توانید با مشاوران متخصص مرکز مشاوره خانوادهرایکو از سراسر کشور به صورت تلفنی تماس بگیرید تا مشاوران ما شما را در این زمینه راهنمایی کنند
۱- به نحوه برقراری ارتباط او با دیگران دقت کنید
بسیاری از مشکلاتی که به کمبود اعتماد به نفس کودکان مرتبط می شوند ، به عدم توانایی کودک در شروع صحبت و برقراری ارتباط با دیگران بر می گردد. سلام و احوال پرسی را خیلی زود به او بیاموزید.
بگویید که در برابر هر سوال و احوال پرسی چه جوابی بدهد و چگونه از این طریق با دیگران ارتباط برقرار کند. در این صورت او برای شرکت در هیچ جمعی احساس خجالت و اضطراب نمی کند و نگران کم توجهی سایر افراد نمی شود.
۲- زمینه رشد او را فراهم کنید
کودک شما نیاز به انجام بازی ها ، ساخت کار دستی ، یادگیری و شرکت در دوره های آموزشی مناسب سن خود و … دارد تا بتواند استعدادهای خود را نشان بدهد. نه این که او را از سن ۴ سالگی به زور به کلاس موسیقی بفرستید. در ابتدا ببینید که به چه کاری علاقه بیشتری نشان می دهد.
اگر فرزند شما اطلاعات عمومی بالایی داشته باشد به راحتی و بدون هیچ زحمت و خودنمایی بی دلیلی ، می تواند خود را در یک جمع به اثبات برساند.
۳- استعدادهای فرزند خود را کشف و شکوفا کنید
اگر کودکتان علاقه زیادی به انجام یک کار مثبت دارد ، او را تشویق کنید تا هر بار آن کار را با دقت و کیفیت بالاتری انجام دهد. مطمئن باشید که با گذشت زمان می تواند آن کار را به شکل حرفه ای تری ارائه دهد و در آینده از این استعداد برای یافتن یک شغل مناسب و یا حداقل یک سرگرمی سالم و مفید در اوقات فراغت استفاده می کند.
۴- به او لقب نامناسب ندهید
فرزندتان را با نام خود و با القاب مناسب صدا بزنید. اگر کاری را به درستی انجام نداده به او لقب دست و پا چلفتی و … را ندهید. اگر شما چنین کاری را مخصوصا در مقابل دیگران انجام دهید ، تنها موجب تضعیف روحیه فرزند خود خواهید شد. در چنین وضعیتی فرزندتان به این باور می رسد که واقعا از پس انجام کارها بر نمی آید و به هیچ وجه نمی تواند رضایت شما را جلب کند.
۵- زمان بندی و نظم را به او آموزش دهید
شاید باور نکنید اما بسیاری از مشکلات روحی و تصورات غلط هر فرد نسبت به خودش ریشه در بی نظمی او دارد. از همان کودکی به فرزندتان نظم و ترتیب را بیاموزید.
به او یاد بدهید که همیشه وقت خود را به گونه ای تنظیم کند که دیر به مدرسه نرسد. تاکید کنید که زمان مناسبی را برای انجام تکالیفش در نظر بگیرد و آن ها رابه موقع و با توجه به اولویتشان به انجام برساند.
۶- فرزندتان را بیش از حد به خود وابسته نکنید
این که او یاد بگیرد که برای انجام کارهای مختلف یا بیرون رفتن از خانه و … از شما اجاره بگیرد اصلا بد نیست. اما سعی کنید تا در شرایط عادی و به دور از خطر او را به حال خود رها کنید. وابستگی بیش از حد به والدین باعث می شود تا فرزندان نتوانند تصمیمات درستی بگیرند و همیشه در حال شک و تردید و سردرگمی باشند.
۷- او را از جامعه و اتفاقات بد نترسانید
هیچ وقت فرزندتان را از حوادثی که ممکن است هیچ گاه اتفاق نیفتد نترسانید. تنها کافی است که موارد خطرناک را به او آموزش بدهید تا بداند که در مواقع ضروری باید چه کاری را انجام دهد.
ترس از حوادث تلخ و بی اعتمادی به دیگران برای رفتن او به مدرسه هم مشکل آفرین خواهد بود. به طوری که ممکن است از شما بخواهد که او را همراهی کنید.
۸- به فرزندتان دروغ نگویید
دروغ های واضح و راهنمایی اشتباهی که با تمسخر و خنده همراه اند ، به شدت بر روحیه و اعتماد به نفس فرزندتان تاثیر می گذارند. فرزند تان به راحتی متوجه می شود که شما در حال گمراه کردن او هستید و شاید تصور کند که به او اهمیت نمی دهید.
۹- فرزندتان را تشویق کنید
به کارهایی که برای اولین بار بدون کمک شما انجام داده ، توجه کنید. فرزند خود را به خاطر پیشرفت هایش تشویق کنید و دلیل پیشرفت را به او یاد آوری کنید. مثلا این که "چون این بار دقت بیشتری داشتی یا به طور کامل گوش دادی که باید چه کنی، توانستی این کار را به درستی انجام دهی".
۱۰- به زیبایی و آراستگی او اهمیت بدهید
قبل از بیرون رفتن از خانه لباس رسمی و مناسب برایش بپوشید. نگویید که چون او در حین بازی لباس های خود را کثیف می کند، پس فرقی نمی کند که چه بپوشد. به همان اندازه که به زیبایی و شیک پوش بودن خود اهیمت می دهید ، به ظاهر فرزندتان هم دقت کنید. این مورد به تقویت اعتماد به نفس فرزندتان کمک زیادی خواهد کرد.