تغذیه در یک سالگی، راهنمایی های لازم

با ورود کودک به سن یک سالگی، نیاز وی به مقدار انرژی، پروتئین و سایر مواد مغذی بیشتر شده و در نتیجه کودک برای تامین انرژی مورد نیاز و نیز رشد و سلامتی خود در کنار شیر مادر باید از مواد غذایی مفید دیگری نیز مصرف نماید، در ادامه این مطلب با تغذیه نوزاد یک ساله آشنا خواهید شد.
بهترین و مناسب ترین غذا برای کودک یک ساله، غذایی است که دارای همه مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و تکامل کودک باشد، انتخاب غذا باید تحت نظارت متخصص تغذیه، صورت گیرد و اغلب شامل تخم مرغ، حبوبات، سبزیجات برگ سبز، هویج، مرکبات و شیر می باشد، در ادامه تغذیه نوزاد یک ساله را معرفی خواهیم کرد.

راهنمای تغذیه نوزاد یک ساله
یک سالگی زمان تغییر برنامه غذایی کودک می باشد، زیرا وی به دلیل فعالیت های بدنی بیشتری که در این دوران دارد، به غذاهای مقوی تری نیاز خواهد داشت. بنابراین غذای وی نسبت به قبل از یک سالگی تفاوت داشته و نیز متنوع تر می باشد.
از انجا که کودکان از سن یک سالگی، دوران رشد را سپری خواهند کرد، طبیعتا با افزایش سن آنها، نیاز بیشتری به تامین مواد مغذی و انرژی مورد نیاز خود خواهند داشت، در نتیجه این انرژی از طریق مواد مغذی که در چهار گروه اصلی غذایی تامین می شود . این گروه های غذایی شامل گروه نان و غلات که انرژی و پروتئین مورد نیاز بدن را تامین می کند، گروه شیر و لبنیات که تامین کننده کلسیم، فسفر و پروتئین مورد نیاز بدن بوده و برای استحکام استخوان ها و دندان ها ضروری می باشد، گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ برای رشد مفید بوده، پروتئین و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن کودک را تامین خواهد کرد و در آخر گروه سبزی ها و میوه ها می تواند ویتامین ها و املاح مورد نیاز کودک را تامین کند.
کودک در سن یک سالگی به تدریج با غذای خانواده آشنا می شود، به طوری که بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی دیگر نیازی به تهیه غذای مخصوص و جداگانه برای آن نیست و همانطور که قبلا گفتیم رشد کودک در این دوران سریع می باشد و از آنجا که بدن وی در مقابل بسیاری از بیماری ها ضعیف بوده و دندان هایش نیز کامل نشده است، بنابراین در هنگام غذا دادن به او توجه داشته باشید که غذای کودک کم حجم، پر انرژی و زود هضم باشد و همچنین سعی کنید به دفعات زیاد و در حجم کم غذا را در اختیار کودک قرار دهید.

نکات مهم در تغذیه نوزاد ۱ ساله
- در برنامه غذایی کودک ۱ ساله علاوه بر شیر مادر باید به تعداد ۵ یا ۶ بار در طی شبانه روز به وی غذا داده شود.
- در پایان یک سالگی، مصرف سفیده تخم مرغ را که کاملا پخته شده و سفت می باشد ، از مقدار کم شروع کرده، به تدریج و با افزایش سن کودک بر مقدار آن افزوده شود تا زمانی که به یک سفیده کامل برسد تا جایی که می توان هر یک روز در میان یک تخم مرغ کامل پخته شده را در برنامه غذایی وی قرار داد.
- کودک یک ساله توانایی جویدن ندارد، بنابراین غلاتی مانند برنج را می توان به صورت کته و مخلوط شده با سبزی ها، حبوبات و گوشت نرم شده در اختیار وی قرار داد.
- در صورت ابتلای نوزادان به یبوست می توان در تهیه سوپ آنها از سبزی هایی مثل هویج، سیب زمینی، کدو، فلفل سبز، سبزی های برگی و … و نیز از برگه زردآلو، هلو و آلو به مقدار کم استفاده کنید.
- سعی کنید در غذا های کودک از مقدار نمک کمتری استفاده کنید.
- غذای کودک را به صورت کاملا پخته و تمیز تهیه کرده و بعد از خنک شدن در اختیار وی قرار دهید.
- برای مقوی تر شدن غذای نوزاد می توانید کمی کره یا روغن مایع به آن اضافه نمایید.
- حداقل ۵ وعده غذا در طول روز به کودک بدهید.
- از دادن غذا های شور و پر ادویه به کودک پرهیز کنید.
- از سرخ کردن غذا به مدت طولانی و با حرارت زیاد خودداری کنید.
- باقیمانده غذای کودک را در یخچال و یا فریزر نگهداری کنید.
تغذیه نوزاد یک ساله باید تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین نماید. از این رو در زیر ۱۰ ماده غذایی مهم که باید حتما در برنامه غذایی کودک یک ساله وجود داشته باشد را معرفی می کنیم.
عدس
حبوباتی مثل عدس، ماش، لوبیا و نخود سرشار از پروتئین می باشند. اگر کودک شما تمایلی به خوردن عدس ندارد، می توانید آن را به سبزیجات و برنج اضافه کنید و یا برای طعم دار کردن خوراک عدس از ادویه جات و گیاهان معطری مثل مرزنگوش و ریحان استفاده نمایید.
موز
موز یک ماده غذایی مفید برای تغذیه نوزاد یک ساله می باشد که سرشار از کربوهیدرات است و آن را می توان به صورت تکه های موز در اندازه بند انگشت خرد کرده و به عنوان میان وعده مناسب در اختیار کودک قرار داد.
آووکادو
میوه آووکادو سرشار از منابع پروتئین و چربی اشباع شده بوده و برای رشد مغزی کودک مفید می باشد، ضمن اینکه این میوه بسیار پر انرژی است و می تواند به عنوان یک غذای مناسب برای کودک یک ساله شما باشد.
کدو حلوایی
کدو حلوایی غنی از ویتامین C و B کمپلکس، بتاکاروتن، پتاسیم، فیبر و برخی اسید های چرب مانند امگا ۳ است، بنابراین می تواند به عنوان یک غذای عالی در برنامه غذایی کودک قرار گیرد.
سبزیجات برگ سبز
سبزیجات برگ سبز برای تغذیه نوزاد یک ساله بسیار مفید می باشد. از خواص کاهو، کلم، اسفناج، برگ چغندر و کلم پیچ نباید غافل شد، این نوع سبزی ها حاوی مقدار زیادی آهن و فولات هستند که برای رشد کودکان بسیار مؤثر می باشد.
هویج
هویج، سرشار از بتاکاروتن و مقدار زیادی ویتامین A است که برای رشد و بینایی کودک مفید می باشد. می توانید هویج را بخته و یا به صورت پوره آماده کرده و به کودک خود بدهید.
کلم بروکلی
یکی از خواص کلم بروکلی خاصیت ضد سرطانی آن است و حتی می تواند درد ناشی از دندان در آوردن نوزاد را تسکین دهد. از آنجا که در هنگام پختن کلم بروکلی، رنگ سبزی تغییر کرده و حتی مقدار قابل توجهی از میزان ویتامین C آن کاهش می یابد، بنابراین بخار پز کردن کلم بروکلی باید در مدت زمان کمی صورت گرفته، به گونه ای که فقط کمی نرم شود.
مرکبات
استفاده از مرکبات در تغذیه نوزاد یک ساله به دلیل دارا بودن ویتامین C و آنتی اکسیدان ها موجب تقویت ساختار کلاژن ها در استخوان ها، عضلات و سایر بافت های بدن شده و نیز زخم ها را خیلی سریع التیام می بخشد. ضمن اینکه پتاسیم موجود در مرکبات برای انقباض عضلات و نیز حفظ تعادل بدن مفید می باشد.
با توجه به اینکه میوه های خانواده مرکبات اسیدی هستند، بنابراین قرار دادن آن در رژیم غذایی نوزادان قبل از یک سال مناسب نبوده و حتی خطرناک می باشد. شما می توانید این میوه ها را در مقادیر کم و به صورت قطعات کوچک برش زده و به کودک یک ساله خود بدهید.
تخم مرغ
تخم مرغ یک ماده غذایی مهم برای تغذیه کودکان در حال رشد می باشد؛ زرده تخم مرغ حاوی روی و ویتامین ها است و سفیده آن منبع غنی از پروتئین می باشد. ممکن است برخی کودکان در دو سال اول زندگی به سفیده تخم مرغ واکنش های آلرژیک داشته باشند که در این صورت باید از دادن آن به کودک پرهیز کرد.
ماهی
ماهی یک منبع پروتئین بدون چربی می باشد که قرار دادن آن در تغذیه نوزاد یک ساله برای رشد و سلامتی کودک ضروری می باشد؛ ماهی هایی مانند ماهی خال خالی و ماهی آزاد به دلیل وجود ویتامین های محلول در چربی و چربی های ضروری مانند DHA برای رشد مغز و چشم کودک، همچنین تقویت سیستم ایمنی بدن مفید می باشند.
از آنجا که مصرف بسیاری از ماهی ها با واکنش های آلرژیک در کودکان همراه می باشد، بنابراین، قبل از قرار دادن ماهی در برنامه غذایی کودکتان حتما با یک متخصص اطفال مشورت نمایید و در صورت تایید پزشک مبنی بر بی خطر بودن خوردن ماهی، می توانید به صورت دو وعده در هفته به کودک خود ماهی بدهید، توجه داشته باشید که ماهی های مصرفی شما برای نوزاد، بدون جیوه بوده و یا دارای مقدار جیوه کمتری باشد.

رعایت برخی نکات در هنگام غذا دادن به کودک
- قبل از غذا دادن به کودک لازم است،حتما دست ها و صورت کودک را بشویید.
- آب و مایعات را با یک فنجان و یا لیوان تمیز به کودک بدهید.
- در هنگام غذا دادن به کودک صبور بوده و آرام آرام به وی غذا دهید.
- از دادن تنقلات مضر به کودک به خصوص قبل از غذا و بین وعده ها خودداری کنید.
- اگر کودک شما تمایلی به خوردن غذا ندارد، وی را مجبور به خوردن نکنید، بلکه با کمی تغییر در مزه غذا می توانید، طعم غذا را برای وی خوشایندتر کنید.
- به کودک اجازه دهید، خودش غذا بخورد، حتی اگر در هنگام غذا خوردن مقداری غذا ریخته شود و یا دست و لباس های خود را کثیف کند، شما می توانید در آن زمان، در کنار و مراقب کودک خود باشید.
- مقدار غذای کودک برای هر وعده می تواند با افزایش سن کودک بیشتر شود.
برنامه غذایی متعادل برای کودک باید شامل غذا هایی باشد که علاوه بر رفع گرسنگی کودک، تامین کننده مقدار کافی هر یک از عناصر غذایی و مواد مغذی با ارزش و مفید باشد و اگر کودک شما تمایلی به غذا خوردن ندارد، هیچگاه به وی اصرار نکنید، زیرا طبیعی است که گاهی کودک شما در این سن از خوردن امتناع کند، بنابراین با تهیه غذا های متنوع مناسب کودک خود می توانید به او این اجازه را دهید که طعم غذا های مختلف را تجربه کند و حتی غذای مورد علاقه اش را از بین غذا های موجود انتخاب نماید. در پایان ضمن سپاس از همراهیتان، امیدواریم این مطلب از کودک و والدین برای شما دوستان عزیز سودمند واقع شده باشد.