ویروس تبخال در کودکان، انواع و روش درمان

ویروس تبخال دو نوع دارد: تیپ یک که باعث ضایعات دهانی می‌شود و تیپ دو که باعث ضایعات تناسلی است. در کودکان ابتدا به تیپ یک می‌پردازیم:
وقتی کودکی برای بار اول با ویروس تبخال تماس پیدا می‌کند، تاول‌هایی در ناحیه لب‌ها و مخاط دهان پیدا می‌شود.
دور دهان نیز ضایعات تاولی ریز پیدا می‌شود. معمولا بین ۳ تا ۵ روز تب هست و درد و سوزش تاول‌ها تغذیه را در کودکی به شدت محدود می‌کند.
در معاینه، غدد لنفاوی گردن بزرگ و حساس هستند. در این شرایط حتی فرو دادن آب دهان مشکل است.
کودک تحریک‌پذیر و تب‌دار است و آب دهان به بیرون می‌ریزد.
انتقال ویروس با بوسیدن، استفاده از ظرف و استکان افراد آلوده و یا لباس و حوله مرطوب (در مورد تیپ 2) انجام می‌شود.
ضمنا ترشحات دهان فرد مبتلا از ۴۸ ساعت قبل از بروز تاول‌ها می‌توانند اطرافیان را آلوده کنند.

ویروس از بدن خارج نمی‌شود
وقتی بار اول کودک این عفونت را پیدا می‌کند، ویروس به شکل غیر فعال در بدن او باقی می‌ماند.
یعنی ما بهبود کامل و خروج کامل ویروس از بدن را هرگز نخواهیم داشت.
هرگاه کودک در شرایط خاصی قرار بگیرد، تماس طولانی با آفتاب شدید داشته باشد، مبتلا به بیماری تب‌دار شود و یا در هر شرایطی که ایمنی بدن کاهش یابد، مجددا ضایعات برمی‌گردد، البته در این حملات تکرار شونده هیچ‌گاه شدت ضایعات شبیه مورد اول نیست.
بسیار سبک‌تر و محدودتر است. در این موارد ثانوی تب و علائم عمومی نیز نداریم.
در این کودکان در زمان تماس با آفتاب حتما باید از ضد آفتاب و کلاه استفاده کنیم.
این تاول‌های ثانوی اغلب اطراف لب و دهان است و گاه نزدیک بینی و بین 7 تا 10 روز طول می‌کشد تا بهبودی کامل پیدا کند.
اگر در مرحله‌ای که بیمار احساس سوزش اطراف لب و دهان دارد و هنوز ضایعات دیده نمی‌شوند درمان آغاز شود، طول مدت بهبودی کوتاه‌تر است.
کودکانی که یکی از بستگان درجه یک آنها به این ویروس مبتلا هستند در ریسک ابتلا می‌باشند.

درمان تبخال
نوع درمان بستگی به شدت ضایعات، شرایط ایمنی کودک و سن او دارد.
ضایعات هرپس جوشگاه باقی نمی‌گذارد. هرچه درمان زودتر شروع شود، بهبودی سریع‌تراتفاق می‌افتد، چون بیماری باعث اختلال تغذیه در کودک است.
بهتر است درمان هر چه سریع‌تر آغاز شود. در موارد متوسط و شدید درمان ضد ویروسی در کنار درمان حمایتی انجام می‌شود.
در درمان حمایتی از دهان‌شویه‌های بی‌ضرری استفاده می‌گردد که باعث تسهیل تغذیه کودک می‌شود.
در واقع درد ضایعات را کم می‌کند تا کودک بتواند تغذیه کند.
ضمنا دادن مواد غذایی پر کالری و سرد مثل بستنی و کمپوت می‌تواند کمک کند که کودک گرسنه نماند و ضعیف نشود.
در موارد اندکی همزمان با گرفتاری دهانی کودک التهاب مغز یا انسفالیت نیز پیدا می‌کند.
این موارد بسیار جدی و به درمان فوری بیمارستانی نیازمند است.
در کودک با سن زیر ۴۵ روز نیز این بیماری بسیار جدی است و نیاز به بستری در ICU و اقدامات دقیق دارد، بنابراین رعایت بهداشت در این کودکان بسیار مهم است، البته گاه عفونت ثانویه با این ویروس در نوزادی اتفاق می‌افتد که در بیمارستان تحت درمان بوده است که این امر باعث پیچیدگی در شرایط درمانی است.

پیشگیری از تبخال
-اگر در بستگان درجه یک کسی مبتلا به این ویروس است،‌ باید بهداشت فردی به دقت لحاظ شود تا کودک از طریق تماس با ظرف آلوده مبتلا نشود.
آب دهان نیز کاملا آلوده‌کننده است، همین‌طور بوسه. ضمنا اگر در حال حاضر فردی در خانواده اطراف دهانش ضایعات تبخال دارد، نباید کودک این ضایعات را لمس کند.
-در ابتلای اولیه کودک باید حداقل یک هفته از مدرسه یا مهد کودک دور باشد تا جلوی انتقال به سایر کودکان گرفته شود.
-متاسفانه به دلیل تاثیر بهداشت فردی در پیشگیری، میزان گرفتاری در طبقات کم‌سوادتر 70 تا 80 درصد و در طبقات آگاه‌تر 40 تا 60 درصد است.

سایر موارد تبخال
-در موارد مربوط به تیپ دو،‌ آلودگی در ناحیه تناسلی رخ می‌دهد. در این موارد تاول و زخم‌های کوچک در ناحیه تناسلی رخ می‌دهد.
این ضایعات بدون درمان هم ظرف 2 تا 4 هفته بهبود می‌یابد. بیمار قبل از بروز ضایعات احساس سوزن‌سوزن شدن دارد.
در ناحیه تناسلی نیز بیماری به شکل دوره‌ای فراز و فرود دارد و حملات ثانوی خفیف‌تر هستند.
در موارد آزار جنسی کودکان گاه این ضایعات دیده می‌شود.
-گاه هرپس در انگشت اتفاق می‌افتد که بیشتر در بازیکنان راگبی و فوتبال است (herpetic whitlow).
-متاسفانه در کودکان درگیری چشمی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد که با درمان تخصصی بهبودی دارد.
-اگر ویروس از مادر به جنین منتقل شود،‌ نوع مادرزادی بیماری به وقوع می‌پیوندد که می‌تواند ضایعات بسیاری را پدید آورد.
روی پوست ضایعات شبیه محل بریدگی چاقو است. جنین ممکن است درگیری چشمی شدید به شکل کراتو‌کونژنکتیویت داشته باشد که علائم آن ورم ملتحمه و پلک و ضایعات خارش‌دار روی قرنیه است.