بلعیدن باتری در کودکان، خطری بسیار جدی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به بلعیدن باتری سکه‌ای به عنوان یکی از مشکلاتی که در بخش اورژانس کودکان زیاد مشاهده می‌شود، گفت: این باتری‌ها در ابزار خانگی مثل ساعت و اسبای بازی‌های کودکان وجود دارد و کودک می‌تواند به راحتی آن‌ها را از محل خود خارج کرده و ببلعد.
دکتر علی اکبر سیاری - فوق تخصص گوارش و کبد کودکان اظهار کرد: شایع‌ترین سنی که کودکان جسم خارجی را بلع می‌کنند معمولا در سنین زیر پنج سال است؛ زمانی که کودک راه می‌رود، شروع به جستجو می‌کند و تقریبا در بیشتر موارد از راه دهان و حس چشایی به دنبال شناسایی است.
وی ادامه داد: کودکان در سنین نوپایی تعداد زیادی از اجسام خارجی را قورت می‌دهند، این اجسام پس از ورود به معده دفع نشده و هیچ کسی هم خبر دار نمی‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اظهار داشت: اگر مطمئن هستید کودک باتری بلعیده، فورا به پزشک مراجعه کنید؛ چرا که این مورد بسیار خطرناک است و حتی می‌تواند باعث مرگ کودک شود، باتری ولتاژ الکتریکی و مواد شیمیایی دارد، ضمنا حرارت نیز ایجاد می‌کند؛ با این سه روش می‌تواند در عرض چند ساعت مری یا معده را سوراخ کند.
وی ادامه داد: باتری‌های سکه‌ای معمولا حدود نیم‌سانتی‌متر قطر دارند، ولی عوارض خطرناکی ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند باعث مرگ کودک شوند.
به گفته سیاری، اغلب کودکانی که با بلعیدن باتری به اورژانس آورده می‌شوند، در سنین نوپایی و یا حتی شیرخوارگی هستند، متاسفانه باتری‌های جدید حاوی مواد مسمومیت‌زا مانند جیوه، لیتیوم و هیدروکسیدپتاسیم هستند که اگر این مواد در تماس مستقیم با مری قرار گیرند، می‌توانند باعث آزاد شدن ماده سمی و سوختگی مخاط مری و مرگ کودک شوند.
این فوق تخصص گوارش و کبد کودکان ادامه داد: باتری که وارد معده شده باشد ممکن است تا ۴۸ ساعت علامتی مانند دل درد و استفراغ خونی نداشته باشد، ولی باید از معده خارج شود. همچنین اگر از معده عبور کرده و وارد روده شده باشد وضعیت کودک را مرتبا بررسی می‌کنیم و چنانچه بیشتر از سه روز باتری در روده باقی ماند باید از این ناحیه خارج شود؛ چرا که ممکن است به این ناحیه نیز آسیب بزند.
سیاری به والدین توصیه کرد: باتری‌های معیوب یا باتری‌های قابل شارژ را آزادانه در دسترس کودکان قرار ندهند و اگر باتری قابل استفاده نیست، حتما آن را دور بیندازند، تمام وسایل الکترونیکی که با باتری کار می‌کنند را به خوبی کنترل کنند و از بسته بودن درست محل قرارگیری باتری مطمئن شوند، از چسب‌های محکم برای بسته نگه داشتن در محل قرارگیری باتری استفاده کنند تا چنانچه دستگاه از دست کودک افتاد، در محل باتری به راحتی جدا نشود، همواره از وسایلی استفاده کنند که برای دسترسی به باتری باید از آچار یا پیچ‌گوشتی استفاده شود یا دارای قفل باشد و در حضور کودک از زبان یا دهان برای تست باتری استفاده نکنند.
وی تاکید کرد: در صورتی که مراقبین یا والدین کودک متوجه مفقود شدن باتری شدند تا یافتن آن دست از جستجو برندارند، باتری‌ها کوچک هستند و ممکن است علائمی در کودک ایجاد نکنند و گاهی هم علائم از همان ابتدا بروز می‌کند، مثلا راه هوایی توسط باتری بلعیده شده مسدود می‌شود و کودک احساس خفگی می‌کند. همچنین انسداد می‌تواند علائم خفیف‌تری مانند خس‌خس تنفسی، آبریزش غیرطبیعی از دهان، تهوع، مشکلات یا درد قفسه سینه، بلع با مشکل، کاهش اشتها، امتناع از خوردن، سرفه سخت، وقفه غیرطبیعی حین خوردن یا نوشیدن نیز ایجاد کند. بنابراین با دیدن این علائم، زود دست به کار شوید و با اورژانس تماس بگیرید. حتی اگر از بلعیدن باتری توسط کودک اطمینان دارید باز هم درنگ نکنید و منتظر علائم نمانید.
سیاری با بیان این مطلب که اگر کودک باتری را بلعید، سریع او را به اورژانس انتقال دهید، توصیه کرد: گاهی خانواده به اشتباه به کودک آب یا شیر می‌خورانند و یا کودک را مجبور به استفراغ کردن می‌کنند، دقت کنید در این مواقع تا رسیدن اورژانس اقدامی انجام ندهید.
سیاری در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به جامدات خطرناکی که بلعیدن آنها نیاز به مداخله فوری پزشکی دارند، گفت: چنانچه جسم خارجی برنده و یا تیز مثل تیغ، سوزن و سنجاق باز، میخ و استخوان بلع شود، اگر در مری و یا معده گیر کرده باشد نیاز به مداخله جدی دارد و باید خارج شود، چه علامت داشته باشد و چه نداشته باشد.
سیاری با بیان این که "سکه" یکی از شایع‌ترین اجسام خارجی بلع‌شده در کودکان زیر پنج سال است، اظهار داشت: از هر فردی که سکه بلعیده باشد باید رادیوگرافی اورژانس قفسه صدری به عمل آید، هرگاه سکه در "مری" گیر کرد چه علایمی مانند سرفه، تنگی نفس و یا خروج آب از دهان داشته باشد یا نداشته باشد، باید بلافاصله خارج شود.
وی ادامه داد: به‌ طور کلی اگر قطر سکه کمتر از سه سانتی متر در افراد بزرگسال و دوسانتی متر در کودکان باشد از دستگاه گوارش عبور خواهد کرد، در این موارد باید به مادر آموزش داده شود که مدفوع را از نظر دفع سکه کنترل کند.
این فوق تخصص گوارش و کبد کودکان هشدار داد: اگر چنانچه سکه و یا هر جسم خارجی دیگری بلعیده شد و فرد با عوارضی مانند تب، دل درد و استفراغ مواجه شد، در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه کند و اگر چنانچه سکه به مدت بیشتر از ۴ هفته در معده باقی ماند، باید با آندوسکوپی خارج شود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این موضوع که ممکن است استخوان مرغ و خصوصا ماهی‌هایی که تیغ‌های ریز دارند در گلو گیر کنند، گفت: اگر چنانچه استخوان بسیار کوچک باشد می‌توان منتظر ماند تا به آرامی از گلو پایین رفته و انسداد ایجاد شده، رفع شود؛ اما اگر استخوان بزرگ باشد و عوارضی نظیر سرفه و یا خروج غیر طبیعی آب از دهان خصوصا در کودکان را ایجاد کند، باید فورا خارج شود.
سیاری خاطرنشان کرد: اجسام دیگری هم هستند که ممکن است کودکان از آن استفاده کنند مثل خرده شیشه، فلزات، تکه‌های چوب، خلال دندان، سنجاق سر و یا حتی در مواردی دیده شده که کودکان قاشق خورده‌اند در این موارد حتما باید به پزشک مراجعه کرد و از اقدامات خودسرانه پرهیز کرد.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وی در ادامه به والدین هشدار داد که مراقب اشیایی که کودکان در دهان خود قرار می‌دهند باشند و گفت: آهنربا معمولا در آشپزخانه و اسباب بازی‌های کودکان وجود دارد، بلعیدن آهن ربا به دیواره‌های روده و معده کودکان آسیب جدی وارد می‌کند و این خطر زمانی که دو آهن ربا همزمان بلعیده شود، به دلیل ایجاد میدان مغناطیسی دو برابرمی‌شود.
این فوق تخصص گوارش و کبد کودکان یادآورشد: در بعضی موارد نیز ممکن است کودک سالم به طور ناگهانی دچار آبریزش از دهان، احساس خفگی، صدای خس خس، احساس گیر کردن چیزی در گلو، حلق یا قفسه صدری، تب، امتناع از خوردن، دل درد شدید و استفراغ شود. در این موارد نیز ممکن است جسم خارجی وارد راه هوایی کودک شده باشد و لازم است که به موقع به پزشک مراجعه و جسم خارجی در اولین فرصت خارج شود.