نحوه خوابیدن کودکان، چرا دهانشان باز می ماند؟

نفس کشیدن برای ما به قدری ساده و راحت است که معمولا فراموش می‌کنیم که در حال تنفس منظم و مرتب هستیم. شاید برای اغلب افراد تفاوتی بین تنفس از راه دهان و بینی وجود نداشته باشد، اما دهان گزینه خوبی برای تنفس ننیست. تنفس با دهان عواقب جبران ناپذیری برای کودکان و بزرگسالان دارد که نمی‌توان به راحتی از آن چشم پوشی کرد. بنابراین اگر کودک شما با دهان باز می‌خوابد، آن را جدی بگیرید و به فکر رفع مشکل باشید. اگر کودک شما در هنگام خواب با دهان باز نفس می‌کشد، با ما همراه باشید. در این مقاله قصد داریم به علل خوابیدن کودک با دهان باز، عوارض و روش‌های درمان آن بپردازیم.

علت خوابیدن کودک با دهان باز
وجود بیماری هایی مانند آسم ، آلرژی و سینوزیت از مهمترین علل خوابیدن کودک با دهان باز است. این بیماری‌ها به دلیل مسدود کردن مجرای تنفسی بینی، کودک را مجبور به تنفس از راه دهان می‌کنند. اختلالاتی مانند آپنه خواب و پولیپ بینی، و لوزه سوم موانعی را در راه تنفسی ایجاد می کنند. بسته شدن راه‌های بینی به علل خشکی مخاط موجود در بینی و سینوس‌های کودک، یکی از رایج‌ترین عوامل خوابیدن کودک با دهان باز است.

عوارض خوابیدن با دهان باز در کودکان
۱. تغییر در فرم صورت و جمجمه کودک
در صورتی که تنفس در خواب با دهان باز انجام شود، به تدریج فرم فک، دهان و صورت به گونه‌ای رشد می‌کند تا تنفس دهانی به راحتی انجام شود. این تغییر در فرم صورت و جمجمه را اصطلاحا صورت آدنوئیدی می‌نامند. عقب بودن فک و چانه یکی از نشانه‌های صورت آدنوئیدی می‌باشد.
۲. تاثیر بر سیستم ایمنی بدن
در هنگام تنفس از راه دهان، تمام آلودگی‌ها و ویروس‌های موجود در هوا بدون هیچ مانعی وارد بدن می‌شود و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.
۳. جذب اکسیژن کمتر
تنفس از راه بینی بینی آلودگی‌های هوا و ذرات معلق را فیلتر می‌کند. موهای داخل بینی آلودگی‌ها را جذب کنند. در نتیجه کمی در برابر عبور هوا مقاومت ایجاد می‌شود، همین امر سبب توقف بیشتر هوا در ریه شده و جذب اکسیژن را افزایش می‌دهد. در صورتی‌که تنفس از راه دهان این مزیت ها را ندارد و به کاهش جذب اکسیژن در بدن منجر می‌شود.
۴. تاثیر بر خلق و خو
کمبود اکسیژن در بدن باعث تنگ شدن خلق و افزایش بداخلاقی در کودک می‌گردد. در این مواقع، کودک بعد از بیدار شدن از خواب احساس کسلی و خستگی می‌کند و توانایی تمرکز ندارد.
۵. کاهش رشد ذهنی کودک
با کاهش جذب اکسیژن در بدن، رشد ذهنی کودک با کاهش قابل توجهی روبه‌رو می‌شود که به مشکلات یادگیری و عقب افتادگی درسی کودکان منجر می‌شود.
۶. پوسیدگی دندان
آسیبی که خوابیدن با دهان باز به دندان‌های کودک می‌زند به اندازه نوشیدن نوشابه گازدار قبل از خواب است. در هنگام شب، سطح اسید دهان به طور طبیعی افزایش می‌یابد، بزاق دهان این اسید را خنثی می‌کند. باز بودن دهان در هنگام خواب، بزاق مفید دهان را از بین می‌برد و دندان‌ها را در برابر افزایش سطح اسید دهان، بی دفاع می‌کند.

درمان خانگی خوابیدن با دهان باز در کودکان
گام اول در درمان خوابیدن با دهان باز این است که در ابتدا علت بروز آن مشخص شود، زیرا برای مثال روش های درمان سینوزیت با درمان پولیپ بینی متفاوت است. پس از آنکه علت این مشکل روشن شد، اگر نیاز به مداخله پزشکی نباشد می‌توان با روش‌های خانگی نیز آن را درمان کرد.
۱. دور کردن کودک از محیط حاوی هوای آلوده
استنشاق دود سیگار، ذرات معلق در هوا، گرده گل ها و بخار کلر موجود دراستخرها، باعث تشدید آلرژی، آسم و سینوزیت می‌گردد. دور کردن کودک از این محیط مانع از بسته شدن مجرای تنفسی می‌شود.
۲. بخور سرد
بخور سرد، موجب افزایش رطوبت و میزان اکسیژن در محیط می‌شود. افزایش رطوبت از بسته شدن مجرای بینی و تشدید سینوزیت جلوگیری می‌کند. روشن بودن دستگاه بخور سرد در محیط زندگی کودک به مدت چند ساعت در روز، باعث جذب اکسیژن بیشتر و مرطوب ماندن مخاط بینی و سینوس او می‌شود.
۳. سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین یکی از غذاهای مورد علاقه کودکان است. این گیاه به رنگ نارنجی، زرد و صورتی وجود دارد و سرشار از بتاکاروتن است. اضافه کردن این نوع سیب‌زمینی در برنامه غذایی کودک، باعث کاهش بروز حساسیت در کودکان می‌شود.
۴. مصرف سیر و پیاز
یکی از روش های درمان پولیپ بینی، مصرف سیر و پیاز به صورت خام است. این روش غدد مخاطی بینی را تقویت می‌کند و از بسته شدن مجرای تنفسی و سینوس ها جلوگیری می‌کند. استفاده از سیر و پیاز خرد شده در سالاد می‌تواند مصرف آن را برای کودک راحت‌تر کند.
نکته: در صورتی‌که فرزند شما از خوردن سیر و پیاز به صورت خام امتناع می‌کند، می‌توانید در هنگام پخت و پز غذا از آن استفاده کنید.
۵. مصرف مرکبات
آناناس، پرتقال، گریپ فروت، لیمو و مرکباتی مانند آن، حاوی ویتامین C هستند که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. این موضوع به پیشگیری از عود کردن سینوس ها و پولیپ بینی کمک می‌کند.
۶. نوشیدن آب به مقدار کافی
نوشیدن آب و مایعات به اندازه کافی، تاثیر زیادی در مرطوب ماندن مخاط بینی و سینوس‌ها دارد.

درمان پزشکی خوابیدن با دهان باز
اگر راهکارهای خانگی را برای درمان خوابیدن کودک با دهان باز در پیش گرفتید، اما پس از چند روز بهبود حاصل نشد، باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از مشکلات نظیر پولیت و لوزه سوم برای درمان ممکن است به مداخله پزشکی نیاز داشته باشند. توصیه اکید میشود که درمان های دارویی و پزشکی زیر نظر پزشک متخصص کودکان انجام شود.
نوع درمان پزشکی بستگی به علت مشکل دارد. برخی از درمان‌های پزشکی خوابیدن کودک با دهان باز عبارتند از:
اگر کودک شما مبتلا به آسم باشد، ممکن است نیاز به استنشاق اسپری‌های دارویی مانند Ventolin داشته باشد.
مصرف آنتی هیستامین و انجام ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) برای درمان حساسیت مفید میباشد.
در صورتی که مصرف دارو منجر به درمان لوزه سوم و پولیپ بینی نشود احتمالا پزشک عمل جراحی را تجویز میکند.

سخن آخر
تنفس منقطع و سخت یا از راه دهان مساله‌ای نیست که بتوانید به راحتی از کنار آن عبور کنید. به شما توصیه می‌کنیم که به سرعت علت آن را پیدا کنید و اقدامات درمانی را انجام دهید.