ترس از مدرسه در کودکان، بشناسید و درمانش کنید

ترس از مدرسه یکی از مشکلاتی است که بسیاری از کودکان دبستانی با آن مواجه می شوند. احساس اضطراب برای کودکان در اوایل رفتن به مدرسه تا حدی طبیعی است چرا که تجربه رفتن به مدرسه می تواند به منزله اولین جدایی از والدین و ورود به جامعه ای بزرگتر باشد. اما برخی کودکان اضطراب و ترس بیش از حدی را تجربه می کنند به طوری که سازگاری با این شرایط برایشان بسیار مشکل است. این کودکان مقاومت شدیدی برای رفتن به مدرسه داشته و وقتی مجبور به رفتن می شوند ممکن است آسیب و رنج زیادی را تحمل کنند. برای اینکه بتوانید ترس از مدرسه را در کودک خود بشناسید و ان را کنترل کنید، تا انتهای این مطلب با همراه باشید.

ترس از مدرسه چیست؟
کودکانی که دچار این مشکل هستند، دارای ترس افراطی، غیر منطقی و پایدار نسبت به مدرسه رفتن هستند و هنگام جدایی از والدین و رفتن به مدرسه به شدت در مقابل ترک خانه مقاومت می کنند. ترس مفرط از مدرسه معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی، کودکستان یا کلاس اول ظاهر می شود و در کلاس دوم به اوج می رسد، با این حال خودداری از مدرسه رفتن، می تواند در هر سنی رخ دهد. دختران و پسران تقریبا به یک میزان ترس از مدرسه را از خود نشان می دهند.

علائم ترس از مدرسه
بسیای از والدین به دلیل عدم آگاهی از علائم مدرسه هراسی در کودک خود، این مشکل را نادیده می گیرند. این رفتار می تواند منجر به افزایش علائم استرس در فرزندتان شود. در ادامه به مهم ترین علائم ترس از مدرسه اشاره کرده ایم.

علائم رفتاری ترس از مدرسه
_ امتناع و بهانه تراشی هنگام رفتن به مدرسه و مقاومت در برابر اصرار والدین. این کودکان معمولا تلاش می کنند والدین خود را قانع کنند تا اجازه دهند خانه بمانند.
_ چسبندگی به پدر و مادر و یا امتناع از جدا شدن از آنها، دروغ گویی، فرار و یا پنهان شدن برای اجتناب از رفتن به مدرسه. بسیاری از کودکان در این شرایط تظاهر به بیماری می کننند.
_ پریشانی، قشقرق و دچار شدن به ترس و اضطراب زیاد هنگام جدایی از والدین. این مسئله می تواند نشان دهنده وجود اختلال اضطراب جدایی در کودک باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال اضطراب جدایی کلیک کنید.
_ درخواست مکرر برای تماس به منزل در ساعات مدرسه
_ مشکل شدید بلند شدن از تخت خواب هنگام صبح
_ امتناع از درگیری در فعالیت های گروهی با همسالان در مدرسه

علائم جسمانی ترس از مدرسه
اختلالات جسمانی به صورت دل درد، سردرد، استفراغ، سرگیجه، خشکی دهان، تپش قلب، اسهال و ضعف ظاهر می‌شود. این علائم به نظر کاملا واقعی می رسند اما نتیجه سطح بالای اضطرابی است که کودک تجربه می کند. غالباً علائم مذکور در روزهای تعطیل از بین می‌رود. همچنین اگر پدر ومادر یا پزشک توصیه کنند که کودک چند روزی در منزل بماند، بلافاصله علائم بیماری از بین می رود، ولی در روز قبل از رفتن به مدرسه یا همان روز علائم جسمانی مجددا ظاهر می‌شوند.

علائم روانی ترس از مدرسه
کودکان مبتلا به ترس از مدرسه غالباً علاوه بر واکنش ترس، علائم و مشکلات روانی دیگری نیز از خود نشان می دهند. شایـع‌ترین این علائم عبارت‌اند از: اختلال در خواب، افزایش عصبانیت و پرخاشگری، جویدن ناخـن، شب ادراری، لـکنت زبان و ترس از تاریکی.

علل مدرسه هراسی
ترس از مدرسه (مدرسه هراسی) می‌تواند ریشه‌های محیطی، خانوادگی یا فردی داشته باشد. یکی از عوامل اصلی در پدیدایی این ترس اختلال اضطراب جدایی است. در حقیقت بسیاری از کودکان به این دلیل از مدرسه رفتن می ترسند که توانایی جدا شدن از والدین خود را ندارند.
برخی از کودکان نیز به خاطر این‌که نگران مسخره شدن یا زیر ذره‌بین بودن از سوی دیگران هستند، از مدرسه رفتن امتناع می کنند. این گروه کودکان عموما در مورد ارزیابی شدن و مورد قضاوت قرار گرفتن نگرانی شدید دارند. همچنین این احتمال هست که محیط مدرسه برای کودک ناخوشایند باشد. حل نشدن این ترس ها می تواند به تدریج اختلال فوبیای اجتماعی را شکل دهد.
معمولا کودکان مشکلات با همسالانشان را برای پدر و مادر بازگو نمی‌کنند چون این کار را نشانه‌ ضعف و ناتوانی خود می‌دانند. گاهی ترس کودکان از مدرسه ناشی از بدرفتاری های همسالان یا اولیای مدرسه با آن ها است. برخی از معلمان و کارکنان مدرسه با کودکان رفتار سخت‌گیرانه دارند یا به تنبیه کودکان می‌پردازند.

راهکارهای مقابله با مدرسه هراسی در کودکان
برای درمان و کاهش مدرسه هراسی در اینجا به برخی از راهکارها اشاره می کنیم:
_ اجتناب از تنبیه شدید یا قضاوت و برچسب زدن منفی به کودک به خاطر عملکرد منفی در مرسه
_ صحبت کردن در مورد ترس کودک از مدرسه، همدلی با احساس او و تلاش برای فهم دلایل اصلی ترس و اضطراب از طریق گفتگو
_ کمک گرفتن تخصصی از مشاوران روانشناس برای حل مسایل فردی و خانوادگی که باعث تشدید مشکل شده مثل وابستگی شدید والد-کودک و اضطراب جدایی
_ ارزیابی و شناسایی مشکلات احتمالی در مدرسه مثل بدرفتاری ، مشکلات ارتباط با همسالان، قلدری و تشویق کودک برای صحبت در مورد آن ها
_ تشویق و پاداش دادن برای رفتن به موقع به مدرسه و انجام فعالیت ها و تکالیف مربوط به مدرسه.
_ کمک به توانمند کردن کودک برای افزایش اعتماد به نفس، بهبود مهارت های ارتباطی، تشویق او و ایجاد فضاهایی برای ارتباط بیشتر با همسالان و تقویت و تشویق برای تعامل و فعالیت های گروهی
_ شناسایی یک معلم یا بزرگسال مورد اعتماد برای ارتباط نزدیک با کودک

کلام آخر
برای آنکه به فرزندتان کمک کنید تا بتواند استرس ها و ترس های خود را بهتر مدیریت کند، باید روش های تربیتی مناسبی را از ابتدا در پیش بگیرید و ارتباط مناسبی را با او برقرار کنید. در این شرایط فرزندتان می تواند راحت تر مشکلات خود را با شما در میان بگذارد و برای حل آن ها نیز از شما کمک بگیرد.