علت سرماخوردگی کودکان، کمک به تسکین آن

کودکان شیرخوار نیز ممکن است دچار سرماخوردگی شوند و از آنجا که تشخیص سرماخوردگی از آلرژی، آنفلوانزا یا بیماری‌های دیگر برای والدین سخت است، بنابراین با مشاهدۀ هر علامتی از بیماری در کودکتان حتماً لازم است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و خودسرانه در خانه شروع به تشخیص و درمان نکنید. در این مطلب می‌توانید با دلایل سرماخوردگی، علائم سرماخوردگی برای مراجعه به پزشک، کمک به تسکین سرماخوردگی در کودکان پس از مراجعه به پزشک، خطر داروهای بدون نسخه برای سرفه و سرماخوردگی کودکان و پیشگیری از سرماخوردگی‌های زیاد در کودکان آشنا شوید.

دلایل سرماخوردگی کودک
بیشتر کودکان سالانه بین شش تا ۱۰ بار سرما می‌خورند و در خانواده‌هایی که کودکشان به مهدکودک یا مدرسه می‌رود،‌ تعداد سرما خوردن‌ها می‌تواند به ۱۲ بار در سال هم برسد. یک دلیل مهم برای سرما خوردن کودکان این است که سیستم ایمنی بدن آنها هنوز تکامل نیافته است و همین موضوع آنها را بیشتر مستعد مریض شدن می‌کند. به علاوه،‌ بیش از ۲۰۰ ویروس مختلف می‌تواند باعث سرماخوردگی شود و کودک شما هر بار نسبت به یکی از آنها ایمنی پیدا می‌کند. همۀ سرماخوردگی‌های خودتان در طول عمرتان را بشمارید، فرزندتان احتمالاً مجبور است همۀ آنها و تعداد بیشتری را بگیرد تا در برابر همۀ آن ویروس‌ها ایمنی پیدا کند.
دلیل دیگر این است که وقتی کودک بزرگ‌تر می‌شود، تحرک بیشتری پیدا می‌کند و به همه چیز دست می‌زند و هر چیزی را می‌بیند به دهانش می‌برد،‌ پس به سادگی ممکن است یک ویروس سرماخوردگی ‌به دست‌ها و سپس بدنش منتقل شود.
همچنین کودک شما در طول ماه‌های سرد سال مثل پاییز و زمستان نیز ممکن است بیشتر بیمار شود، زیرا هوای سرد و وسایل گرمایشی خانه، غشای بینی را خشک می‌کند و آنجا را برای حضور ویروس سرماخوردگی راحت‌تر خواهد کرد. همچنین در فصل‌های سرد،‌ کودکان مدت بیشتری را در فضای داخل خانه می‌گذراند و ویروس‌ها در فضاهای بسته راحت‌تر می‌توانند از شخصی به شخص دیگری منتقل شوند‌.

علائم سرماخوردگی کودک
فرزندتان در هر سنی که باشد، باید با مشاهدۀ اولین نشانۀ بیماری با پزشک کودک تماس بگیرید. برخی علائم بیماری سرماخوردگی یا موراد شدیدتر این ویروس برای تماس با پزشک شامل موارد زیر است:
- تب با هر درجه‌ای
- سرفه، به خصوص سرفۀ رو به وخامت
- تنفس سریع؛ بیش از ۶۰ تنفس در یک دقیقه
- خس‌خس یا‌ تنفس منقطع
- کشیدن یا مالیدن گوش‌ها
- گریه کردن در طول شیر خوردن یا هنگام مکیدن سینه
- گریۀ بی‌دلیل، به ویژه وقت گذاشتنش در رختخواب
- آبریزش یا ترشح چشم
- بهانه‌گیری شدید، خواب‌آلودگی غیرمعمول یا تغییر قابل‌ توجه در عادات خواب یا تغذیه
همچنین اگر کودکتان پس از پنج تا هفت روز از شروع بیماری به جای بهبود ‌شروع به بدتر شدن کرد، لازم است دوباره با پزشکش تماس بگیرید.

کمک به تسکین سرماخوردگی کودک
هیچ دارویی نمی‌تواند باعث شود که یک ویروس سریع‌تر از بدن خارج شود،‌ اما شما می‌توانید حال عمومی کودک را کمی بهتر کنید و با اطمینان از اینکه کودک خواب کافی دارد و مایعات زیادی می‌نوشد از بدتر شدن عفونت جلوگیری کنید. برای کودکان زیر چهار ماه،‌ منظور از مایعات، شیر مادر یا شیر خشک است. از چهار ماهگی،‌ فرزندتان می‌تواند کمی آب بخورد و از شش ماهگی هم خوردن آب‌‌میوه را شروع کند. از آنجا که بیشتر کودکان نمی‌توانند تا حدود چهار سالگی فین کردن را یاد بگیرند. اما برای کاهش گرفتگی بینی کودک راه‌هایی وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
از قطرۀ سالین و مکش استفاده کنید
سر کودکتان را عقب بدهید و چند قطره سالین را که می‌توانید بدون نسخه هم از داروخانه تهیه کنید، در سوارخ‌های بینی‌اش بریزید تا مخاط شل شود. چند دقیقه بعد،‌ مایع و مخاط را با یک پوآر بینی خارج کنید. اگر شیر خوردن با بینی گرفته برای کودکتان مشکل است،‌ مکش بینی را ۱۵ دقیقه قبل از وعدۀ شیر خوردنش انجام دهید تا او بتواند همزمان نفس بکشد و شیر بخورد.
بیرون سوراخ‌های بینی را چرب کنید
به بیرون سوراخ‌های بینی کودک وازلین بزنید تا سوزش و خشکی آن کاهش یابد. از اسپری‌های بینی برای کودک استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک اجازۀ این کار را داده باشد. این اسپری‌ها ممکن است موقتاً مؤثر باشد اما می‌تواند با ادامۀ استفاده،‌ گرفتگی بینی را بدتر کند.
هوا را مرطوب کنید
از یک دستگاه رطوبت‌ساز یا بخور سرد برای مرطوب کردن هوای اتاق کودکتان استفاده کنید یا کودک را با خودتان به حمام ببرید،‌ آب داغ را باز کنید،‌ در را ببندید‌ و برای حدود ۱۵ دقیقه در اتاق بخار کردۀ حمام بنشینید. حمام کردن با آب گرم نیز می‌تواند همین تأثیر را داشته باشد.
کارهایی نیز وجود دارد که هنگام سرماخوردگی کودک نباید انجام دهید، مثلاً کارشناسان خوابیدن طولانی‌مدت کودک در صندلی ماشین، صندلی فنری، تاب یا حتی آغوشی را هنگام سرماخوردگی توصیه نمی‌کنند، زیرا این وسایل ممکن است لایه‌ها و رویه‌هایی داشته ‌باشد که هنگام حرکت ماشین بیفتد و خطر خفگی ایجاد کند. همچنین از بالش‌های مختلف برای بالا بردن سر کودک استفاده نکنید، زیرا می‌تواند باعث خفگی شود.

خطرات داروها برای درمان سرماخوردگی کودک
داروهای بدون نسخه برای سرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر شش سال اثربخش نیست و گاهی می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. می‌توانید در این مورد با پزشک فرزندتان هم صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که داروهای سرفه و سرماخوردگی،‌ دورۀ بیماری فرزندتان را کوتاه‌تر نمی‌کند و از عوارض بعدی مثل عفونت گوش یا عفونت سینوس نیز جلوگیری نخواهند کرد. اگر کودکتان تب دارد،‌ می‌توانید از پزشک برای دادن دارو به او سوال کنید، اما هرگز و به توصیۀ اطرافیان، به کودک هیچ دارویی ندهید.
اضافه کردن چند قطره روغن نعناع، اکالیپتوس یا کاج به یک دستگاه بخور یا وان حمام می‌تواند احتقان بینی کودک را کمتر کند. می‌توانید این روغن‌ها را از فروشگاه‌ها و عطاری‌ها تهیه کنید. اگر فرزندتان حداقل شش ماهه است، چای رقیق و ولرم بابونه هم می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. اما هیچ‌وقت خودسرانه از گیاهان دارویی برای کودکتان استفاده نکنید. قدرت اثرگذاری این داروها می‌تواند بسیار متغیر باشد که گاهی منجر به واکنش‌های بدی در بزرگسالان از جمله فشار خون بالا،‌ ضربان قلب نامنظم،‌ تشنج،‌ حملۀ قلبی و سکته ارتباط داده‌ شده است. بنابراین همیشه قبل از دادن هر نوع دارویی به کودک،‌ چه سنتی و چه غیرسنتی، در مورد آن با پزشک کودکتان مشورت کنید.

پیشگیری از سرما خوردن کودک
شما نمی‌توانید از تمام سرماخوردگی‌های کودک جلوگیری کنید، اما کارهایی هست که می‌توانید برای کاهش قرارگیری کودک در معرض سرماخوردگی و افزایش قدرت دفاعی بدن او انجام دهید. برخی از این کارها شامل موارد زیر است:
به شستن دست‌ها اهمیت بدهید
مطمئن شوید که اعضای خانواده و دوستان شما دست‌هایشان را قبل از بغل کردن کودک می‌شویند. این کار، به ویژه در مورد نوزادان که بیشتر از کودکان یک یا دو ماهه مستعد بیماری هستند، ‌اهمیت دارد. همچنین‌ کودکانی که به مهدکودک می‌روند، بیشتر از آنها که در خانه می‌مانند ‌سرما می‌خورند،‌ به این دلیل ساده که آنها از طریق تماس با بچه‌های دیگر،‌ در معرض میکروب‌های بیشتری قرار می‌گیرند و یادتان باشد که خودتان هم دست‌هایتان را، به ویژه قبل و بعد از عوض کردن پوشک‌، قبل از آماده کردن غذا و بعد از دستشویی رفتن تمیز بشویید و ضدعفونی کنید.‌
از قرار گرفتن در کنار افراد بیمار خودداری کنید
کودکتان را از بچه‌ها یا بزرگسالان بیمار، دور نگه دارید. می‌توانید از آنها بخواهید تا زمانی که ناقل بیماری هستند یعنی بیماری در بدن آنها هنوز امکان سرایت به دیگران دارد، آمدن به خانۀ شما را به تعویق بیندازند. نگران نباشید، اگر افراد عاقلی باشند، این موضوع را درک خواهند کرد.
سطح آب بدن کودک را بالا نگه دارید
برای کودکان زیر چهار ماه،‌ مطمئن شوید که با‌ دادن وعده‌های معمول هر روز شیر مادر یا شیر خشک، بدن آنها دچار کم‌آبی نشود. بعد از این سن نیز‌ می‌توانید به کودکتان کمی آب بدهید و از شش ماهگی دادن آب‌میوه هم با تأیید پزشک مجاز است. اگر ب بدن کودکتان آب بدن کودکتان کافی باشد، روزانه حداقل پنج تا شش پوشک را خیس خواهد کرد.
از دود سیگار یا قلیان دیگران دوری کنید
دود سیگار می‌تواند کودکتان را در معرض خطر بالاتری برای عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی قرار دهد، پس از سیگاری‌ها دور بمانید و فرزندتان را از جایی که کسی در آن سیگار کشیده است نیز دور نگه دارید.
تا زمانی که می‌توانید به شیردهی ادامه دهید
کارشناسان توصیه می‌کنند‌ دوران شیردهی برای یک سال ادامه داده شود، تا کودک از مزایای شیر مادر برای سلامتش بهره‌مند شود. اگرچه شیردهی یک محافظت کامل در برابر عفونت نیست، اما پژوهش‌ها نشان داده‌ است کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر از کودکانی که شیر خشک می‌خورند دچار بیماری می‌شوند، زیرا پادتن‌هایی که در شیر مادر وجود دارد، از کودکان در مقابل تعداد زیادی از میکروب‌ها محافظت می‌کند.