تربیت کودک سالم، فوت و فن‌های خودش را دارد

مهشید رابطیان فوق تخصص روانشناسی کودک و نوجوان درباره تعریف کودک از نظر کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد اظهار کرد: باز نظر این سازمان به افراد زیر ۱۸ سال، کودک گفته می‌شود. البته از نظر متون علمی افرادی که بین سنین صفر تا ۱۲ سالگی قرار دارند، کودک هستند و اشخاصی که در رده سنی ۱۳ تا ۱۹ سالگی هستند، نوجوان تلقی می‌شوند.

ویژگی‌های کودکی سالم و سازگار با جامعه
او بیان کرد: کودک سالم، کودکی است که مراحل رشد و نمو خود را به خوبی سپری می‌کند، کودک سالم به رفتار‌های والدینش واکنش نشان می‌دهد، به اشیای محیط پیرامون خود نگاه می‌کند و صدا‌ها را می‌شنود، به تدریج از ۲ تا ۳ ماهگی با اطرافیان خود به ویژه مادرش ارتباط چشمی برقرار می‌کند و از ۲ تا ۳ ماهگی یاد می‌گیرد که با لبخند زدن و گریه کردن، رفتار بزرگسالان را کنترل کند.
رابطیان افزود: کودک از ۲ تا ۳ ماهگی به تدریج از طریق آواسازی با اطرافیان خود ارتباط برقرار می‌کند و در سن ۷ تا ۸ ماهگی می‌تواند بنشیند، سپس توانایی ایستادن را پیدا می‌کند و در حدود یک سالگی، نخستین گام‌هایش را بر می‌دارد و در ۲ سالگی به راحتی می‌تواند بدود.
این فوق تخصص روانشناسی کودک و نوجوان تأکید کرد: کودک از سن ۳ تا ۴ ماهگی می‌تواند اشیاء مختلف را در دستان خود بگیرد و در ۱۸ ماهگی می‌تواند با قاشق و چنگال غذا را درون دهانش بگذارد، کودک از دو سالگی صداسازی را یاد می‌گیرد، کلمات را ادا می‌کند و جملات دو کلمه‌ای را بیان می‌کند و در ۴ سالگی می‌تواند به راحتی از ضمایر استفاده کند، کودک از پایان سه سالگی طوری صحبت می‌کند که صحبت‌هایش برای اعضای خانواده قابل فهم است و در ۴ سالگی سایر افراد هم متوجه منظور او می‌شوند.
او تصریح کرد: کودک از حدود سه سالگی به تدریج با هم سالان خود ارتباط برقرار می‌کند، همدلی کردن را یاد می‌گیرد، وسایل خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارد و بازی‌های گروهی را آغاز می‌کند، بهتر است کودکان از سن سه سالگی بتوانند وارد محیط‌های اجتماعی کوچک مانند مهد کودک یا زمین‌های بازی شوند و در این محیط‌ها قانونمند بودن را یاد می‌گیرند و قوانین را اجرا می‌کنند.
والدین و اطرافیان کودک، در مقابل رفتار‌های درست او به کودک پاداش می‌دهند و کودک به تدریج رشد می‌کند، وارد مدرسه می‌شود و توانایی خواندن و نوشتن را کسب می‌کند.

تربیت کودک از چه زمانی باید پایه‌ریزی شود؟
رابطیان گفت: والدین باید قبل از اقدام به بارداری در فرزنددار شدن اصول تربیتی کودک را فرا بگیرند، امروزه در بسیاری از مراکز دانشگاهی یا درمانی کارگاه‌های فرزند پروری وجود دارد که والدین می‌توانند در این کارگاه‌ها شرکت کنند تا علم تربیت فرزند را فرا بگیرند.
فوق تخصص روانشناسی کودک و نوجوان اظهار کرد: برای اینکه در آینده بتوانیم فرزندان سالم را تحویل جامعه بدهیم باید محیطی امن را برای رشد آن‌ها فراهم کنیم، بنابراین اگر خود والدین مبتلا به اختلالات روانی هستند، توانایی کنترل خشم خود را ندارند یا نسبت به مواد مخدر و روان گردان‌ها اعتیاد دارند، بهتر است قبل از بارداری و فرزنددار شدن این مشکلات خود را برطرف کنند تا کودک بتواند وارد محیطی امن شود.
والدین همچنین باید محیطی سازنده برای فرزندان خود ایجاد کنند، یادگیری کودکان در ۲ تا ۳ ماه اول به شکل غریزی است، ولی پس از این سنین در محیط خانه، کودکان به تدریج مهارت‌های مختلف را یاد می‌گیرند.
او بیان کرد: خانواده‌ها از نظر تربیتی باید انضباطی قاطعانه داشته باشند، برخی والدین تصور می‌کنند که قاطع بودن معادل با پرخاشگر بودن است، در حالی که این باوری اشتباه است، قاطع بودن به این معنی است که فرد در رفتار خود ثبات داشته باشد، به این صورت که اگر کودک کار درستی کرد به سرعت او را تشویق کنند و در صورتی که کار اشتباهی انجام داد او را با پیامد‌های رفتار نابه هنجار آشنا کنند و رفتار صحیح را به او یاد بدهند.
رابطیان افزود: والدین باید از فرزندان خود انتظارات واقع‌بینانه داشته باشند، همچنین گاهی دیده می‌شود که برخی والدین همه زمان خود را صرف رسیدگی به امور فرزندان خود می‌کنند و برای خودشان کوچکترین زمانی را نمی‌گذارند این موجب می‌شود که به مرور خودشان را فراموش کنند و به والدین عصبی یا پرخاشگر تبدیل شوند، بنابراین کودک نمی‌تواند در چنین محیطی تربیتی صحیح داشته باشد.
او یادآوری کرد: پدر و مادر باید هر دو در تربیت فرزند با یکدیگر توافق نظر داشته باشند و در این زمینه همسو عمل کنند.