اضطراب خواب کودکان، ده راهکار

آیا کودک شما نیز مبتلا به اضطراب خواب است؟ بیست الی سی درصد کودکان محصل اختلال خواب دارند. این کودکان اغلب در مرحله قبل خواب و داشتن خوابی پیوسته و راحت در تمام شب مشکل دارند. اضطراب یکی از عوامل مهم ایجاد اختلال خواب در کودکان است که باعث بی‌خوابی والدین نیز می‌شود و در درازمدت همه خانواده را دچار آسیب‌های جدی مانند خشم و تندخویی می‌کند. در ادامه، ۱۰ روش درمان اضطراب خواب کودکان را بررسی می‌کنیم و روش‌هایی را در کنار هم می‌آموزیم که به اضطراب کودکان پایان می‌دهد و به همه اعضای خانواده کمک می‌کند تا خواب بهتری داشته باشند.
یکی از دلایل اصلی اضطراب خواب کودکان ترس از عدم توانایی در خوابیدن است. این ترس در مواردی زمینه ساز اضطراب قبل خواب کودک نیز می‌شود. اضطراب قبل از خواب به این معنی است که کودک حتی پیش از خوابیدن، نگران ساعت‌هایی است که باید بخوابد. یا اینکه نیمه‌شب از خواب بیدار می‌شود و به دلیل نگرانی از اینکه ممکن است دیگر نتواند بخوابد، خوابش نمی‌برد.
با وجود اینکه اضطراب موقع خواب غیرمنطقی به نظر می‌رسد، اما مشکلی است که واقعا وجود دارند و متاسفانه صرفاً با صحبت کردن هم نمی‌توانیم به کودکمان کمک کنیم تا بر اضطرابش غلبه کند. در عوض می‌توانیم چرخه این اضطراب مخرب را بشکنیم و به کودکمان کمک کنیم که یاد بگیرد راحت‌تر بخوابد.

10 راهکار برای کاهش اضطراب خواب کودکان
روش‌های زیر به درمان اضطراب خواب کودکان کمک می‌کنند. اما اگر مایل بودید شما نیز در بخش نظرات به ما بگویید که کدام روش برای کودک‌تان موثرتر بوده و با به اشتراک گذاشتن تجربیات‌تان به خانواده‌های دیگری که مشکلات مشابه دارند کمک کنید.
1- صحبت‌کردن قبل از خواب را فراموش نکنیم
یکی از روش های درمان اضطراب خواب کودکان این است که کنار تخت‌خواب کودک بنشینیم یا دراز بکشیم و در مورد مشکلاتی که ذهن‌شان را مشغول کرده صحبت کنیم. البته انجام این کار و کسب موفقیت در آن نیاز به محدودیت‌هایی دارد که باید از آن‌ها آگاه باشید. مثلاً وقتی بعد از گوش دادن به مسائل و حرف‌های فرزندمان به او می‌گوییم که وقت رفتن است، باید بلند شده و از اتاق او خارج شویم.
توجه داشته باشید که برای انجام صحیح این روش درمانی باید روی تصمیم خود به‌عنوان پدر یا مادر قاطع باشیم. بنابراین اگر کودکمان گفت «نرو» یا «پیش من بخواب» موافقت نمی‌کنیم. از ابتدا به او می‌گوییم که می‌خواهیم با در کنار او بودن کمک کنیم تا راحت‌تر بخوابد و قصد نداریم شب را در کنار او سپری کنیم.
در هنگام صحبت با کودک خود سعی کنیم بیشتر شنونده باشیم. گاهی اوقات همین روش به‌ظاهر ساده می‌تواند اضطراب خواب کودکان را برطرف کند. همچنین می‌توانیم هرچندوقت یک‌بار به او جملاتی را که نیاز دارد بشنود بگوییم و به قهرمان کودک خود بدل شویم.
2- به کودکمان اجازه دهیم ساعت خوابش را تنظیم کند
توجه داشته باشیم که ما به‌عنوان والدین وظیفه داریم کودک را به تخت‌خواب ببریم نه این‌که او را بخوابانیم. برای ایجاد نظم بیشتر در این کار باید با کوک کردن ساعت زنگ‌دار، زمان بیداری مشخصی را برای آن‌ها در نظر بگیریم. حتی اگر کودکمان نمی‌تواند بخوابد، به او اجازه دهیم تا در تخت‌خواب خود با نوری ملایم کتاب بخواند.
3- قبل از خواب اجازه استفاده از وسایل الکترونیک را به کودکان ندهیم
به منظور جلوگیری از اختلال خواب در کودکان حداقل یک‌ ساعت و ترجیحاً دو ساعت قبل از خواب، مانع استفاده کودکان از وسایل الکترونیک شویم. نور آبی منتشرشده از صفحه نمایشگر وسایل الکترونیکی مانع ترشح طبیعی ملاتونین در بدن شده و موجب اختلال خواب در کودکان می‌شود.
4- مصرف ملاتونین می‌تواند به درمان اضطراب خواب کودکان کمک کند
استفاده کوتاه‌‌مدت از مکمل ملاتونین می‌تواند در درمان اضطراب خواب کودکان مفید باشد. ملاتونین نوعی ماده طبیعی در بدن است که باعث ایجاد حس خواب‌آلودگی می‌شود. ترشح این ماده تنها به اینجا ختم نمی‌شود، بلکه با روش‌های ساده‌ای مانند تاریک نگه داشتن اتاق خواب نیز می‌توانیم بدن را فریب داده و به ترشح ملاتونین وادار کنیم.
نکته قابل توجه این است که مصرف ملاتونین روی کودکانی که نیمه‌شب از خواب بیدار می‌شوند تاثیر چندانی ندارد، اما می‌تواند به کودکان کمک کند تا راحت‌تر بخوابند. بنابراین اگر قصد خرید و استفاده از این مکمل را داریم بهتر است برای جلوگیری از خطرات و محدودیت‌های احتمالی آن حتماً با پزشک مشورت کنیم.
۵- به کودکان آموزش دهیم که نگرانی‌هایشان را از خود دور کنند
کشورهای مختلف آداب و رسوم مختلفی دارند و اغلب مردم تلاش می‌کنند تا به نحو احسن آن‌ها را در جهت رفع نیازها و مشکلات خود انجام دهند. در گواتمالا نیز رسمی وجود دارد که به کودکان آموزش می‌دهد نگرانی‌هایشان را به عروسک‌های رنگی کوچکی به نام عروسک نگرانی یا عروسک مشکلات بسپارند. با ساخت این عروسک‌ها کودکان می‌توانند نگرانی‌هایشان را به عروسک بگویند و هنگام خواب آن را زیر بالش خود قرار دهند. طبق این افسانه، عروسک‌ها سنگ صبور کودکان محسوب می‌شوند و با گوش دادن به مشکلات و مسائل کودک غم و اندوه را از وی دور می‌کنند و سرانجام با این کار کودک با آرامش می‌خوابد.
استفاده از این روش جالب خالی از لطف نیست. ما نیز می‌توانیم عروسکی را تهیه کنیم و با استفاده از این ایده خلاقانه از کودک بخواهیم تا نگرانی‌هایش را با عروسک‌های خود در میان بگذارد. این روش به درمان اضطراب خواب کودکان کمک می‌کند.
6- روال مشخص می‌تواند در درمان اضطراب خواب کودکان موثر باشد
اغلب ما در دوران نوزادی بچه‌ها روال مشخصی در زمان قبل از خواب کودک اجرا می‌کردیم، برنامه‌ای کامل برای انجام کارهایی مانند حمام کردن، قصه‌گویی و غیره. به منظور غلبه بر اضطراب خواب کودکان مدرسه‌ای نیز باید روال و برنامه شبانگاهی مشخصی را در نظر بگیریم. بهتر است روش ویژه‌ای را که برای کودک ما بهتر جواب می‌دهد بیابیم و به‌طور منظم انجامش دهیم. داشتن برنامه و روال مشخص پیش از خواب، از اضطراب قبل خواب کودکان می‌کاهد.
7- برای کاهش اضطراب خواب کودکان قصه‌خوانی را فراموش نکنیم
یکی از روش های درمان اضطراب خواب کودکان قصه‌خوانی است. قصه‌های پیش از خواب کمک می‌کنند ذهن کودک بر دنیای مثبت و خیالی متمرکز شده و نگرانی‌هایش را فراموش کند. تاثیر قصه خواندن با صدای بلند برای کودکان، بر تقویت یادگیری واژگان آن‌ها ثابت شده است و قبل از خواب کودکان بهترین زمان برای خواندن قصه برای آن‌هاست. پس کتابی که فرزندمان دوست دارد پیدا کنیم و زمان قبل از خواب را برایش به دقایقی لذت‌بخش تبدیل کنیم.
8- برای کم‌کردن اضطراب خواب کودکان از مصرف مواد محرک بپرهیزیم
از مصرف کافئین و نوشیدنی‌های انرژی‌زا بپرهیزیم و تاثیر محرک‌های پنهان در شکلات‌ و دود غیرمستقیم سیگار را نادیده نگیریم. اضطراب و بی‌خوابی از اثرات جانبی مصرف خودسرانه خیلی از داروهای بدون نسخه، داروهای سرماخوردگی و داروهای اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی است. اگر فکر می‌کنیم علت اضطراب موقع خواب کودکمان به خاطر مصرف داروی خاصی است، بهتر است پیش از قطع مصرف آن با پزشک مشورت کنیم.
9- کنترل مصرف مایعات روش موثر کاهش اضطراب خواب کودکان
یکی از مواردی که باعث ایجاد اختلال خواب در کودکان می‌شود، بیدار شدن در نیمه‌های شب برای رفتن به دستشویی است. این مشکل به نظر ساده می‌رسد، اما شاید تنها با یک یادآوری کوچک کودک قانع شود که بعد از شام مایعات ننوشد و قبل از خواب حتماً دستشویی برود. همین نکته به‌ظاهر ساده می‌تواند از اضطراب موقع خواب کودک بکاهد.
10- با پزشک اطفال تماس بگیرید
پزشک اطفال در صورت تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز مشکلات اضطراب و بی‌خوابی از قبیل وقفه تنفسی در خواب (آپنه)، آلرژی، خروپف، اثرات جانبی داروها و سایر موارد جلوگیری کند. همچنین پزشک می‌تواند داروهای جلوگیری از اضطراب تجویز کند و بدون نیاز به ارجاع فرد به روانپزشک، اضطراب‌های ساده را درمان کند. در صورت نیاز، ممکن است پزشک اطفال به منظور درمان اضطراب خواب کودکان او را به کلینیک خواب برای درمان و انجام آزمایش‌های دیگر ارجاع می‌دهد.

سخن آخر درباره روش‌های کاهش اضطراب خواب کودکان
گفتیم که اضطراب می‌تواند منجر به اختلال خواب در کودکان شود. این اضطراب ممکن است به‌خاطر ترس از خواب نرفتن، دیر بیدار شدن و یا حاصل اضطراب ناشی از تکالیف عقب‌افتاده باشد.
در این مقاله ده روش ساده و کاربردی برای درمان اضطراب خواب کودکان را به شما پیشنهاد دادیم؛ شما چه روش‌هایی را برای رفع این مشکل پیشنهاد می‌کنید؟ نظرتان در مورد ایده عروسک نگرانی چیست؟ ایده دیگر می‌تواند قرار دادن بطری نگرانی بالای سر کودک باشد. از کودک بخواهیم نگرانی‌هایش را یادداشت کند و در بطری بیاندازد. مثلاً بنویسد تکالیفم را باید انجام بدهم، و بعد وقتی بیدار شد محتویات بطری را بررسی کند و به کارهایش در طول روز رسیدگی کند. شما نیز می‌توانید ایده‌های خلاقانه‌تان را در بخش نظرات بگویید.