پای ضربدری در کودکان، علل تا عوارض و راه های درمان

پای ضربدری یا زانوی ضربدری یک بیماری شایع در کودکان است و تقریباً همیشه یک قسمت عادی از رشد کودک محسوب می‌شود. اکثر نوزادان به دلیل نحوه قرارگیری بدن آن‌ها در رحم مادر، با پاهای کمانی متولد می‌شوند و تا حدود سن ۲ یا ۳ سالگی در این حالت باقی می‌مانند. پس از آن، پاهای آن‌ها به سمت داخل می‌چرخند و حالت ضربدری به خود می‌گیرند و تا حدود ۷ الی ۸ سالگی در آن حالت می‌مانند. در آن زمان، پاها عموماً تراز طبیعی خود را به دست می‌آورند. در موارد نادر، پای ضربدری که بعداً (در حدود ۶ سالگی) ایجاد می‌شود، می‌تواند نشانه یک بیماری استخوانی باشد.
تقریباً هرگز نیازی به درمان پای ضربدری نیست زیرا پاها معمولاً خودبه‌خود می‌شوند. اگر فردی دچار زانوی ضربدری شدید یا یک طرفه است، گاهی اوقات برای درمان نیاز به بریس‌هایی دارند که پاها را صاف می‌کنند. جراحی برای اصلاح پای ضربدری معمولاً فقط زمانی انجام می‌شود که عارضه شدید باشد یا باعث درد و مشکل در راه رفتن شود.

چه چیزی باعث بروز پای ضربدری می‌شود؟
برای اکثر کودکان، زانوی ضربدری "فیزیولوژیک" یا بخشی از رشد طبیعی آن‌ها است. در بعضی موارد، پای ضربدری به دلیل آسیب‌دیدگی در نواحی رشد در زانو، مشکلات استخوانی یا عفونت قبلی استخوان یا مفاصل ایجاد می‌شود.

راستای فیزیولوژیکی طبیعی در کودکان
رشد طبیعی در کودکان از زمان تولد تا هفت سالگی شامل پیشرفت کمان پا، ضربدری شدن پاها، و در نهایت حالت طبیعی پا در بزرگسالان است. طبیعی است که کودکان از زمان تولد تا سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی، پاهای کمانی داشته باشند. حدودا در این زمان، راستای پا باید نسبتاً خنثی باشد. از ۲۴ ماهگی تا ۴ سالگی، پای ضربدری در کودکان طبیعی است. بین ۴ تا ۷ سالگی، راستای پا باید از حالت ضربدری به حالت خنثی پیش برود. تا سن ۷ سالگی، راستای پا باید مانند بزرگسالان باشد.

چه موقع با پزشک خود در مورد زانوی ضربدری تماس بگیرید
اگر پاهای کودکتان بعد از ۷ سالگی صاف نشده است، یا اینکه پای ضربدری در کودک هفت سال یا بالاتر ظاهر شده است، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر پای ضربدری در بزرگسالان بسیار شدید و برجسته باشد، به گونه‌ای که باعث درد یا ایجاد اختلال در حرکات فرد شود، باید به یک ارتوپد یا پزشک معالج مراجعه کنند.

تشخیص و درمان زانوی ضربدری
پزشک از شما درمورد سلامت، رشد و نمو فرزندتان سؤال خواهد کرد و پاهای او را معاینه می‌کند. اگر پای ضربدری کودک شما یک طرفه یا بسیار شدید باشد یا اگر فرزند شما بسیار کوچک است، ممکن است پزشک شما بخواهد از اشعه ایکس برای تشخیص مشکل استفاده کند.
به گفته متخصصین به طور کلی پای ضربدری طبیعی (فیزیولوژیک) بهبود می‌یابد. کفش‌های ویژه، گچ گرفتن یا استفاده از بریس به درمان آن کمکی نمی‌کند. زانوی ضربدری طبیعی خود به خود تا هفت سالگی برطرف یا خیلی بهتر می‌شود.
در مواردی که پای ضربدری ناشی از آسیب یا عفونت باشد، پزشک ممکن است جراحی را برای ترمیم مجدد پاها توصیه کند. بیمارانی که سن آن‌ها ۱۰ سال یا بیشتر است و دارای فعالیت‌های دردناک هستند، می‌توانند کاندیدای این عمل جراحی اصلاحی باشند.

درمان خانگی برای زانوی ضربدری
صبر کنید و تماشا کنید (کودکان)
زانوی ضربدری در بین کودکان شایع است و در بیشتر موارد پاها در نهایت صاف می‌شوند. در این موارد درمان پزشکی به ندرت نیاز می‌شود.
از ارتوتیک‌ها استفاده کنید (بزرگسالان)
برای بزرگسالان مبتلا به پای ضربدری شدید، استفاده از ارتوتیک‌های محافظ پا، ساخته شده از فوم، چرم، پلاستیک، فایبرگلاس، گرافیت یا ترکیبی که در کفش شما قرار می‌گیرد، می‌تواند با اصلاح عدم تعادل ساختاری، خطر افزایش صدمات ناشی از ورزش را کاهش دهد.

اثرات طولانی مدت پای ضربدری چیست؟
اگر فرزند شما کودکی خود را با مقدار کمی از زانوی ضربدری به پایان رسانده است، باز هم باید بتواند ورزش کند و زندگی خود را بدون درد ادامه دهد.

اگر کاری انجام ندهید چه می‌شود؟
در صورتی که کودک شما دچار زانوی ضربدری باشد، معمولا با بزرگ شدن او، پاهایش نیز صاف می‌شوند. اما اگر زانوی ضربدری شدید باشد یا در سن هفت سالگی هنوز از بین نرفته باشد، برای جلوگیری از مشکلات دائمی نیاز به مراقبت پزشکی است. پای ضربدری به ندرت منجر به مشکلات راه رفتن می‌شود، اما در صورت عدم درمان ممکن است باعث ابتلای فرد به آرتریت زودرس شود. این عارضه همچنین می‌تواند منجر به مشکلاتی در اعتماد به نفس کودکان شود.