کودکان تک فرزند، خوب هستند یا بد؟

در دنیای امروزی به دلیل وجود مشکلات فراوان در جامعه بسیاری از خانواده ها به تک فرزندی روی آورده اند، به همین دلیل موضوعی که مورد بحث قرار گرفته این مسئله درستی یا نادرستی تک فرزندی می باشد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
هر چه به زمان حال نزدیک تر می شویم متوجه می شویم که وجود فرزند در خانواده ها کاهش بسیار شدیدی پیدا کرده است به همین دلیل بیشتر کارشناسان معتقدند که مشکلات اقتصادی و ناتوانی در فراهم کردن امکانات رفاهی مناسب تک فرزندی را در بین خانواده ها رواج داده است؛ اما عده ای دیگر دلایل مختلفی را برای یک فرزندی می دانند، که در واقع این موضوع هم می تواند خوب باشد و هم بد، به نوعی همانند یک چاقو دو لبه می باشد که هم جنبه مثبت دارد و هم جنبه منفی.

تک فرزندی چه مزایا و چه معایبی دارد؟
همانگونه که گفتیم تک فرزندی می تواند هم جنبه های مثبتی در بر داشته باشد و هم جنبه های منفی، از جهتی می تواند مثبت باشد که در تک فرزندی پدر و مادر مجبور به تقسیم کردن مهر و محبت خود بین دیگر فرزندان نیستند، و از این لحاظ جنبه منفی در بردارد که کودک در اثر تنهایی نمی تواند به طرز صحیحی با دیگران ارتباط برقرار کند و مهارت های لازم اجتماعی را کسب نماید، چرا که کودک در معاشرت با دیگران است که تجربه بدست می آورد.
در خانواده تک فرزندی نقش مادر و نقش پدر به گونه ای می باشد که فقط یک فرصت برای ایفا کردن نقش خود را دارند، همچنین برای برخی والدین در تک فرزندی به دلیل کم بودن هزینه و ایجاد نشدن اختلاف با برادر و یا خواهر خود مشکلات روانی خاصی در آنها به وجود نمی آید در هر حال این مسئله دارای نقاط قوت و ضعف بسیاری می باشد. به همین دلیل به بررسی مزایا و معایب تک فرزندی می پردازیم:

مزایای یک فرزندی
ارتباط بسیار خوب با والدین و وابسته بودن به آنها.
فضای بیشتر در جهت پیشرفت در همه زمینه ها و بهترین بودن در کارها
توجه بسیار زیاد پدر و مادر به فرزند.
دارای اعتماد به نفس بیشتر.
مجبور نبودن کودک برای رقابت با خواهر و برادر.
کودک می تواند به صورت مستقل تری بار بیاید.
احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتر.
تک فرزندی خوبه یا بد

معایب یک فرزندی
تنها بزرگ شدن کودک.
نداشتن همدم برای بازی کردن و سپری کردن تنهایی هایش.
تحت فشار بودن توسط والدین و مجبور کردن او برای بهترین بودن.
حساسیت نشان دادن والدین برای مراقبت از کودک.
خسته شدن کودک از والدین.
داشتن توقعات بالا.

اخلاقیات کودکان تک فرزند
خصوصیات اخلاقی این کودکان هم می تواند مثبت و هم منفی باشد، بیشتر کودکان تنها تمام رفتار های خود را از بزرگتر ها یعنی والدینشان تقلید می کنند، این کودکان نسبت به دیگر کودکان زود تر پا به دنیای بزرگتر ها می گذارند و همین باعث می شود تا رفتار هایی بزرگانه داشته باشند، تک فرزند ها بیشتر با وجدان هستند، این کودکان معمولا با مقایسه دیگر کودکان از نظم و مراتبی بیشتری برخوردار هستند، این گونه کودکان بسیار پرتوقع تر و دارای اعتماد به نفس بیشتری هستند و همچنین تک فرزندان کمتر فشار های روحی را تجربه می کنند.

کسب مهارت های اجتماعی
در این زمینه اغلب والدین تک فرزندی نگرانی هایی دارند و آن هم این است که چگونه مهارت های اجتماعی لازم را کسب کنند و چگونه می توانند با نداشتن یک همبازی و هم سن و سال میزان هوش هیجانی کودکشان را افزایش دهند، زیرا در این نوع از خانواده ها کسی وجود ندارد که با کودک به دعوا بپردازد، و یا کسی نیست که خوراکی های خود را با او قسمت کند، و همچنین کسی وجود ندارد که بتواند برای جلب توجه والدین با او به رقابت بپردازد. تمامی این مهارت ها را معمولا با داشتن خواهر و برادر خود بدست می آورد حال آنکه خواهر و برادری در خانه وجود ندارد این مهارت ها را نمی تواند به خوبی فرا گیرد.
این موضوع باعث می شود تا کودک نتواند چنین مهارت های اجتماعی را بدست آورد، با توجه به تحقیقاتی که بر روی این زمینه صورت گرفته نشان داده است که کودکان تک فرزند در مقایسه با دیگران کودکانی که خواهر یا برادری دارند از مهارت های اجتماعی ضعیف تری برخوردار هستند.، اما طی تحقیقاتی دیگر نشان داده شد که زمانی که کودکان تک فرزند به مدرسه می روند می توانند به خوبی تمام این مهارت ها را توسط هم کلاسی هایشان بدست آورند، پس در واقع می توان چنین عنوان کرد که در اصل وجود خواهر و برادر در خانه فقط به سرعت یادگیری مهارت های اجتماعی کودک کمک می کند.

تلاش والدین جهت تسریع در یادگیری
اگر از آن دسته والدینی هستید که به فکر رشد مهارت های اجتماعی او می باشید می توانید تا قبل از سن مدرسه خودتان دست به کار شوید، در این زمینه داشتن آشنا و اقوامی که کودکی هم سن کودک شما دارد می تواند مفید باشد، از این رو سعی کنید با این خانواده بیشتر در ارتباط باشید تا کودک شما بتواند با دیگر بچه ها ارتباط برقرار کند، بعد از اقوام و آشنا مکان دیگری که کودک شما می تواند مهارت های لازم را بدست آورد مهد کودک ها می باشد شما در این زمینه باید هدایت گر کودک خود باشید، همچنین اگر کودک شما در ارتباط با دیگران به مشکل دچار شد سعی کنید از او حمایت هایی بی مورد نکنید و بگذارید تا بیاموزد خودش باید مشکلاتش را با دیگران حل کند.
در اینجا شما وظیفه دارید تا به او یاد دهید در هنگام به مشکل خوردن در ارتباط با دیگران سعی کند تا در مورد احساسات و خواسته هایش حرف بزند و همچنین از جملات موثری برای ارتباط برقرار کردن با دیگران استفاده کند.

زود بزرگ شدن کودک
اگر در یک خانه تنها یک کودک وجود داشته باعث می شود تا کودک در بین ۲ بزرگسال قرار بگیرد و این منجر می شود تا کودک زود بزرگ شود، این کودکان معمولا به دلیل مواجه شدن با مسائل و مشکلات بزرگ تر ها منجر می شود تا به سرعت به بلوغ فکری برسند، همچنین این موضوع باعث می شود که کودکان به مرور قدرت و مهارت های کلامی و رفتاری بالایی کسب کنند که این منجر در برقراری ارتباط با افراد بزرگ سال می شود، این گونه کودکان زمانی که به سن بزرگ سالی می رسد می توانند به سرعت وارد بازار کسب و کار شوند.
شاید این موضوع بسیار مهم می باشد اما والدین باید سعی کنند تا کودکان را زیاد وارد بحث های و مشکلات خود نکنند زیرا فرزندشان نباید از کودکی کردن محروم بمانند، چرا که هر کودکی باید با بازی کردن و فارغ بودن از مشکلات بزرگسالان به کودکی بپردازند، همچنین والدین باید با توجه به سن کودکشان برنامه داشته باشد و به هیچ عنوان کودک خود را از سن پایین درگیر مشکلات خود نکنید چرا که می تواند در آینده او تاثیرات منفی به جای بگذارد، زمانی که کودک بیش از حد وارد مسائل و مشکلات بزرگسالان می شود باعث می شود در کودک استرس و اضطراب به وجود بیاید، بدین ترتیب سعی کنید کودک خود را از این مشکلات و نگرانی ها دور کنید.

چگونه می توان به پرورش یک کودک تنها پرداخت؟
اگر شما می خواهید تا کودکان همانند دیگر کودکان خواهر و برادر را موفق باشند راه های مختلفی وجود دارد تا شما بتوانید به بهترین نحو به پرورش تک فرزند خود بپردازید، یک سری نکات و رفتار هایی وجود دارد که می تواند خلاء های کودکتان را پر نماید، شما در این راه نباید به او کمک کنید بلکه فقط باید از دور حواستان به او باشد. کودک باید بتواند خودش با دیگران رابطه برقرار کند و به هیچ عنوان نباید حس کند که شما پشت او هستید و می تواند به شما تکیه کند. در این زمینه شما به مسائل زیر توجه داشته باشید:

سعی کنید حس استقلال و مستقل بودن را در او تقویت کنید.
به پرورش هر چه بیشتر مهارت های اجتماعی او بپردازید.
برای کودکی و بزرگسالی مرز های را مشخص نمایید تا کودک محروم شود.
از کودکتان انتظار های بی جا نداشته باشید.
کودکتان را برای دست یابی به بالا ترین نقطه موفقیت تحت فشار قرار ندهید.

کلام آخر
همانطور که می دانید تک فرزندی می تواند ادامه نسل را به خطر بی اندازد، در واقع تک فرزندی را نمی توان اتفاق منفی دانست و همچنین نمی تواند مشکل خاصی را به وجود آورد، در واقع این نحوه تربیت کودک با اصول و روش های تربیتی والدین می باشد که می تواند نتایج منفی و مخربی و یا نتایج مثبت و سازنده ای را بر جای گذارد، والدینی که بتوانند از راه و روش های صحیح برای پرورش و تربیت فرزند خود استفاده کنند قطعا یک فرزند سالم و موفقی را به بار می آورند که تک فرزندی بودن بر روی آنها هیچ گونه تاثیر منفی نداشته است.