شیوع ویروس کرونا، نقش والدین مثبت اندیش

دو تن از اساتید روانشناسی شخصیت در یادداشتی به نقش والدین مثبت اندیش در مواجهه با کودکان در ایام شیوع بیماری کرونا پرداخته اند.

فرزانه امیری، کارشناس ارشد روانشاسی شخصیت و علیرضا ملازاده، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، نویسنده و روان درمانگر مسایل کودکان و نوجوانان در مقاله‌ای به موضوع شیوع کرونا و نقش والدین مثبت اندیش در تربیت فرزندان‌شان پرداخته اند که در زیر می‌خوانید.

کرونا ویروس برای همه ما ترسناک است. برای کودکان مبتلا به اختلالات مختلفی نظیر اضطراب و نارسایی توجه- بیش فعالی، تعطیلی مدرسه و تهدیدات سلامتی مربوط به ویروس کرونا ناراحت کننده است. افراد خانواده در خانه و در کنار هم ، باید به هم کمک کنند تا یک زندگی بی هراس و با اطمینان را در این شرایط تجربه کنند. در این مقاله چند نکته تخصصی برای صحبت با فرزندان در مورد کوید-۱۹(COVID-۱۹) که قرار است برای دراز مدت در گیر آن باشیم ، آورده ایم.

طی ماه های گذشته، یک موج سنگین خبری تحت عنوان کوید-۱۹ یا همان ویروس کرونا به راه افتاد. به موازات شنیدن خبرهای منفی مربوط به آن در شبکه های خبری، شبکه های مجازی و سخنرانی های پزشکی یکی بعد از دیگری با هم ترکیب شدند و اطلاعات بسیار جدید و بد هر ساعت با سرعت زیادی می‌آیند. همراه این خبر های بد، بسته شدن مدارس، حذف و توقف برنامه های عادی زندگی و افزایش استفاده از دستمال توالت و شوینده ها و بسیاری از سوالات بی‌پاسخ برای شهروندان به ارمغان آمده است و به خانواده ها حس نا امنی را انتقال داده است.

برای خانواده هایی که دارای کودکان استثنایی شامل کودکان آهسته گام، اختلالات اضطرابی، ADHD و غیره هستند، به دلیل شایع بودن انتقال اضطراب به کودک، ممکن است اثرات ویروس کرونا حادتر باشد. طبق مطالعه ای که در ژورنال روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، یک چهارم کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD نیز از یک اختلال اضطراب رنج می برند. این همبودی واقعیتی است که در این لحظه برای بسیاری از خانواده ها غیرقابل اجتناب است.

این که آیا مدارس سال اینده حضوری یا غیر حضوری شده است، به طور ناخواسته میزان بیشتری از وظیفه ی آموزش کودکان به عهده ی والدین افتاده است. والدین باید مشکلات و چالش ویروس کرونا را با توضیحی روشن و جدی برای کودک توضیح دهند، در عین حال این توضیح نباید باعث اضطراب و ناراحتی کودک شود. کودک شما ممکن است در مورد میزان مرگ و میر، خطرات مسافرتی و میزان مسری بودن بیماری از شما سوالاتی کند. شما موظف هستید، به میزان رفع نیاز او اطلاعاتی از این بیماری ارایه کنند. از سوی دیگر به گونه ای کودک خود را در جریان اخبار روزانه قرار دهید که برای او به جای حس اضطراب و نگرانی، اطمینان خاطر ایجاد کنید. شما باید این کار را در حالی انجام دهید که سلامت ذهنی و روانی خود و فرزندان را مدیریت کنید و در خانه کارهای آموزشی و بازی با کودک را انجام دهید.

ویروس کرونا یک شرایط فرزند پروری خاص ایجاد کرده است که نیاز به امکانات و آموزش های ویژه ای در این باره دارد. به همین دلیل باید از کارشناسان و متخصصان این امر شامل مسوولان آموزش و پرورش و معلمان و روان شناسان کودک، فراخوان جهانی داده تا در برنامه های خاص شرایط کرونا برای خانواده ها ی دارای کودکان مختلف به ارایه برنامه های خاص تربیتی ، عاطفی و آموزشی کودکان بپردازند. همچنین باید به والدین و دانش آموزان کمک کنند تا همگی به کمک یکدیگر بتوانیم این دوران را به بهترین شکل ممکن سپری کنیم.

در حالی که همه ما آماده می‌شویم و اقدامات احتیاطی مانند شستن دست ها را انجام می دهیم و احتیاط های لازم را به جا می آوریم، یک بخش مهم برای آماده سازی این است که نگذاریم اضطراب و نگرانی بر خانواده های ما غلبه کند.

1-بر واقعیت ها تمرکز کنید ، ترس را درک کنید

آنچه می تواند والدین را در مدیریت اضطراب یاری دهد ، درک مفهوم عدم تحمل و عدم ایمنی است.عدم تحمل به طور نامشخص می تواند نگرانی و اضطراب را به مانع بزرگ تبدیل کند. این بدان معناست که وقتی چیزی نامشخص است ، ما تمایل داریم که آن را خطرناک ، ناامن یا سخت ببینیم. ممکن است ما با ترس ، دوری گزینی از انسان ها و با تلاش های نادرست در قبال کرونا واکنش نشان دهیم.

در مواردی از این دست ، سؤال این نیست که چگونه بلاتکلیفی و عدم اطمینان را از بین ببریم. بلکه بهتر است یاد بگیرم چطور با شرایط کنار بیاییم و واکنش های افراطی از خود بروز ندهیم. آیا می‌توانیم یاد بگیریم که بلاتکلیفی که در رابطه با کرونا وجود دارد را کمی بیشتر تحمل کنیم ؟ آیا ما می‌توانیم تصور کنیم که در حالی که خطر کرونا وجود دارد، باز هم همه چیز می‌تواند خوب باشد و اطمینان داشته باشیم که ما قادر خواهیم بود هر چیزی را که پیش می‌آید کنترل کنیم؟

تا جایی که ممکن است بر روی واقعیات تمرکز کنید چون ما آن‌ها را در حال حاضر می‌دانیم. سعی نکنید آینده را پیش بینی کنید یا سناریوهای روز رستاخیز را با فرزندان خود به اشتراک بگذارید. پیش‌بینی‌ها مفید نیستند زیرا هیچ ‌کس نمی‌داند در آینده چه چیزی پیش روی ما است و تلاش برای حدس زدن ممکن است باعث ایجاد و شیوع اضطراب فراگیر شود. در عین حال , درک کنید که ما در زمانی‌ پر از نامعلومی زندگی می‌کنیم و این طبیعتا باعث ایجاد نگرانی می کند.

در پایان , مهم است که والدین آگاه باشند و به فرزندان خود بیاموزند که اضطراب و ترس ممکن است وجود داشته باشد ; این احساسات را با رحم و شفقت بپذیرند. همچنین یاد بگیرید که از واکنش‌های وحشتناک و نادرست تا حد امکان دوری گزینید. بیشتر از ترس بر روی امید تمرکز کنید.

2- اضطراب خود را بشناسید و مدیریت کنید

کودکان طبیعی به والدین نگاه می کنند تا متوجه شوند که آیا باید از چیزی بترسند یا از زندگی در هر شرایطی لذت ببرند. بچه ها در شناخت هیجان های والدین بسیار توانمند هستند، پس مهم است که ترس و اضطراب خود را مدیریت کنید تا ترس کودک خود را تقویت نکنید . این موضوع مخصوصا برای والدین کودکانی که دارای خلق و خویی مضطرب هستند یا نگرانی قابل‌ توجهی در مورد چیزی دارند، اهمیت بیشتری دارد.

البته این مدیریت کردن ساده تر از آنچه فکر می کنید انجام می شود ، به ویژه هنگامی که ترس واقع گرایانه ای مانند کرونا ویروس وجود دارد. من به والدین توصیه می کنم تا احساسات خود را کنترل کنند و اگر به تنش و یا استرس توجه کنند و چنانچه دچار تنش یا فشار روانی زیادی شدند، سعی در پایین آوردن و کنترل آن کنند. عضلات بدن خود را شل کنید. شانه های خود را قدر شل کنید و آنها را به سمت بال و پایین به آرامی چندین بار حرکت دهید. ماهیچه های صورت خود را شل کنید و سپس چند نفس عمیق به صورت دم و بازدم بکشید.

وقتی این کارها را انجام دادید، در حرکات و صدای شما استرس و تنش کمتری مشاهده خواهد شد. آنگاه به فرزندان خود بگویید بیش از حد نگران نباشند. این گونه با یکدیگر همسوتر خواهید شد.

3 - زمانی که اضطراب شدید دارید، سکوت اختیار کنید

ما اولین عامل ایجاد اضطراب کوىکان خود هستیم. آنها نشانه های اضطراب را از، لحن کلام و زبان، سرعت در کلام و تن صدای بلند ما، می فهمند اگر احساس می کنید اضطراب شما در حال افزایش است. یا متوجه می شوید که صدها دستمال کاغذی در کابینت انباشته کرده اید، هر چند دشوار است سعی کنید نفس عمیق بکشید و ضربان قلب خود را پایین بیاورید.

اگر در طی چند روز گذشته اضطراب تان بیشتر شده است، سعی کنید پیاده روی های مکرر در طبیعت داشته باشید و به صدای پرندگان گوش دهید. همچنین به حیوانات وپرندگان غذا ودانه بدهید.

4- شروع به پرسش کنید و پیگیر حقایق باشید

به آرامی از فرزند خود سؤال کنید، با کودک خود بلند صحبت نکنید یا بیش از حد سوال نپرسید. اجازه دهید آنها به شما بگویند که نگران هستند یا می ترسند یا سؤالاتی در مورد COVID-۱۹ دارند. اگر پرسشی در این مورد داشتند.، یک بحث آگاهانه با کودکان خود داشته باشید. "به وب سایت ها و منبع قابل اعتماد بروید و به آنها بگویید که دانشمندان در باره ویروس کرونا چه می گویند. به آنها کمک کنید تا درک کنند که متخصصانی که صحبت می کنند برای کمک به ما کار و تلاش می کنند و اجازه دهید آنها یاد بگیرند که چگونه می توانند این دانش را به روشی علمی و متفکّرانه جستجو کنند. سعی کنید آنها را از جستجو بیش از حد و بهاء دادن به پست های رسانه های اجتماعی، شایعات ایجاد شده در شبکه های اجتماعی منصرف کنید.

توجه: عامل تحریک و تجدید اضطراب بسیاری از افراد ، گسترش اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی و از طریق فیلم های غیر علمی وساختگی است. بهترین منبع اطلاعات ، سایت سازمان بهداشت جهانی و سایت های معتبر پزشگی و صفحات علمی مرتبط با Covid-۱۹ است. وزارت بهداشت منبع دیگری از اطلاعاتی است که می توانید به آنها اعتماد کنید.

5 - قرار گرفتن در معرض اخبار را محدود کنید

به یاد داشته باشید ، اخبار بد تحریک کننده است و بینندگان را به سمت خود سوق می دهد. این امر آمار بینندگان را بالا می برد ، که به نوبه خودنتیجه تبلیغاتی بیشتری را به همراه دارد. دیدن تصاویری از افرادی که در بخش های بیمارستانی ماسک می پوشند و شنیدن گزارش های خبری کرونا ویروس در تمام طول روز می تواند ناراحتی را در هر کسی افزایش دهد ، اما مخصوصاً در افرادی که از قبلاً مستعد اضطراب می باشند. کارشناسان می گویند این ایده خوبی است که زمان مشاهده اخبار را در مکان های مشترک خانوادگی خانه خود کاهش دهید. در صورت لزوم، گزارش های خبری را به طرز گسسته ای از تلفن همراه خود و دور از فرزندان خود بخوانید. به گوش های کوچک توجه داشته باشید زمانی که گزارش های خبریی را تماشا می کنید یا می شنوید، در این نزدیکی هستند.

6 - همه چیز را به اشتراک نگذارید

ممکن است کودکان در مورد میکروب ها و بیماری ها و در بعضی موارد حتی مرگ سوالاتی داشته باشند. سعی کنید مکالمه را در مورد بیماری به حداقل برسانید، مگر اینکه مستقیماً از شما سؤال کنند. بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که به آنها اطمینان دهید که گروه های بزرگسالان متخصص مسئول برای حفظ امنیت و سالم نگه داشتن همه تلاش می کنند. همچنین می توانید خاطرنشان کنید که دلیل تعطیلی بسیاری از تجمعات این است که کارشناسان می گویند که خانه امن ترین و سالم ترین مکان برای شماست. شنیدن این جمله "در خانه بمانید." اطمینان خاطر ترین پیام برای فرزند شما است.

اگر فرزند شما به دلیل اضطراب از دارو استفاده می کند و احساس اضطراب او افزایش یافته است، تردید نکنید. نگرانی های خود و فزندتان را با روانپزشک یا پزشک معالج خود در میان بگذارید.

7 -یک روال را حفظ کنید

کودکان مبتلا به ADHD به طور روزمره شکوفا می شوند. ایجاد اختلال در مدرسه می تواند برای آنها بسیار ناراحت کننده باشد. برای جبران این تغییر ناگهانی و عظیم برنامه، سعی کنید یک روال روزانه مطمئن را در خانه به وجود آورید. هر روز در همان زمان بیدار شوید. حکایت از زمان های خاص برای دانشگاهیان، ورزش و سرگرمی. به طور منظم وعده های غذایی را با هم بخورید، و به خاطر داشته باشید این نظم آرامش بخش و اطمینان بخش است.

8- انتظار علائم اضطراب غیر کلامی را داشته باشید

در کودکان کوچک، اضطراب اغلب به شکل رفتارهایی مانند بغل کردن، گریه یا کج خلقی کردن، ظاهر می شود. نگه داشتن رژیم های غذایی و روال معمول تا حد ممکن، احساس امنیت را به کودکان می دهد. بغل کردن های بیش از حد (گفتن داستان زمان خوابیدن کودک) به همراه برخی از توجه های اضافی یک به یک ، مسیری طولانی را به سمت ایجاد یک کودک مضطرب پیش می برد.

9- سعی کنید بازی کنید و بخندید

بازی های تخته ای را انجام دهید، یک خانه سازی یا کارت بازی کنید، کوکی و کیک بپزید، یا پیاده روی خانوادگی کنید. به فرزندان خود نشان دهید که همه برنامه های لغوها مهم است. اگر یک رویداد بسیار پیش بینی شده یا استراحت بهاری لغو شده است، سعی کنید برای آن در آینده یک تاریخ مجدداً تنظیم و جایگزین کنید تا هر کسی چیزی را داشته باشد که منتظر آن باشد.

بعضی اوقات سخت است، اما سعی کنید طنز را در همه چیز پیدا کنید. شوخی در مورد این که چگونه دست همه ما در اثر شستن زیاد خشک و زبر شده است و برخی از کرم های خوشبو نرم کننده دست را برای استفاده، با همکاری هم پیدا کنید. در مورد رویاهای دستمال توالت ، صف های طویل و طولانی در فروشگاه ها و قفسه های خالی کالا جک بسازید و با هم شوخی کنید.

شاید کمی به نظر غیر عادی بیایید اما سعی کنید در این مواقع کمی طنز پرداز باشید.. اگر شما به خصوص دارای روحیه خلاق و ماجرا جو هستید، می توانید وانمود کنید که این "اردو زدن" است و چادر را در اتاق نشیمن برپا کنید یا یک بازی شبیه خانه انجام دهید.

10- به فرزندان خود هدف نوع دوستانه در قرنطینه بودن را یادآوری کنید

اغلب اوقات وقتی بچه ها هدف بالاتری از امور را درک می کنند می توانند برخی از" معنا سازی ها"را انجام دهند که به آنها اجازه می دهد تا کنترل شرایط خود در دست بگیرند. به عنوان مثال، برخی ممکن است بگویند ، ما باید اکنون در خانه بمانیم تا ویروس را به دیگران منتقل نکنیم. ما بزرگسالان خوب خواهیم شد اما اگر در خانه بمانیم می توانیم مطمئن شویم که مادربزرگ ، پدربزرگ و کودکان نیز سالم می مانند.

11- به خود یادآوری کنید این نیز می گذرد

اگر درست برنامه ریزی کنید، می توانید خاطرات دلپذیری را برای بچه های خود رقم بزنید. در آینده آنها در این باره خواهند گفت : " که آن زمان مادر و پدر سعی کردند به من همه چیز را بیاموزند، آنها ن کار شان را به نحو احسن انجام دادند. برای یک کودک، این می تواند یک ماجراجویی متفاوت باشد، به خصوص ما والدین می توانیم به ایجاد این داستان و ماجراجویی جالب کمک کنیم. برای ما ، کار شغلی ، تحصیل در خانه یک کار دلهره آور است. ممکن است برخی افراد برایشان نارحت کنند ه باشد که در شرایط کرونا به یک معلم ، یک کارمند، یک مادر یا پدر و بازیگر همه این نقش ها تبدیل شده اند ، اما اگر ما این ها را بخشی از زندگی خود بدانیم احساس می کنید برای کمک به سلامتی خانواده و جامعه تان خودتان را قرنطینه کرده اید.

12- بهداشت عمومی را با کودکان خود خوب، تمرین کنید

شستن منظم و مکرر دست ، روش شماره یک برای از بین بردن گسترش میکروب ها است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها و وزارت بهداشت توصیه می کند حداقل ۲۰ ثانیه دست ها را با آب و صابون بشویید (دو دور آهنگ "تولدت مبارک" یا دو بار گفتن کامل حروف الفبا). اگر صابون و آب در دسترس نیستند ضدعفونی کننده دستی که حداقل ۶۰ درصد الکل داشته باشد جایگزین قابل قبولی است. به کودک خود بیاموزید و یاد آور کنید، قبل از غذا خوردن ، پس از دست زدن به زباله ، بعد از استفاده از توالت و خصوصاً بعد از تمیز کردن بینی ، شستن دست هایش را فراموش نکند.

از لمس صورت خود با دست خودداری کنید. نحوه سرفه یا عطسه در یک دستمال را به کودک خود نشان داده و دستمال ها را به راحتی در سرتاسر خانه، خصوصاً در اتاق خواب، حمام و آشپزخانه در دسترس قرار دهید. از خوردن مشترک غذا و نوشیدنی خودداری کنید و به کودکان یادآوری کنید که از افرادی که عطسه یا سرفه می کنند دوری کنند و در حال حاضر از دست دادن یا لمس دستان دیگران خوداری کنند. درعوض ، با کلام به افراد دیگر سلام کنید و یا خانواده خود را به چالش بکشید تا یک روش جدید از یک تبریک بدون تماس برای سلامتی خود را طراحی کنند.

خانه خود را تمیز و ضد عفونی کنید اما زیاده روی نکنید. هنگام تمیز کردن و ضدعفونی کردن دستکش یکبار مصرف بپوشید و بعد از هر بار تمیز کردن آنها را دور بندازید. سطوح ، پیشخوان ها، کابینت ها، و لباس هایی که اغلب با بدن مستقیما در تماس هستند و لمس می شوند را با آب و صابون ملایم تمیز کنید. ضد عفونی کننده محلول های سفیدکننده و الکلی رقیق شده را طبق دستورالعمل های سازنده استفاده کنید. استفاد از جا رو برقی برای تمیز کردن گرد و غبار را طبق معمول انجام دهید. تلفن همراه خود را نیز طبق دستورالعمل سازنده آن تمیز کنید.