واکسن برای کودکان، واکسن سه گانه

واکسن DPT یا همان واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه واکسنی است که از کودکان زیر ۷ سال در برابر سه بیماری باکتریایی کشنده -دیفتری، کزاز، سیاه سرفه- محافظت می کند. واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه یک دوز تقویت کننده در سن ۱۱۱۴- سالگی دارد که ایمن سازی در برابر این بیماری ها را برای نوجوانی و بزرگسالی ادامه می دهد.
بیماری دیفتری یک بیماری گلو است که موجب بروز مشکلاتی در تنفس، فلج، نارسایی قلبی و مرگ می گردد. دیفتری از طریق سرفه و عطسه منتقل می شود.
کزاز در اثر یک عامل باکتریایی موجود در خاک ایجاد می شود. زمانی که این باکتری وارد بدن می شود سمی را تولید می کنند که سیستم عصبی را مورد هدف قرار می دهد و در صورت عدم درمان موجب اسپاسم عضلانی و مرگ می گردد.
بیماری سیاه سرفه نیز شدید مسری است و موجب سرفه اسپاسم های شدید به نحوی که خوردن، آشامیدن و حتی تنفس در نوزاد را با مشکل رو به رو می کند. این بیماری می تواند منجر به نومونیا، تشنج، آسیب مغزی و مرگ گردد.
قبل از اکتشاف واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه، این بیماری ها بسیار شایع بودند. واکسن دیفتری کزاز و سیاه سرفه با پیشگیری از انتشار بیماری ها از یک فرد به فرد دیگر، جامعه را از شیوع این بیماری ها محافظت کرد. در صورتی که افراد دریافت واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه را متوقف سازند، شیوع این بیماری ها به سرعت بالا می رود و هزاران نفر در اثر ابتلا به این بیماری ها جان خود را از دست می دهند.

تفاوت بین واکسن DPT و واکسن dt چیست؟
هر دو این واکسن ها حاوی فرم غیر فعال شده از سموم تولید شده توسط باکتری های عامل سه بیماری دیفتری، کزاز و سیاه سرفه هستند. فرم غیر فعال شده بدین معنی است که این عوامل موجب بروز بیماری می شوند اما بدن را برای تولید آنتی بادی هایی که علیه توکسین ها ایمنی ایجاد می کنند، تحریک می نمایند. واکسن DTP برای ایجاد ایمنی در کودکان زیر ۷ سال تایید شده است. واکسن dt که حاوی دوز کاهش یافته ای از واکسن کزاز دیفتری است، برای نوجوانان در ۱۱ سالگی و بزرگسالان بین ۱۹-۶۴ سالگی تایید شده است. واکسن dt یک دوز تقویت کننده است؛ زیرا ایمنی ایجاد شده توسط واکسن در سنین بین ۴-۶ سالگی را تقویت می کند.
ایمنی ایجاد شده توسط واکسن در طول زمان از بین می رود و توصیه می شود که دوز تقویت کننده واکسن دیفتری کزاز هر ۱۰ سال تکرار شود. این دوز تقویت کنند واکسن td نام می گیرد. ایمنی در برابر سیاه سرفه نیز از بین می رود و فرم ضعیف تری از واکسن آن به این دوز تقویت کننده اضافه شده و واکسن tdap را می سازد. در حال حاضر یک دوز از واکسن tdap جایگزین واکسن td (واکسن دیفتری کزاز) می شود که در سنین بین ۱۱-۶۴ سال تزریق می گردد. دریافت واکسن tdap به خانم های باردار در هفته های بین ۲۷-۳۶ بارداری توصیه می شود.
کودکانی ۷-۱۰ ساله که به طور کامل واکسینه نشده اند مانند کودکانی که هرگز واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه را در یافت نکرده اند و یا وضعیت واکسیناسیون آن ها مشخص نیست باید تک دوز واکسن کزاز دیفتری سیاه سرفه را دریافت کنند. نوجوانان ۱۳-۱۸ ساله که تاکنون واکسن tdap را دریافت نکرده اند باید آن را دریافت کرده و به دنبال آن هر ۱۰ سال یک دوز تقویت کننده واکسن کزیر دیفتری تزریق نمایند.

چه زمان کودکان باید واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه را دریافت کنند؟
کودکان باید طبق زمان بندی زیر پنچ دوز از واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه را دریافت کنند:
بدو تولد TOPV
۲ و ۴ و ۶ ماهگی DPT + TOPV
یادآوری اول (۱۸ ماهگی) و دوم (۴ تا ۶ سالگی) DPT + TOPV
یادآوری واکسن dt هر دو سال یکبار به صورت دوز بالغین انجام می شود که ½ دوز کودکان است. واکسن سیاه سرفه به علت عوارض آن بعد از شش سالگی انجام نمی شود.

عوارض واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه و واکسن کزاز دیفتری سیاه سرفه چه هستند؟
مانند هر دارویی واکسن ها نیز عوارض جانبی دارند. اما خطر بروز عارضه ای جدی به دنبال تزریق واکسن DTP یا واکسن dt بسیار محدود است. اما از طرف دیگر احتمال ابتلا به بیماری های جدی دیفتری یا سیاه سرفه در کودکانی که واکسن دیفتزی کزاز سیاه سرفه را دریافت نکرده اند بسیار بالا است.
یکی از جدی ترین عوارض واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه بروز وانش آلرژیک است. این عارضه به دنبال یک دوز واکسن از یک میلیون دوز ظاهر می شود. واکنش آلرژیک معمولا در طول چند دقیقه تا چنن ساعت بعد از دریافت واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه اتفاق می افتد. علائم واکنش آلرژیک ناشی از واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه عبارتند از:
به سختی نفس کشیدن
خس خس کردن
کهیر
رنگ پریدگی
ضعف
ضربان قلب سریع
خواب آلودگی
واکسن سیاه سرفه عامل اصلی تشنج در کودکان است. این که این مشکلات چگونه با دریافت واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه مرتبط هستند مشخص نیست.
برخی دیگر از عوارض خفیفی که عموما به دنبال تزریق واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه ایجاد می شوند شامل:
تب
قرمزی یا تورم محل تزریق
درد یا حساسیت در محل تزریق
خستگی
بی حالی
استفراغ
این عوارض خفیف معمولا در طول یک تا سه روز بعد از تزریق واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه اتفاق می افتند و به سرعت برطرف می شوند. برای کنترل درد و تب کودک در طول ۲۴ ساعت بعد از تزریق واکسن، می توانید از ضد تب های بدون آسپیرین استفاده کنید. به روز رسانی ایمنی سازی تنها شما و کودک تان را از بروز بیماری های جدی محافظت می کند بلکه نقش مهمی در ایمن سازی جامعه دارد.