چگونه ترس را از کودک دور کنیم؟

بسیاری از کودکان در مواجهه با فشارهای روانی دچار استرس و افکار ترسناک می شوند. یکی از وظایف مهم والدین شناسایی افکار نگران کننده و تقویت افکار مثبت در کودکان است.

کمک به کودک و نوجوانان برای رفع افکار نگران کننده و استرس زا
تحقیقات نشان می دهد طرز تفکر کودکان و نوجوانان مضطرب در مقایسه با سایر کودکان و نوجوانان که این چالش را ندارند متفاوت است. مطالعات نشان داده است که کودکان مضطرب به احتمال زیاد رخدادهای منفی در محیط را به خاطر می سپارند، موقعیت های مبهم را خطرناک تفسیر می کنند و می توانند هر نوع تهدید در هر شرایط خاصی را شناسایی کنند.
مطالعات دیگر نشان داده است هر شخصی که افکار مضطرب بیشتری داشته باشد، مدت زمان طولانی تری را با اضطراب و نگرانی بیشتر تجربه خواهد کرد.

راه حل های والدین برای رفع افکار ترسناک و نگران کننده
عادی سازی کنید
به کودک خود در عادی سازی این مسئله کمک کنید، بگوئید که او تنها نیست و دیگران نیز این افکار را دارند. این راهکار می تواند نوعی تشویق برای فرزندتان محسوب شود که بداند همه ما افکاری داریم و باید به عقاید خود و دیگران توجه کنیم. همچنین شما می توانید به فرزندتان گوشزد کنید که این افکار ممکن است باعث اضطراب و نگرانی اش شوند.
سیستم تشخیص هراس یا سیستم کنترل کننده خطر در کودکان خردسال زمانی فعال می شود که در مغز آنان افکار و جملات در مورد چیزی که در اطرافشان می تواند مشکل ساز باشد، ایجاد می شود.
در گذشته برای انسان ها در زمان غارنشینی بسیار مهم بود که در مورد مشکلات و خطرات احتمالی فکر کنند. این امر به آن ها کمک می کرد تا از خطرات آگاه باشند و در صورت امکان از آن ها پیشگیری کنند. عملکرد مغز همه ما یکسان است، بنابراین اغلب به چیزهایی فکر می کنیم که ممکن است رخ دهند. گاهی اوقات افکار نگران کننده در محیط اطراف و ذهن، احساس اضطراب بیشتری را در ما ایجاد می کنند.
بگویید که این افکار همیشه هم صحیح نیست
به کودک یا نوجوان خود کمک کنید تا متوجه شود که افکار و عقاید ترسناک همیشه صحیح یا مفید نیستند (مانند درک این که "انسان ممکن است اشتباه فکر کند" ). گاهی اوقات به فرزند خود توضیح دهید که انسان به ویژه هنگام نگرانی نمی تواند به طور صحیح فکر کند، همچنین می توانید از تجارب خود که به هنگام نگرانی مرتکب شده اید برای او تعریف کنید.
ایده ها و جملاتی که می توانید برای توضیح به نوجوان خود استفاده کنید :
تحقیقات نشان داده است که وقتی دچار نگرانی یا استرس هستیم، همانند زمان آرامش، فکر نمی کنیم.
قسمتی از مغز ما به گونه ای طراحی شده است که به سرعت می گوید که چه مشکلی ممکن است رخ دهد، به عبارتی مشکلات را به ما یادآوری می کند اما همیشه نمی توان به آن ۱۰۰ درصد اعتماد داشت زیرا ممکن است اشتباه نیز باشد.
وقتی دچار استرس و اضطراب هستیم، مطمئنا اشتباه فکر می کنیم. اشتباهات فکری، انواع خاصی از تفکرات هستند که بیهوده بر آن ها متمرکز می شویم.
به عنوان مثال:فاجعه انگاری نوعی جمله در مغز ما است که به ما می گوید همه چیز وحشتناک است. ذهن خوانی نوعی جمله در مغز ما است که به ما می گوید مردم در مورد ما افکار منفی دارند. پیش بینی آینده نوعی جمله در مغز ما است که به ما می گوید اتفاقات بدی در آینده رخ خواهد داد. همه افراد در هر سن و سالی این افکار را دارند.
آنها را تشویق به سوال و جواب کنید
گاهی اوقات به آن ها کمک کنید تا بتوانند با سوال و جواب، صحت یا مفید بودن افکار و باورهای ترسناک خود را درک کنند تا آن چه را که می توانند به دست آورند. با این راهکار مفید به آن ها بیاموزید تا به تفکرات اشتباه خود توجه کنند یا حداقل آن ها را آزمایش کنند. البته این وظیفه ای دشوار حتی برای بزرگسالان است، اما باید در انجام این کار به آن ها کمک کنیم. از آن ها بخواهید تا افکار نگران کننده خود را به شما بگویند.
در ادامه به دو نکته مهم در مورد این فرآیند توجه کنید:
نوجوانان به ویژه کودکان خردسال، علت افکار مضطرب یا نگران کننده خود را نمی دانند و فقط "احساس ترس می کنند". البته این امر طبیعی است، دراین صورت ما باید از این مرحله صرف نظر کنیم تا زمانی که آن ها درک و بینش بیشتری نسبت به وضعیت موجود داشته باشند.
اطمینان از این که آن ها احساس کنند نگرانی هایشان مورد تمسخر قرار نمی گیرد مهم است. در حین انجام این راهکار، باید به آن ها یادآوری کنید که داشتن افکار نگران کننده امری طبیعی است و اعتقاد دارید که احساس آنها "واقعی" است.
ایده ها و جملاتی که می توانید برای توضیح به نوجوان خود استفاده کنید:
از او بپرسید:آیا این افکار صحیح هستند؟ آیا توضیحی در این رابطه داری؟ آیا فکر می کنی مغز تو افکار یا واقعیت ها را به تو می گوید؟ آیا مایل هستی دیدگاه خود را بیان کنی؟ آیا راهی وجود دارد که بتوانی فکر و باور خود را امتحان کنی تا متوجه صحت آن شوی؟
به آنها داشتن افکار دقیق و مفید را بیاموزید
به کودکان خود بیاموزید افکار و باورهای مفیدتر یا دقیق تری داشته و بتوانند آن ها را به خود یادآوری کنند. معمولا کمک به کودکان و نوجوانان جهت ارائه اندیشه ها و عقاید مثبت، یا دقیق تر در مورد موقعیت هایی که آن ها را مضطرب می کند مفید است. با توجه به دشوار بودن این کار، ما ملزم می شویم تا به طور فعال به آنها در این موضوع کمک کنیم.
به عنوان مثال ممکن است لازم باشد "جمله های آغازین" را که متشکل از افکار و باورهای آرامش بخش و مفید هستند به آن ها پیشنهاد کنید و از آن ها بخواهید تا آن را کامل کنند.
کودکان بزرگ تر و نوجوانان:این رده سنی را نمی توان از داشتن افکار مضطرب دور کرد اما با این حال اغلب برای ما مفید است که بتوانیم با برخی از افکار و عقاید مفید و مثبت همراه شویم تا در مورد اضطراب خود نیز فکر کنیم.
کودکان خردسال:جملات آرامش بخش جملاتی هستند که می توان هنگام نگرانی از آن ها استفاده کرد و اغلب با این کلمات شروع می شوند:من می توانم کنارت باشم زیرا....من مطمئن نیستم که ... .این وحشتناک نیست زیرا...

چگونه می توانیم با آزمایش برخی از این افکار و باورهای مثبت و مفید متوجه صحت آنها شویم؟
هنگامی که مضطرب هستید چگونه می توانید این افکار یا عقاید را به ذهن بسپارید؟ بعضی از کودکان و نوجوانان دوست دارند برای نشان دادن افکارشان نقاشی بکشند یا با کلماتی کوتاه که "نشان دهنده" افکارشان است را بیان کنند.
توجهش را به موضوع دیگری جلب کنید
هنگامی که متوجه می شوید فرزند شما زمان زیادی را صرف مرور مداوم افکار ترسناک خود می کند برای کمک، با آرامش توجه او را به موضوع دیگری جلب کنید. به کودکان خود بیاموزید زمانی را که صرف افکار نگران کننده خود می کنند را کاهش دهند. به عبارت دیگر به آن ها توضیح دهید که می توانند مانع از ورود این افکار به مغز شوند. می توانند با تمرکز بر این نکته یاد بگیرند تا هنگام ورود افکار استرس زا، توجه خود را به موضوع دیگری جلب کنند.
صرف زمان زیاد و مکرر برای افکار استرس زا می تواند باعث نگرانی نیز شود. ممکن است بعضی اوقات نتوانید افکار نگران کننده خود را متوقف کنید اما می توانید از صرف وقت زیاد برای توجه یا فکر کردن در مورد آن ها پیشگیری کنید.
به زمان هایی که نگران هستید فکر کنید، اغلب در این زمان بچه ها نیز نگران می شوند(مثال هایی را برای این موقعیت بیان کنید). آیا فکر می کنید این کار صحیح است؟
چگونه متوجه نگرانی خود می شوید؟ چه اتفاقی برای بدن ، ذهن و احساسات شما رخ می دهد؟
فعالیت های دیگری که در زمان ورود افکار نگران کننده می توانید انجام دهید چیست؟
تمام این موارد را در نظر بگیرید و در نهایت با کمک مشاور برای فرزندتان دنبال بهترین و موثرترین راه حل باشید.