روز جهانی چپ دست ها مبارک!

روز جهانی چپ دست ها هر سال در 13 آگوست برگزار می‌شود و سال 2021 میلادی، سی و یکمین امین سالگرد این روز است. امسال این روز با جمعه 22 مرداد مصادف شده است.
روز جهانی چپ دست ها هر سال برای تجلیل از افراد چپ دست برگزار می‌شود. این روز همچنین به افزایش آگاهی درباره مسائل روزمره‌ای که چپ دست‌ها با آن دست به گریبان‌اند، اختصاص یافته است.
در چند دهه گذشته، این روز با مسابقات ورزشی برای چپ دست‌ها و راست دست‌ها، برگزار می‌شود و در آن افراد راست دست تشویق می‌شوند فعالیت با دست چپشان را تجربه کنند تا ببینید چقدر در استفاده از تجهیزات با دست چپ، احساس راحتی، یا ناراحتی می‌کنند.
به طور جدی، این رویدادها به طراحی مجدد وسایل و محصولات با در نظر گرفتن چپ دست بودن افراد منجر شده است و این اتفاق، واقعا عالی است.

بیشتر بخوانید: دست غالب چیست؟

حداقل ۱۵۰ سال است که این موضوع که آیا اشخاص، راست دست بودن یا چپ دست بودن را ترجیح می‌دهند، مورد مطالعه قرار گرفته. با این حال، محققان هنوز نمی‌دانند چرا حدود 10 درصد از مردم چپ دست می‌شوند .
در گذشته، کودکانی که به طور طبیعی چپ دست بودند، تشویق یا مجبور به استفاده از دست راست خود می‌شدند، اما این روزها چپ دستی بیشتر مورد قبول است.
اگر فرزند شما به طور طبیعی چپ دست است، او را مجبور نکنید تا از دست راستش استفاده کند.
درست است که درباره علت چپ دست، یا راست دست بودن افراد، اطلاعات کمی داریم، اما این را می‌دانیم که ترجیح به استفاده از دست راست یا چپ، نشان‌دهنده سیم‌کشی مغز افراد است.

علل چپ دست بودن
اینکه چرا از هر 10 نفر یک نفر چپ دست می‌شود، یک راز است. در این‌باره تاثیر ارتباط ژنتیکی، به صورت مستقیم اثبات نشده است و این امکان وجود دارد که والدین راست دست، صاحب فرزند چپ دست شوند.
نظریه‌هایی که درباره چپ دست شدن افراد وجود دارد، عبارتند از:

ژن‌ها
شاید عوامل ژنتیکی، کودک را مستعد تمایل به استفاده از دست راست کند. ممکن است یک ژن منفرد از والدین به فرزندان منتقل شود که باعث این موضوع شود.
اگر نسخه خاصی از این ژن به ارث برده شود، بسته به تقویت و سایر تاثیرات محیطی، احتمال چپ دست شدن کودک بیشتر است.

جنسیت
پسرها کمی بیشتر از دختران چپ دست هستند . این به برخی از محققان نشان ثابت می‌کند که هورمون مردانه تستوسترون بر راست دست، یا چپ دست بودن تاثیر دارد.

رشد جنین
برخی از محققان بر این باورند که راست دست، یا چپ دست بودن بیش از آنکه ژنتیکی باشد، تاثیر محیطی دارد.
آنها می‌گویند که عوامل محیطی در رحم (از جمله قرار گرفتن در معرض هورمون‌ها) ممکن است بر این موضوع تاثیر بگذارد که آیا ما در طول زندگی از دست راست، یا چپ استفاده می‌کنیم.

الگوسازی
کودکان با تقلید از والدین و سایر مراقبین اصلی‌شان، دست راست یا چپ خود را انتخاب می‌کنند. با این حال، این نظریه توضیح نمی‌دهد که چرا والدین راست دست، گاهی فرزندان چپ دست دارند و برعکس.

بیشتر بخوانید: رفتار درست والدین با کودکان چپ دست

آسیب مغزی
درصد کمی از محققان این نظر را دارند که همه انسان‌ها راست دست هستند، اما برخی از انواع آسیب مغزی در اوایل زندگی باعث چپ دستی می‌شود.
برای چپ دست ها و والدین چپ دست ها، توجه به این نکته ضروری است که هیچ شواهد محکمی برای اثبات این نظریه بحث‌برانگیز وجود ندارد.

سازگاری
برخی از افرادی که به طور طبیعی راست دست هستند، به دلیل نیاز به سازگاری با آسیب‌دیدگی، چپ دست می‌شوند.

پیشرفت دست ارجح

کودک نوپا به دلیل راحت بودن، بدون توجه به ترجیحات آینده، با دست چپ به دنبال اسباب‌بازی در سمت چپ خود می‌رود.

کودکان خردسال اغلب از هر دو دست به طور مساوی استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد ترجیح دست در سال‌های اولیه، متکی بر این است که کدام دست به شیء مورد نظر نزدیک‌تر است.
مثلا یک کودک نوپا به دلیل راحت بودن، بدون توجه به ترجیحات آینده، با دست چپ به دنبال اسباب‌بازی در سمت چپ خود می‌رود.
اکثر کودکان ترجیح می‌دهند تا در حدود 18 ماهگی از یک دست یا دیگری استفاده کنند و تقریبا تا سه سالگی ، راست یا چپ دست بودن آن‌ها مشخص می‌شود.
با این حال، مطالعه‌ای که در بریتانیا بر جنین‌ها صورت گرفته، نشان می‌دهد که ترجیح استفاده از دست راست یا چپ ممکن است در رحم ایجاد شود .
از هر 10 جنین، نه نفر انگشت شست راست خود را می‌مکند.

چپ دستی یا راست دستی؟ محققان هنوز به دنبال پاسخ هستند
مغز، دارای دو نیمکره چپ و راست است.
زمانی محققان معتقد بودند که استفاده از دست راست یا چپ، نشان می‌دهد که کدام نیمکره مغزی غالب است.
با این حال، اگر این موضوع واقعیت داشته باشد، نشان می‌دهد که سایر عملکردهای کنترل‌شده توسط مغز باید تحت تاثیر این «تسلط» قرار بگیرند، امابه نظر نمی‌رسد چنین باشد.
مشکل دیگر برای محققان این است که استفاده از یک دست، همیشه یک اولویت نیست. در حالی که برخی از افراد منحصرا از یک دست برای انجام همه کارهایشان استفاده می‌کنند، برخی دیگر تمایل به تعویض دارند.
مثلا برخی از افراد با دست چپ خود می‌نویسند اما با دست راست خود اشیاء را برمی‌دارند .

بیشتر بخوانید: کودکان چپ دست چه خصوصیاتی دارند؟

زمانی اعتقاد بر این بود که یک فرد راست دست، در قسمت راست بدن خود تسلط کلی دارد، به این معنی که پا، چشم و گوش قوی‌تر او هم در سمت راستش قرار دارد. اما اکنون می‌دانیم که اینطور نیست.
بسیاری از افراد ممکن است راست دست باشند، اما اولین قدمی که برمی‌دارند با پای چپشان باشد.
هر چه بیشتر در مورد راست دست، یا چپ دست بودن و ارتباط آن‌ها با عملکرد مغز اطلاعات کسب می‌کنیم، بیشتر متوجه نادانسته‌های خود می‌شویم.

مشکلات افراد چپ دست
از آنجا که 90 درصد از مردم راست دست هستند، افراد چپ دست، برخی مشکلات عملی را تجربه می‌کنند که عبارتند از:

• مثلا نوشتار غربی از چپ به راست اجرا می‌شود. یک فرد چپ دست باید حالت خاصی به دست خود بدهد تا بتواند بدون جوهری شدن دستش بنویسد.

  افراد چپ دست در طیف وسیعی از ورزش‌ها، از شمشیربازی تا بوکس، از مزایایی برخوردارند. این مزیت شامل غافلگیری حریف راست‌دست است، زیرا ورزشکاران راست دست به بازی با حریفان چپ دست عادت ندارند.

• اغلب کودکان چپ دست که نوشتن را یاد می‌گیرند، به صورت آینه‌وار و برعکس می‌نویسند . این تمایل، طبیعی است و ربطی به نارساخوانی ندارد. می‌توانید این عادت را به مرور زمان، با تمرین و تشویق برطرف کنید.
• وسایلی مانند قیچی برای استفاده افراد راست دست، طراحی شده است.
• ابزارهایی مانند اره‌های دایره‌ای اگر با دست چپ و نه دست راست مورد استفاده قرار بگیرند، می‌توانند برای فرد خطرناک باشند.
• برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مشکلات یادگیری، صرع و اوتیسم در افراد چپ دست بیشتر دیده می‌شود. با این حال، سایر محققان نتوانستند این یافت‌ها را تایید کنند و دانش فعلی نشان می‌دهد که چپ دست بودن با اختلالات یادگیری ارتباط ندارد.

مزایا برای افراد چپ دست
چپ دست بودن مزایایی هم دارد که عبارتند از:

• افراد چپ دست در طیف وسیعی از ورزش‌ها، از شمشیربازی تا بوکس، از مزایایی برخوردارند.
• این مزیت شامل غافلگیری حریف راست دست است، زیرا ورزشکاران راست دست به بازی با حریفان چپ دست عادت ندارند.

در صورت چپ دست بودن کودک از کجا می‌توان کمک گرفت؟

• معلم و مدیر مدرسه (در صورت مشکلات نوشتاری کودک)
• پزشک