دندان کودک را از چه سنی تمیز کنیم؟

رعایت بهداشت دهان و دندان از نوزادی و با رویش اولین دندان های شیری آغاز می‌شود و تا سنین کهنسالی ادامه پیدا می‌کند. تمیز کردن دندان‌ها به طور کامل و رعایت بهداشت دهان در ابتدا توسط والدین برای فرزندان شروع می‌شود و تا سنین کودکی و اوایل نوجوانی با نظارت آنان ادامه پیدا می کند

سطوح دندانی عاری از پلاک ابتدا دچار پوسیدگی نمی‌شوند. برداشت روزانه پلاک با استفاده از نخ دندان و مسواک زدن و دهان‌شویه بهترین تمهیداتی است که می‌توان به کمک آن هم جلوی پوسیدگی و هم جلوی بیماری‌های پریودنتال را گرفت.

پوسیدگی بیماری قابل پیشگیری است و معمولاً از مینا آغاز شده و سرعت پیشروی روی آن در مراحل اولیه کند است و ایجاد حفره در مراحل آخر بیماری رخ می‌دهد؛ البته اگر پیش از تشکیل حفره بتوان محیط دهان را مناسب کرد امکان جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی وجود دارد.

تمیز کردن سطح بین دندانی بعد از مسواک زدن ضروری است که وسایل متعددی از جمله مسواک‌های بین دندانی flash shoulder، نخ دندان استفاده می‌گردد.

پروین باستانی،رئیس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن بیان این مطلب برنامه‌ریزی برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان درکودکان ناتوان و کم توان را مهم و ضروری برشمرد.به گفته وی این کودکان به دلیل داشتن شرایط خاص ذهنی، جسمی، اجتماعی یا دارویی در مقایسه با افراد همسن و سال خود نیاز به حمایت و کمک بیشتری در مراقبت از دهان و دندان دارند.

باستانی یادآور شد: با توجه به این که گاهی ممکن است به دلیل تعدد مشکلات سلامت عمومی کودکان ناتوان توجه به سلامت دهان آنها مورد غفلت واقع شود، آموزش نحوه مراقبت از بهداشت دهان و دندان به والدین یا سرپرست این کودکان بسیار اهمیت دارد.

وی تاکید کرد که مسئولیت اصلی رعایت بهداشت دهان و دندان این کودکان برعهده والدین آموزش‌دیده و ماهر است.رئیس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت خاطرنشان کرد: مراقبت دندان این کودکان باید از دوران شیرخوراگی و رویش دندان‌ها شروع شود و والدین باید دندان‌ نوزاد را روزانه با پارچه نرم و تمیز یا مسواک انگشتی پاک کنند.به گفته این کارشناس دهان و دندان در کودکان بزرگتر والدین باید روزی دوبار به روش صحیح دندان‌های کودک را مسواک کنند.  

بیشتر بخوانید: نخ دندون یا خلال دندون؟ کدوم بهتره؟ 

باستانی یادآور شد: موقعیت‌های مختلفی برای مسواک زدن وجود دارد که با توجه به شرایط کودک و راهنمایی دندانپزشک باید بهترین موقعیت برای مسواک زدن و تمیزکردن دندان‌ها به ‌والدین آموزش داده شود.وی افزود: با توجه به شرایط کودک، مراقب او می‌تواند در پشت سر کودک قرار بگیرد و دندان‌ها را تمیز کند اما باید امکان کنترل و حمایت کامل کودک و دید کافی برای مراقب فراهم باشد و هر دو در شرایط راحتی باشند.

بهترین روش مسواک زدن برای کودکان کم توان یا ناتوانباستانی انتخاب بهترین روش مسواک زدن را بر اساس درجه معلولیت و میزان ناتوانی کودک متفاوت عنوان کرد.به گفته وی روشی که برای مسواک کردن این کودکان توصیه می‌شود باید موثر و برای فردی که انجام می‌دهد، ساده باشد.

این کارشناس دهان و دندان با بیان اینکه باز نگهداشتن دهان کودکان ناتوان حین مراقبت‌ بهداشتی را یکی از چالش‌های مهم است، گفت: با نظر دندانپزشک، والدین می‌توانند از وسایل ساده به عنوان دهان بازکن استفاده کنند یا برای مثال از سه یا چهار ابسلانگ (چوب معاینه حلق) که با یک پارچه پوشانده شده استفاده کرده و آن را بین دندان‌های بالا و پایین کودک قرار داده و به این وسیله دهان کودک را باز نگه دارند.

باستانی یادآور شد: پس از مسواک زدن باید به کودک کمک کرد تا خمیر دندان را کاملا از دهان خود (با تف کردن) خارج کند. در صورتی که کودک قادر به این کار نباشد، باید دهانش را با آب شست یا با گاز پاک کرد.

این کارشناس دهان و دندان معاونت بهداشت تاکید کرد: در کودکانی که مشکل بلع دارند چون ممکن است خمیر دندان را قورت دهند، بهتر است از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده نشود و فقط با آب و یا خمیر دندان عادی، دندان کودک را مسواک زد.

رییس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت یادآوری کرد: در کودکان ناتوان که مبتلا به اختلالات حرکتی نیستند متناسب با سن آن‌ها از روش های معمول مسواک زدن استفاده می شود.

به گفته وی برای کودکان ناتوان نیز مانند بقیه افراد استفاده از مسواک نرم توصیه می‌شود که می‌توان با تغییراتی در طرح دسته مسواک نگه داشتن آن را ساده تر کرد.ضرورت استفاده از نخ دندان باستانی استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن سطوح دندانی را ضروری عنوان کرد و گفت: به طور کلی مهارت دستی کودکان در سنین پیش دبستانی و دوره دبستان برای استفاده از نخ دندان کافی نیست و حتی ممکن است باعث آسیب به لثه‌ها شود بنابراین مسئولیت نظارت بر استفاده از نخ دندان در همه کودکان برعهده والدین است. به گفته وی نخ های دندان حاوی دسته نگهدارنده، کاربرد راحت‌تری دارند و برای کودکان می‌توان از این نخ‌ها استفاده کرد.

رئیس گروه سلامت دهان و دندان برای کاهش پوسیدگی دندان‌ها علاوه بر استفاده از نخ دندان و مسواک بر ضرورت کاهش دفعات مصرف مواد قندی به ویژه بین غذا و معاینه منظم دهان و دندان توسط دندانپزشک تاکید کرد.

باستانی استفاده از فلوراید موضعی (وارنیش فلوراید) توسط دندانپزشک را نیز راهکار دیگری برای ارتقای سلامت دهان و دندان این کودکان برشمرد و گفت: براساس میزان آسیب‌پذیری کودک به بیماری‌های دهان و دندان باید روش‌های مناسبی برای استفاده از فلوراید توسط دندانپزشک انتخاب شود.