فضای مجازی؛ فرصت یا تهدید برای خانواده‌ها؟
با گسترش فناوری و افزایش وابستگی به فضای مجازی، بسیاری از خانواده‌ها با چالش‌های جدیدی در روابط خود مواجه شده‌اند. برخی معتقدند که فضای مجازی باعث نزدیکی اعضای خانواده شده است، در حالی که برخی دیگر، آن را عامل ایجاد فاصله عاطفی در میان خانواده‌ها می‌دانند.
دکتر مژگان کیان، فوق تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان می‌گوید: فضای مجازی همزمان می‌تواند ارتباطات را تقویت یا تضعیف کند به طوری که هرچند، ابزارهای دیجیتال امکان برقراری ارتباط حتی در فواصل دور را فراهم کرده‌اند اما از سوی دیگر، استفاده بیش از حد آنها باعث کاهش گفت‌وگوهای رو در روی اعضای خانواده‌ها شده است.
وی اظهار می‌کند: بسیاری از والدین و فرزندان ساعت‌های زیادی را درگیر گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی هستند که این موضوع می‌تواند به کاهش صمیمیت و افزایش فاصله عاطفی بین آنها منجر شود.
کیان با اشاره به این که فضای مجازی می‌تواند تأثیرات مثبت و منفی نیز بر تربیت فرزندان داشته باشد، تصریح می‌کند: با وجود این که فضای مجازی موجب آسان‌تر شدن دسترسی به اطلاعات آموزشی و مهارت‌های جدید شده اما در صورت نبود کنترل و نظارت مناسب، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش تعامل با والدین، انزوا، وابستگی به گوشی‌های هوشمند و تأثیرپذیری از محتوای نامناسب شود.
این روانپزشک یزدی ضمن بیان این که در خانواده‌ها تنش‌های بسیاری ناشی از میزان استفاده فضای مجازی وجود دارد، می‌گوید: در بسیاری از خانواده‌ها، والدین نگران میزان استفاده فرزندانشان از فضای مجازی هستند و این در حالیست که نوجوانان و جوانان در این رابطه احساس محدودیت می‌کنند و این تفاوت دیدگاه‌ها می‌تواند منجر به تنش و درگیری شود لذا والدین باید با گفت‌وگوی سازنده و ارائه راهکارهای منطقی، فرزندان خود را در مورد مزایا و معایب استفاده بیش از حد از فضای مجازی آگاه کنند.
وی با اشاره به تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر مقایسه زندگی‌ها و ایجاد انتظارات غیرواقعی در خانواده‌ها، خاطرنشان می‌کند: بسیاری از افراد با مشاهده زندگی‌های به ظاهر ایده‌آل در شبکه‌های اجتماعی، دچار حس نارضایتی از زندگی واقعی خود می‌شوند و این موضوع می‌تواند بر روابط خانوادگی تأثیر منفی بگذارد و انتظارات غیرواقعی ایجاد کند که در این رابطه باید والدین به فرزندان خود آموزش دهند که محتوای منتشر شده در فضای مجازی همیشه بازتاب‌دهنده واقعیت نیست.
به گفته دکتر کیان، والدین باید به جای ممنوعیت مطلق، راهنمایی‌هایی را ارائه دهند و از طریق گفت‌وگو با فرزندان، چگونگی استفاده ایمن و سازنده از فضای مجازی را بیاموزند.
وی راهکارهایی مانند اختصاص زمان‌هایی خاص برای دوری از گوشی و تمرکز بر روابط خانوادگی، انجام کارهای گروهی مانند بازی‌های خانوادگی، ورزش و سفر،تشویق اعضای خانواده به گفت‌وگوهای چهره‌به‌چهره و بهره‌گیری از اینترنت برای یادگیری، مطالعه و ارتباطات مفید و سالم بین والدین و فرزندان را در این رابطه پیشنهاد می‌کند.
کیان در پایان یادآور می‌شود؛ قطعاً همراه با پیشرفت تکنولوژی، وابستگی به فضای مجازی نیز بیشتر خواهد شد اما این به معنای حذف تعاملات سنتی نیست و اگر خانواده‌ها به تعادل در استفاده از فناوری توجه داشته باشند، می‌توانند همچنان ارتباطات عاطفی قوی بین اعضای خانواده را حفظ کنند.
منبع: بهداشت نیوز
