دلیل کودک آزاری، راهکارهای پیشگیری
در حالی ۲۹ آذر روز جهانی «پیشگیری از کودکآزاری» را پشت سر گذاشتیم که مسئولان سازمان بهزیستی، به عنوان تنها متولی این امر نیز اعلام کرده‌اند که پیشگیری از پدیده کودکآزاری تاکنون مؤثر نبوده است.
شهرزاد: در حالی ۲۹ آذر روز جهانی «پیشگیری از کودکآزاری» را پشت سر گذاشتیم که مسئولان سازمان بهزیستی، به عنوان تنها متولی این امر نیز اعلام کرده‌اند که پیشگیری از پدیده کودکآزاری تاکنون مؤثر نبوده است. در حال حاضر بحث و بررسی درباره پدیده «خشونت علیه کودکان» به عنوان یک مسئله جدی مطرح شده است. به این دلیل که از یک سو این ناهنجاری در دنیای امروز بسیار رایج شده و از سوی دیگر روند افزایش آن بسیار بالاست. مستند این موارد، حرف‌های «فرشید یزدانی»، عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان است که می‌گوید: «آمارهای کودکآزاری امسال رشد بیش‌تری داشته و «صورت» ۶۰ درصد کودکان با «سیلی» آشناست.» باید گفت تأثیر پدیده کودکآزاری بر تعیین سرنوشت یک جامعه، به هیچ‌وجه قابل انکار نیست. وقتی فردی از زمان کودکی با تنبیه و شکنجه بزرگ می‌شود، در بزرگسالی نیز یک شهروند متعادل نخواهد بود.
متأسفانه در سال‌های اخیر و به دنبال گسترش شهرنشینی و درگیر شدن خانواده‌ها با مسائل مختلف، «پدیده خشونت» نیز ظهور و بروز بیش‌تری یافته و در واقع به عنوان یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌های اجتماعی، بیش از پیش، روندی غیرقابل کنترل و نگران‌کننده یافته و یکی از جدی‌ترین قربانیان آن، کودکان و نوجوانان هستند. کودکان توانایی دفاع از خود در برابر بزرگسالان را ندارند و عواملی مانند ناآگاهی والدین از رفتار درست با فرزندان، بیکاری، اعتیاد و مشکلات خانوادگی، از عوامل جدی بروز و شیوع کودکآزاری در جامعه است.
کودکآزاری در قانون چه تعریفی دارد؟
کودکآزاری عبارت است از هرگونه فعل یا ترک فعل که موجب آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و خوشبختی کودک به دست والدین یا هر فرد دیگری که در قبال کودک مسئولیت دارد، شود.
بر اساس معیارهایی که سازمان جهانی بهداشت از کودکآزاری ارائه کرده است، می‌توان اقسام کودکآزاری را به موارد زیر تقسیم‌بندی کرد:
1- کودکآزاری جسمی
کتک زدن، مشت زدن، سیلی زدن یا کوبیدن کودک به جاهای مختلف، تکان دادن، لگدزدن یا پرت کردن و هل دادن کودک، گاز گرفتن، خفه کردن، کشیدن مو، نیشگون گرفتن، ایجاد سیاهی و کبودی در بدن کودک، سوزاندن با سیگار، آب جوش یا دیگر اشیای داغ؛ این‌ها از مصادیق کودکآزاری جسمی هستند.
2- کودکآزاری روانی و عاطفی
این نوع کودکآزاری توسط والدین یا اجتماع انجام می‌شود. در این آزار عاطفی، کودک مورد تحقیر، توهین، تبعیض و... واقع می‌شود.
مواردی چون تحقیر کردن، مسخره کردن، سرزنش، طرد کردن، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت‌آمیز، آزارهای کلامی، کنترل شدید و نامعقول، دست انداختن، ترساندن، انتظارات نامناسب، اعمال خشونت علیه همسر در برابر چشمان کودک، ناسزا گفتن و... از مصادیق این نوع کودکآزاری هستند. این نوع کودکآزاری تأثیرهای زیان‌باری بر سلامت روانی کودکان وارد می‌کند و کارکردهای روان‌شناختی رفتار و رشد کودک را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نوع کودکآزاری باعث می‌شود کودکان آزاردیده به افرادی مضطرب، پرخاشگر، عصبانی، افسرده و انزواطلب تبدیل شده و در مواقع ضروری نتوانند واکنش منطقی از خودشان بروز دهند.
3- کودکآزاری جنسی
تماس جنسی با کودک یا هرگونه تعامل جنسی بین کودک و بزرگسالان را کودکآزاری جنسی می‌گویند. این تعامل دامنه وسیعی از رابطه جنسی تا نمایش آلت تناسلی فرد بزرگسال به کودک، اجبار کودک به نشان دادن آلت تناسلی خود به فرد بزرگسال، وارد کردن کودک به روسپیگری و... را شامل می‌شود. در واقع این نوع کودکآزاری، توهین‌آمیزترین نوع کودکآزاری است که علاوه بر وارد آوردن صدمات جسمی به کودک، باعث می‌شود چنین کودکانی در آینده از نظر ایجاد روابط اجتماعی سالم با دشواری‌های شخصیتی مواجه شوند.
4- کودکآزاری آموزشی
آسیب‌ها و آزارهایی که از طریق نظام آموزشی و معمولا توسط معلمان، شیوه‌های تدریس، محتوای کتاب‌ها و... در دانش‌آموزان ایجاد می‌شود.
آزار آموزشی ممکن است با آزار جسمی مثل تنبیه بدنی یا آزار روانی مثل تحقیر دانش‌آموزان همراه باشد.
هم‌چنین نادیده گرفتن تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان از مصادیق کودکآزاری آموزشی است.
طبق ماده ۷۷ آیین‌نامه اجرایی مدارس، اعمال هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکلیف درسی برای تنبیه ممنوع است و در اعمال تنبیهات نباید بین دانش‌آموزان تبعیض و استثنایی قائل شد. باید به کودکان آموزش داده شود تا اگر معلمی چنین برخوردی را با دانش‌آموزی داشت، به خانواده منتقل کند تا خانواده و مسئولان مدرسه، این موضوع را بررسی کنند و عوارض ناشی از این کودکآزاری در کودکان از بین برود.
5- کودکآزاری ناشی از غفلت
غفلت، قصور در فراهم کردن نیازهای اساسی کودک است. خلاف کودک‌آزاری‌های پیش، این نوع کودکآزاری به صورت غیرعمدی و در اثر غفلت و مسامحه اتفاق می‌افتد. به این معنا که عدم توجه کافی و لازم والدین نسبت به تأمین نیازهای اولیه جسمی و روانی کودک و در حقیقت رابطه کم و جزئی والدین و سرپرستان با کودک، کودکآزاری ناشی از غفلت نامیده می‌شود.
غفلت از تامین نیازهای اولیه جسمی و روانی کودک هم‌چون تغذیه، پوشاک، نظافت، ابراز عشق و علاقه، عدم تربیت مناسب و... با عنوان کودکآزاری ناشی از غفلت، قابل بحث است.
آثار و پیامدهای کودکآزاری
آثار و نتایج کودکآزاری را از دو منظر می‌توان بررسی کرد؛ یکی از حیث آثار کوتاه‌مدت و دیگری آثار بلندمدت. به این معنا که برخی از این آثار فقط در مورد کودک اتفاق می‌افتد و مشکلاتی را برای خود او ایجاد می‌کند، اما آثار بلندمدت کودکآزاری را در زندگی آینده فرد باید دید که متوجه اجتماع و افراد دیگر و در آینده می‌شود.
بر همین اساس، عوارض جسمی و عاطفی هم‌چون ترس‌های شدید، احساس گناه، اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی، کاهش اعتماد به نفس، فرار از خانه، خودکشی و تبدیل کودک به یک شخصیت نابهنجار و ضداجتماعی، از آثار و نتایج کودکآزاری است.
پس، آگاه‌سازی مردم و مشارکت نهادهای رسمی و حمایت‌های قانونی از کودک، بسیار ضروری به نظر می‌رسد. اگر فرهنگ گزارش دادن پدیده کودکآزاری به سیستم‌های حمایتی از کودکان در بین مردم رواج یابد، علاوه بر کاهش آمار کودکآزاری، قوانین حمایتی و مجازاتی بیش‌تری برای کودکآزاران، تدوین و حساسیت نیز بیش از گذشته می‌شود. از سوی دیگر باید قوانینی در راستای حمایت از حقوق کودکان تصویب کرد و در آن مجازات‌های شدیدی برای کودکآزاران در نظر گرفت. باید کودکان را نسبت به حقو‌قشان آشنا کرد و هم‌چنین آگاهی‌های لازم را نسبت به رفتارهای ناشایست به آنان داد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼