علاقه به مطالعه در کودکان، چگونه ایجاد کنیم؟

شهرزاد: «می‌خواستم برای چند دقیقه هم که شده کتاب به دست بگیرد و آن را بخواند، اما او هیچ علاقه‌ای به کتاب نشان نمی‌دهد.» بهتر است پیش از آن‌که به چنین غصه بزرگی دچار شوید، به راه‌هایی فکر کنید که فرزندتان به کتاب‌خوانی علاقه‌مند شود.

ممکن است بازگشت توپ به زمین پدرها و مادرهایی که با این مشکل روبه‌رو هستند، آن‌ها را با بحران عذاب وجدان روبه‌رو کند، اما باید بدانید که تجربه ثابت کرده بچه‌هایی که در سن پیش از دبستان، داستان نشنیده‌اند، کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای نمی‌شوند.

باید بدانید اگر در روز ۳۰ دقیقه برای کودک کم‌تر از شش سالتان وقت بگذارید، خودتان را از خطر بزرگی در چند سال آینده در امان نگه ‌داشته‌اید. چند دقیقه پیش خودتان حساب کنید؛ ۳۰ دقیقه برای شش سال، یا جمله کلیدی «حوصله‌ام سر رفت» برای چندین و چند سال؟

کتاب‌خوانی علاوه بر کمک بزرگی که برای جمع‌آوری اطلاعات به فرزندتان می‌کند، می‌تواند ساعت‌هایی طولانی از زمان زندگی او بعد از شروع مدرسه را نیز پر کند.

پیشنهاد می‌دهیم همین الان دست به کار شوید. البته پیش از آن، نگاهی به این چند مورد بیندازید. این نکات می‌تواند ساعت‌های دلپذیری از کتاب‌خوانی برای شما و فرزندتان بسازد.

- کتاب‌هایی را انتخاب کنید که برای شما هم جذابیت داشته باشد. وقتی برای خرید به کتاب‌فروشی‌ها می‌روید، به علاقه خودتان هم توجه کرده و پس از آن، کتاب را انتخاب کنید.

- کودکتان را از نعمت چرخ‌زدن در کتاب‌فروشی محروم نکنید. بگذارید از همان دوران کودکی، خاطره‌هایی از خرید کتاب داشته باشد، کتابی برای خودش. این حس مالکیت، برای او جذابیت ایجاد کرده و او را به خواندن کتاب علاقه‌مند می‌کند.

- قبل از خواندن کتاب، با آن احساس نزدیکی کنید و اطلاعاتی درباره آن به دست آورید. اطلاعاتی شبیه به اسم نویسنده و این‌که چند کتاب چاپ کرده است. وقتی این اطلاعات را به کودکتان بدهید، او را بیش‌تر با داستان همراه می‌کنید.

- هنگام خواندن کتاب، توجه کودک را با در دست گرفتن یک عروسک و حرکت دادن آن جلب کنید.

- داستان را به آرامی و واضح بخوانید.

- بگذارید کودک در صداهای داستان، مثل صدای ماشین‌ها و حیوانات با شما همراهی کند.

- فکر نکنید که حتما باید با زبان نوشتاری و کلمه به کلمه، داستان را بخوانید. هر از گاهی می‌توانید به جای استفاده از لحن نوشتاری، با لحن گفتاری برای کودک کتاب بخوانید.

به این ترتیب او در فضایی صمیمی، با داستان روبه‌رو می‌شود و آن را جدا از خودش احساس نمی‌کند. برای آن‌که خواندن داستان برای خودتان هم سرگرم‌کننده شود، از کلمه‌های خودتان استفاده کنید.

- وقتی به جای شخصیت‌های متفاوت داستان حرف می‌زنید،‌ تُن صدا، سرعت تلفظ کلمات و بلند و آرام ادا کردن کلمات می‌تواند توجه کودک را بیش‌تر جلب کند و او با اشتیاق بیش‌تری به داستان گوش دهد.

- اگر کودک می‌خواهد مدام عکس‌های کتاب را ببیند، یا موقع خواندن شما روی صفحه را نگاه کند، عصبی نشوید. این فرصت را در اختیار او بگذارید. معمولا بچه‌های کوچک‌تر، علاقه بیش‌تری به این کار دارند.

- بگذارید هنگام کتاب خواندن، از شما سئوال بپرسد. در برخورد با او آرام باشید و سئوال‌هایش را نه خیلی جدی و نه با شوخی جواب بدهید.

- هر از گاهی از او سئوال بپرسید. با شخصیت اصلی داستان جلو بروید و از او بخواهید ذهنیتش را با شما در میان بگذارد. مثلا بپرسید «به نظر تو، شخصیت اصلی داستان می‌خواهد چه کار کند؟» به جواب او گوش دهید.

گاهی اوقات هم لازم است به او این فرصت را بدهید که شبیه یک موجود بیرونی، به شخصیت اول داستان نگاه کند. مثلا بپرسید «اگر تو جای شخصیت اصلی بودی، چه کار می‌کردی؟»

سئوال‌های ساده‌ای از او بپرسید. مثلا بپرسید «تو دوست داری چه اسمی برای شخصیت اول انتخاب کنی؟» یا «به نظر تو، اسم این داستان چیه؟»

- گاهی اوقات لازم است برایش توضیح دهید که آن‌چه در داستان‌ها اتفاق می‌افتد، در دنیای واقعی وجود ندارد. بین دنیای داستان و دنیای واقعیت، تفاوت‌هایی وجود دارد که کودک شما آن را جدی نمی‌گیرد. این وظیفه شماست که به او تذکر بدهید.

- خودتان را در مقابل جمله «دوباره بخون» مقاوم کنید. هر بار که داستان را از ابتدا می‌خوانید، ذهن کودک شما، بیش‌تر با داستان ارتباط برقرار می‌کند.

- فراموش نکنید که وقتی شما در کنار کودک می‌نشینید و برایش کتاب می‌خوانید، یک هدیه بزرگ به او می‌دهید؛ او از توجه شما بسیار خوشحال می‌شود و قدر وقتی را که برایش گذاشته‌اید، به خوبی می‌داند.