تهیه غذای کودک، مرحله به مرحله

شهرزاد: هنگامی که مادری خوراندن غذاهای جامد را به فرزندش شروع می‌کند، در تمام طول روز تب و تاب این را دارد که کدام خوراکی‌ها برای دلبندش دلچسب‌ترند و در رشد و سلامت او نقش مهم‌تری دارند. از سویی بازار تبلیغات موادغذایی انواع و اقسام خوراکی‌های صنعتی را به خانواده‌ها نشان می‌دهند که در حقیقت مجموعه‌ای کهنه از بافت غذایی، طعم‌دهنده، نگهدارنده و رنگ هستند.

تهیه مواد غذایی خوشمزه و اشتهاآور در خانه شاید کمی وقت‌گیر باشد اما حاصل این زحمت یک خوراکی سالم، ارزان، مقوی و مغذی خواهد بود. از آنجا که کودک در هر وعده مقدار اندکی غذا می‌خورد تصمیم گرفتیم نحوه تهیه و نگهداری خوراکی‌های کودکان 6 ماه تا یک سال را برای‌تان شرح دهیم، تا غذایی که آماده کرده‌اید هدر نرود و دچار فساد میکروبی نشود.

آنچه نیاز دارید

کودک 6 ماه به بالا یا هنوز دندان ندارد یا اگر داشته باشد نمی‌تواند مانند آدم‌بزرگ‌ها غذا را خوب بجود. به همین دلیل شما باید غذای فرزندتان را آن‌قدر ریز و نرم کنید که نیازی به جویدن نداشته باشد. به همین‌ منظور یک وسیله برقی می‌خواهید که مواد غذایی را خوب خرد یا پوره‌ای کند. این وسایل بسیار متنوعند و می‌توانید با نیم ساعت صرف وقت یک نوع خوبش را برای خودتان پیدا کنید. اگر هم از قبل وسایلی مانند مخلوط کن، غذا ساز یا گوشت‌کوب برقی را دارید دیگر لازم نیست هزینه زیادی بپردازید.

بهداشت مواد غذایی و آشپزخانه

· آشپزخانه را تمیز نگه دارید، قطرات چکیده از غذا را بلافاصله پاک کنید، وسایلی را که کف فروشگاه یا خیابان یا خودرو گذاشته‌اید روی کابینت یا میز یا هر جایی که با غذا در تماس است، قرار ندهید.

· قبل و بعد از آشپزی میز یا سطح کابینتی را که بر آن آشپزی می‌کنید با آب و صابون بشویید.

· تمامی ظروف مورد استفاده‌تان را در صورت امکان در ماشین ظرف‌شویی بشویید.

· تخته گوشت و سبزی را در ماشین ظرفشویی با دمای بالا بشویید.

· برای خرد کردن میوه، سبزی و گوشت از تخته‌های مجزا استفاده کنید.

· برای تهیه غذای سالم، مواد اولیه بهداشتی و تازه تهیه کنید.

· به میزان کافی مواد اولیه تهیه کنید تا در یخچال کیفیت غذایی خود را از دست ندهند.

· قبل از شروع به آشپزی دست‌ها و زیر ناخن‌های‌تان را با صابون بشویید.

· هر غذایی که بیش از 2 ساعت در دمای اتاق مانده را باید دور بریزید.

انتخاب مواد اولیه

سعی کنید مواد غذایی را روزانه تهیه کنید تا کاملا تازه باشند اما اگر ماده غذایی تازه در دست ندارید مجبورید از اندوخته‌های فریزر کمک بگیرید. شاید از خودتان بپرسید برای شروع باید به فرزندم چه بدهم؟ پاسخ ساده است: غذاهای جامد فرزندتان را می‌توانید با سیب، زردآلو، آلو، انبه، هلو، گلابی، طالبی و آلو شروع کنید. سبزیجات هم انتخاب مناسبی هستند. از گروه سبزی و صیفی‌‌ها می‌توانید سراغ این‌ها بروید: مارچوبه، آووکادو، هویج، نخود، سیب‌زمینی، فلفل شیرین و کدو.

· یادتان باشد که کودک عاشق مزه‌های جدید است، پس سعی کنید با ترکیب این خوراکی‌ها با هم به طور خلاقانه هر هفته مزه جدیدی را به او معرفی کنید.( برای این منظور سراغ روغن، نمک، فلفل و سایر ادویه‌ها نروید) در ضمن غذاهای آماده و کنسرو شده مقدار زیادی نگهدارنده دارند، این خوراکی‌ها را به فرزندتان ندهید.

تهیه غذا

بعد از پاک‌کردن و شستن سبزی‌ها آن‌ها را بپزید یا برای حفظ ارزش غذایی بخارپز کنید. سپس با غذاساز بافت سبزی را نرم و یک‌دست کنید. در مورد میوه‌هایی مانند سیب، گلابی یا هر میوه‌ای که کمی سفت است بهتر است یا آن را رنده یا به مدت خیلی کوتاه بخارپزکنید تا کودک هنگام خوردن آن‌ها اذیت نشود. سایر میوه‌ها را می‌توانید به صورت خام پوره کنید. نکات ساده زیر در تهیه اولین غذاهای جامد فرزندتان به دردتان می‌خورد:

·اگر می‌خواهید غذا را بپزید مقدار کمی آب مصرف کنید و بقیه آب را هنگام کوبیدن غذا به آن بیفزایید.

· اگر عجله دارید و فرزندتان گرسنه است یک میوه را پوره کنید یا اگر می‌خواهید فرزندتان را با خود جایی ببرید و مجبورید برای او خوراکی همراه ببرید یک میوه را در کیف او بگذارید و اگر گرسنه شد با پشت قاشق له کنید و به او بدهید.

· بهتر است در ابتدای شروع غذاهای جامد پوست میوه‌هایی مانند سیب، هلو، آلو و... را جدا کنید سپس میوه را در غذاساز بیندازید زیرا ممکن است روده‌های کودک هنوز برای هضم پوست میوه آماده نباشند.

· فراموش نکنید هسته و تخم‌های میوه را بیرون بیاورید.

· غذاهای جامد در ابتدا باید خیلی رقیق باشند برای این منظور می‌توانید از شیر خودتان، شیرخشک یا آب جوشیده استفاده کنید. هرچه کودک به غذاهای جدید بیشتر عادت کرد می‌توانید غلظت آن‌ها را بیشتر کنید.

· برای تهیه انواع غله حتما ابتدا آن‌ها را بخیسانید سپس بپزید و در غذاساز یک‌دست کنید.

· برای تهیه گوشت و مرغ ابتدا پوست و استخوان‌ها را جدا کنید، خوب بشویید، بپزید و سپس پوره کنید برای بچه‌های 10-12 ماه و بزرگتر می‌توانید گوشت را به قطعات خیلی ریز بریده و به کودک بدهید.

خوراندن غذا به کودک

·غذای کودک هنگام سرو نباید گرم‌تر از دمای بدن باشد. برای این منظور کمی از غذا را روی پوست پشت ساعد بگذارید و از دمای آن مطمئن شوید.

· اگر غذا را در مایکروفر گرم می‌کنید باید خیلی مراقب باشد. مایکروفر تمام قسمت‌های غذا را به‌طور یکنواخت گرم نمی‌کند و ممکن است در غذا نقاطی به مراتب داغ‌تر از سایر قسمت‌های غذا ایجاد کند. بنابراین بعد از این‌که غذا را از مایکروفر درآوردید خوب هم بزنید و قبل از خوراندن آن به فرزندتان کمی صبر کنید که دمای آن در تمام قسمت‌های غذا یکنواخت شود.

· همان‌قدر غذا را گرم کنید که احتمال می‌دهید فرزندتان بخورد. در غیر این صورت باید اضافه غذایی را که گرم کرده‌اید، دور بریزید زیرا ورود بزاق کودک به غذا شرایط را برای رشد میکروب‌ها مناسب می‌کند.

·غذای فرزندتان را شیرین نکنید. کودک نیازی به شکر و قند افزودنی ندارد. درست است اگر فرزندتان غذایی را نخورد و شما آن را شیرین کنید، با اشتیاق همان غذا را می‌خورد اما این روش خوبی نیست زیرا درک مزه شیرین در کودک از سایر مزه‌ها قوی‌تر است و تکرار این روش غلط سبب بالا رفتن آستانه چشایی مزه شیرین در کودک شده و به این ترتیب کودک تمایل پیدا می‌کند غذاهای شیرین‌‌تر را بخورد و به این ترتیب زمینه بیماری‌هایی مانند دیابت و چاقی در او فراهم می‌شود.

· به کودک عسل ندهید زیرا خطر مسمومیت کشنده بوتولیسم را برای فرزندتان بالا می‌برد.

با باقی‌مانده غذای کودک چه کنیم؟

وقتی تازه غذاهای جامد را برای فرزندتان شروع می‌کنید فرزندتان در هر وعده مقدار بسیار کمی از هر غذا را می‌خورد در ضمن در این مرحله باید غذاهای جدید را آرام‌آرام به او معرفی کنید مثلا به مدت چند روز فقط حریره بادام به او بدهید و کم‌کم هر هفته ماده غذایی جدیدی را به دامنه غذاهای او بیفزایید. در این مدت خوب است اضافه غذایی را که تهیه کرده‌اید ( قبل از این‌که فرزندتان به آن دهان بزند) بسته‌بندی و در فریزر یا یخچال نگهداری کنید. غذای کودک را حداکثر 48 ساعت می‌توان در یخچال نگهداری کرد.

نگهداری غذای کودک در فریزر

· غذای فرزندتان را در قالب‌های مکعبی یخ بریزید و منجمد کنید سپس مکعب‌های منجمد شده را در کیسه فریزر گذاشته در فریزر نگه دارید و هر بار یک تکه آن را خارج کنید و به فرزندتان بدهید.

· می‌توانید غذایی را که آماده کرده‌اید با قاشق به صورت دایره‌هایی به قطر یک فنجان پهن روی کاغذ فر بگذارید و در فریزر منجمد کنید و سپس در یک ظرف قرار دهید و روی آن تاریخ بزنید تا بدانید هر غذا را چقدر نگهداری کرده‌اید.

·میوه و سبزی‌هایی را که به این روش منجمد می‌شوند، تا 3 ماه می‌توان نگه داشت. ماهی، گوشت و مرغ منجمد شده هم یکی دو ماه ماندگاری دارد.

· داشتن این تکه‌های غذای منجمد در فریزر باعث می‌شود به مرور زمان بتوانید غذاهای متنوعی را برای فرزندتان داشته باشید یا حتی با ترکیب آن‌ها یک غذای خوشمزه برای فرزندتان تهیه کنید.

یخ‌زدایی غذاهای منجمد شده

غذای یخ‌زدایی شده را باید ظرف 48 ساعت مصرف کرد و هر چه بعد از این مدت باقی‌ماند، دور ریخت.

·یخ‌زدایی در یخچال: تکه‌های منجمد شده غذا را در ظرف غذای کودک بگذارید و در آن را بپوشانید و در طول شب در یخچال بگذارید تا یخ آن باز شود.

·یخ‌زدایی در حمام آب: غذای منجمد شده را در ظرفی دربسته بگذارید سپس بسته غذا را در آب گرم بگذارید. به محض ذوب شدن یخ غذا آن را تقسیم‌بندی کنید و اضافه آن را در یخچال بگذارید و ظرف 48 ساعت مصرف کنید.

یخ‌زدایی در مایکروفر: تکه مورد نظر غذای منجمد را در یک ظرف ایمن مایکروفر بگذارید و با تنظیم یخ‌زدای مایکروفر یخ آن را ذوب کنید. یادتان باشد که ظرف مایکروفر را چندبار بچرخانید و غذا را خوب هم بزنید تا تمام قسمت‌های آن ذ وب شده و به دمای یکنواختی برسد. قبل از دادن غذا به فرزندتان بگذارید غذا خنک شود.