آیا تبلت برای کودکان خوب است؟

تبیان: جام خانواده، عصر مدرنتیه و ارتباطات یعنی تولد هر روزه فناوری های دیجیتالی و عجین شدن هر چه بیشتر این فناوری ها با زندگی روزمره افراد. وقتی تکنولوژی های ارتباطی وارد منازل می شوند، طبیعتا در معرض دید تمامی اعضای خانواده قرار می گیرند و در این میان کودکان هم از بدو تولدشان به نوعی در معرض این فناوری ها قرار می گیرند.

آنچه مشخص است اینکه پررنگ شدن نقش ابزارهای ارتباطی در خانواده ها به حدی شده که کودکان زیر سه سال هم مهارت استفاده از این ابزارها را پیدا کرده اند و این ابزارها به نوعی وسیله ای برای سرگرمی بچه ها و البته کاهش اذیت ها و شیطنت های آنها، شده است.

همین امر موجب شده تا این ابزارها را اسباب‌بازی‌های مدرن دیجیتالی بنامیم که به تدریج جایگزین اسباب‌بازی‌های سنتی می‌شوند.

انگار کودکان این دوره و زمانه تمایل زیادی برای بازی با اسباب‌بازی‌های مدرن و دیجیتال دارند. احتمالا همین مساله موجب شده تا برخی از شرکت های تولید کننده اسباب بازی هم به به نوعی از این فناوری ها در تولید محصولات جدیدشان استفاده کنند.

تبلت ها یا همان صفحات لمسی یک تکنولوژی ارتباطی جذاب هستند که استفاده از آنها برای بزرگسالان هم لذت بخش است و این طبیعی است که کودکان هم محو این جذابیتها و امکانات متنوع شوند.

تبلت ها یا همان صفحات لمسی یک تکنولوژی ارتباطی جذاب هستند که استفاده از آنها برای بزرگسالان هم لذت بخش است و این طبیعی است که کودکان هم محو این جذابیتها و امکانات متنوع شوند

طراحی تبلت ها به گونه ای است که با بهره گیری از فناوری شگفت انگیزشان، با طبیعت مورد علاقه بچه ها مطابقت دارند و همین امر موجب می شود که کودکان به سرعت با این ابزارها ارتباط برقرار کرده و دنیای مجازی خود را در آنها بسازند. برخی از تولید کنندگان و طراحان تبلت ها معتقدند که باید این فناوری ها مخصوص بچه ها هم تولید شوند و از این طریق به آموزش کودکان پرداخت. آنها تصور می کنند که دوران بازی کودکان با تکه چوب های چرخ دار گذشته است.

یکی از تحلیلگران صنعت اسباب‌بازی‌های کودکان بر این باور است که سازندگان بزرگ اسباب‌بازی از تغییر گرایش کودکان به سمت استفاده از تبلت‌ها به‌جای اسباب‌بازی‌های سنتی در هراسند.

شان مک گوان ( Sean McGowan )، تحلیلگر بازار و مشاور سرمایه‌گذاری صنعت اسباب‌سازی گفته است کودکانی که عموما سنشان از سه سال تجاوز نمی‌کند امسال هدایایی از قبیل آی‌پد و کیندل فایر (تبلت کتابخوان شرکت آمازون) به جای عروسک‌، ماشین‌های اسباب‌بازی، بازی‌های فکری مقوایی یا دیگر اسباب‌بازی‌های سنتی دریافت کرده‌اند.(۱)

مسلما چنین اخبارو اطلاعاتی پیش از انکه بخواهد تولید کنندگان بزرگ اسباب بازی را دچار ترس و وحشت کند، باید والدین و مربیان و کارشناسان امور تربیتی را دچار اضطراب و تشویش خاطر کند که معلوم نیست سرنوشت کودکانی که این چنین رشد می کنند و بزرگ می شوند، چه خواهد شد و خوگیری بچه ها با این ابزارها و فناوری های ارتباطی با ذهن و مغز کودکان چه میکند.

به راستی این تفکر درست است که کودکان امروزی را از دوران طفولیت با فناوری ارتباطات آشنا کنیم، حتی اگر این آشنایی به قیمت جایگزینی این فناوری ها به جای توپ، عروسک و خمیربازی باشد؟

چندی پیش در برخی از خبرگزاری ها اینطور گفته شد که که یک شرکت تولید کننده اسباب بازی‌های الکترونیکی آموزشی اقدام به ارائه یک تبلت برای کودکان کرده است.

شرکت «وی تک» ( VTech ) به عنوان تولید کننده اسباب بازی‌های آموزشی الکترونیکی تبلتی را با قیمت ۱۳۵ دلار در نمایشگاه اسباب بازی ۲۰۱۳ لندن عرضه کرده است.

تبلت «ایو تب ۲ کودکان» دارای صفحه لمسی است و کودکان از نظر عملی می توانند از آن برای بازیهای آموزشی، شناسایی رنگ ها، حیوانات و صداها استفاده کنند.این تبلت با یک قاب پلاستیکی عرضه شده که آن را از جویده شدن گوشه ها توسط کودکان و آسیب دیدگی در اثر سقوط محافظت می کند. (۲)

گفته شده که این تبلتها دارای آلبوم موسیقی و کتابهای الکترونیکی است تا والدین بتوانند از روی آنها برای بچه ها قصه بخوانند. ظاهرا این تبلت ها برای کودکان زیر سه سال طراحی و تولید شده اند. اما به واقع می توان یک وسیله تکنولوژیک را جایگزین عواطفو احساسات افراد کرد؟

متاسفانه برخی از آمارها نشان می دهند که میزان علاقه مندی کودکان به داشتن اسباب بازی های لمسی نسبت به گذشته کمتر شده و می توان دلیل اصلی این موضوع را افزایش آشنایی کودکان با بازی های دیجیتالی و تبلت ها دانست

متاسفانه برخی از آمارها نشان می دهند که میزان علاقه مندی کودکان به داشتن اسباب بازی های لمسی نسبت به گذشته کمتر شده و می توان دلیل اصلی این موضوع را افزایش آشنایی کودکان با بازی های دیجیتالی و تبلت ها دانست. این یک خطر جدی است که کودکان امروز توجه زیادی به صفحه های نمایش دارند و ممکن است ساعتهای زیادی از دوران کودکی شان را به تماشای این صفحات بگذرانند.

بسیاری از روانشناسان کودک و کارشناسان امور تربیتی بر این باور هستند که تغییرات رخ داده در فرهنگ بازی بچه ها، نگران کننده است. چرا که بازی های یارانه ای فضایی محدود برای بچه ها ایجاد می کنند که فرصت تحرک و برقراری ارتباط با همسالان را از کودکان می گیرند و به این ترتیب قوه مهمی به نام تخیل را در کودکان به حداقل ممکن می رسانند و به این ترتیب فرصت رشد خلاقیت ها در بچه ها از بین می رود. تصور کنید که والدین به جای در دست داشتن کتاب و خواندن ان برای بچه ها از روی صفحه ای دیجیتالی برای بچه ها قصه بخوانند. آیا صفحات دیجیتالی می توانند همان لطافت و ظرافت صفحات ساده یک کتاب داستان را داشته باشند؟

از طرف دیگر وقتی کودکان به طور دائمی با این ابزارها ارتباط داشته باشند، نوعی رفتار اعتیاد امیز نسبت به بودن با این ابزارها را پیدا می کنند و در صورت عدم حضور این ابزارها به بهانه جویی و پرخاشگری می پردازند.

آنچه مهم است اینکه والدین برای تغییر این شرایط چاره ای بیندیشند و با وقت گذاری بیشتر و بهره گیری از اسباب بازی های متنوع و جذاب، مانعی بر افول ذهن و فکر کودکان خود ایجاد می کنند.

درست است که در عصر ارتباطات زندگی می کنیم اما دلیلی ندارد که خود را تسلیم این فناوری ها کنیم و همه ارکان زندگی خود را به دست تکنولوژی بسپاریم. در همین شرایط هم می توان به بهره گیری درست و اصولی از فناوری ها پرداخت و به آسیب های احتمالی فکر کرد.